هر ساله ميليون‌ها نفر از جمعيت جهان سفر مي‌كنند و صنعت گردشگري (توريسم) يكي از مهم‌ترين پديده‌هايِ قرن حاضر است. اين صنعت كه پس از صنايع نفت و خودروسازي، سومين صنعت مهم جهان محسوب مي‌شود، علاوه بر جهاتِ اقتصادي، عامل مهمي در پيشبرد اهداف اجتماعي و فرهنگي محسوب مي‌شود و بي‌ترديد مهم‌ترين اثراتِ ناشي از آن، همانا نزديكيِ جوامعِ بشري از طريق تبادلات فرهنگي است. بر اساس پيش‌بيني‌هايِ سازمان جهاني جهانگردي (WTO)، ورود گردشگرانِ بين‌المللي در سطح جهان از 528 ميليون نفر در سال 1995 به 1018 ميليون نفر در سال 2010 افزايش خواهد يافت و در سال 2005، اين صنعت براي 305 ميليون نفر ايجاد اشتغال خواهد كرد. هم‌چنين، شوراي جهانيِ جهانگردي و سفر (WTTC) پيش‌بيني مي‌كند كه درآمد صنعت گردشگري در جهان تا سال 2005 به 7 هزار ميليارد دلار افزايش يابد و در نتيجه 11 درصد از كل اشتغال جهاني، در صنعت گردشگري خواهد بود. طي سال 2002 ميلادي، جمعاً 702 ميليون و 600 هزار توريست از گوشه و كنارِ جهان ديدن كرده‌اند و اين در حالي است كه سهم توريسم منطقة خاورميانه در كل جهان، 1/3 درصد يا 27 ميليون و 600 هزار مسافر، و سهم ايران از اين تعداد، تنها 1 ميليون و 584 هزار نفر، يعني، 7/5 درصد بوده است. در سال 2003 ميلادي با سفرِ بيش از 694 ميليون گردشگر به كشورهايِ مختلف، درآمدي در حدود 700 ميليارد دلار وارد چرخة اقتصاديِ كشورها شده است. سرزمين ايران به عنوان يكي از پنج كشورِ برخوردار از بيشترين تنوع اقليمي در دنيا و يكي از ده كشورِ تاريخي و فرهنگيِ ممتازِ جهان مي‌تواند سهم به‌سزايي از 700 ميليارد دلار درآمد كنونيِ جهانگرديِ بين‌المللي را داشته باشد: 1- با ورود هر توريست، 800 دلار درآمد، عايد كشور مي‌شود و به ازاي ورود هر 3 توريست، 1 شغل مستقيم و 2 شغل غيرمستقيم ايجاد مي‌شود. 2- بودجة سال 1382 كشور در بخش گردشگري، 72 ميليارد ريال بوده است. 3- در سال 1382 بيش از 500 هزار توريست با دريافت ويزا به ايران سفر كرده‌اند، بنابراين با درآمد 400 ميليون دلاري، سهم ايران در مقابل 700 ميليارد دلار جهاني، تنها يك هزارم است. (برخي منابع، تعداد جهانگردانِ بازديدكننده از ايران را در اين سال، 1 ميليون و دويست هزار نفر و درآمد حاصله را، 960 ميليون دلار برآورد كرده‌اند كه اغراق‌آميز است.) 4- تا پايان برنامة سوم توسعه، كشور بايد پذيراي 4 ميليون توريست باشد، در حالي‌كه پيش‌بيني مي‌شود اين رقم حداكثر تا پايان سال 1383 به 900 هزار نفر خواهد رسيد. 5- استراتژيِ سازمانِ جديدالتأسيس ميراث فرهنگي و گردشگري بر آن است كه با برنامه‌ريزي‌هايِ هدفمند و متناسب با شأن فرهنگي و تمدنيِ سرزمين ايران، سهم توريسم كشور را از 1/0 درصد در سال 2004 به 5/1 درصد در سال 2024 افزايش دهد. بر اساس پيش‌بينيِ سازمان جهاني جهانگردي، پس از بهبود صنعت توريسم در اواسط سال 2020 ميلادي، حتي پايين‌ترين كشور در فهرست 20 كشور توريست‌پذيرِ جهان در اين سال، افزون بر 20 ميليارد دلار درآمد از اين صنعت نصيبِ خود خواهد كرد و حد متوسط درآمدِ كشورهايِ توريست‌پذير در اين سال، 50 ميليارد دلار خواهد بود. به عبارت ديگر، بر مبناي جغرافيايِ طبيعي، موقعيت تاريخي و جاذبه‌هايِ فرهنگي مي‌بايستي از درآمد جهانگرديِ بين‌المللي در سال 2020 ميلادي، سهم واقعيِ ايران بالغ بر 50 ميليارد دلار در سال باشد! اما پيش‌بينيِ اين موضوع كه تا آن سال چه حد از اين درآمد تحقق خواهد يافت؟ عملاً در واقعيت مقدور نيست. از سويي ديگر، امكان‌سنجيِ جاذبه‌هاي اكوتوريستيِ ايران و مقايسة آن با درآمد توريستيِ كشورهايي كه محورِ اين صنعت را در سرزمينِ خود « اكوتوريسم » قرار داده‌اند، نشان مي‌دهد كه دستيابي به درآمد 50 ميليارد دلاري در سال 2020 ميلادي براي كشورِ ما چندان ناممكن نيست. نويسنده: دكتر اسرافيل شفيع‌زاده انتهاي پيام