محمدرضا شالبافان که به تازگی نخستین مجموعه شعر خود را با عنوان «قرار ملاقات پشت سعدیه» منتشر کرده است از رویکردش در غزل پستمدرن و فراز و فرودهای این جریان در فضای شعر ایران گفت.
محمدرضا شالبافان که به تازگی نخستین مجموعه شعر خود را با عنوان «قرار ملاقات پشت سعدیه» منتشر کرده است از رویکردش در غزل پستمدرن و فراز و فرودهای این جریان در فضای شعر ایران گفت.
این شاعر درباره این مجموعه به خبرنگار ادبیات و کتاب ایسنا گفت: مجموعه شعر «قرار ملاقات پشت سعدیه» 22 شعر دارد که غیر از یک چهارپاره و یک دوبیتی، بقیه شعرهای آن در قالب غزل پستمدرن یا غزل متفاوت سروده شدهاند.
او سپس درباره رویکردش در شعرهای این مجموعه گفت: از ابتدای دهه 80 که کار خودم را آغاز کردم شعرهایم به سمت قابلیتهایی رفت که در شعر جهان تجربه شده بود؛ تئوریهایی مثل جریان پستمدرن که در آن زمان جریان متحدی نبود. من سعی کردم با نگاه به این تئوریها و تجربیات کارم را ادامه دهم. اما این به معنی آن نیست که براساس این فلسفهها و مانیفستها شعر گفتهام، بلکه در این مدت خود من و دوستانم تلاشهایی در این حوزه داشتیم که با خوانش آثار جهتی رو به جریان پستمدرن گرفت. همین جریان باعث شد در نهایت ما به جریان غزل پستمدرن یا غزل متفاوت برسیم.
شالبافان در ادامه اظهار کرد: البته من قبلا ترجیح میدادم که عنوان غزل متفاوت را برگزینم. کاش این مجموعه شعر زودتر منتشر میشد اما محدودیتها در دولت قبل باعث شد انتشار این کتاب به تعویق بیفتد. امیدوارم این کتاب بتواند صدایی در ادبیات باشد و باعث شود صدای جریان ادبیات پستمدرن شنیده و به یاد آورده شود که شاید یک جریان از صفحه رسانههای رسمی شنیده نشود ولی هستند کسانی که در این زمینه کوشش میکنند و نفس میکشند.
او افزود: در آن زمان جریان روایت در غزل به نام غزل فرم شکل گرفته بود، اما ما در غزل پستمدرن از روایت فرار میکردیم. در غزل ما سعی کردیم به جای اینکه ابرروایتها حاکم باشند گفتمان خردهروایتها حاکم شود؛ خردهروایتهایی از جنس جریانهای اولیه ذهن بشر، دغدغههای غیررسمی، تناقضهای ذهن انسان امروز و موضوعاتی از این دست. ما با همین دغدغهها به سمت دنیای غزل رفتیم.
شالبافان سپس گفت: در دهه 80 که فضای مجازی به شکل امروز پررنگ نبود ما با استفاده از فضای وبلاگی سعی کردیم صدای خودمان را به گوش دیگران برسانیم. قرار هم بود که در این جریان هر کس صدای خودش باشد و کسی آدم کسی نباشد، اما به خاطر زیاد شدن افرادی که رویکرد پستمدرن را در شعر انتخاب کرده بودند کم کم رونویسیها و از روی دست یکدیگرنویسیها هم آغاز شد. اما بعد از سال 88 اتفاقات دیگری افتاد که برای ما مقداری متفاوت بود و راه مجزایی رفت که راهی نبود که برای آن مقدمهچینی شده بود. هر چند بعد از سال 88 هم آثار خوبی ارائه شد، اما از این به بعد عدهای با موضعگیریهای سیاسی تلاش کردند موضعگیریها و مواضع سیاسی خود را به تمام این جریان ادبی تعمیم دهند که اشتباه محض بود؛ چون سیاست در این جریان یک خردهروایت بود نه کلانروایت.
او بیان کرد: متن جریان غزل پستمدرن یا غزل متفاوت بر مبنای خردهروایتها و تعارضات که نیاز اصلی دنیای امروز است بنا شده بود؛ چون ما متوجه شده بودیم که دنیای امروز از شنیدن و گفتن شباهتها خسته شده است. به همین خاطر من در مجموعه شعر «قرار ملاقات پشت سعدیه» تلاش کردهام از چندصدایی استفاده کنم؛ به این امید که شاید این چندصدایی بیشتر شنیده شود.
شالبافان با اشاره به افت و خیزهای جریان غزل پستمدرن ادامه داد: در این دوره از فعالیتها سعی شد جریان غزل پستمدرن صدای خود را به گوش ادبیات کمرمق و بیحوصله دهه 80 برساند و جان تازهای به رگ این ادبیات تزریق کند. اما در همان زمان وزارت ارشاد به عنوان سردمدار جریان فرهنگی تمام تلاش خود را به کار گرفت تا نوعی از ادبیات را به خورد ادبیات بدهد که به نوعی بازمانده سبک هندی بود.
انتهای پیام
نظرات