افتتاح مجموعه تئاتر "خاوران" یا مجموعه پردیس تئاتر "تهران" که هر بار وعده‌ی افتتاح رسمی آن داده شده است، این روزها چه سرنوشتی دارد؟

پردیس تئاتر تهران مجموعه‌ای است که هر بار با افتخار از امکاناتش می‌گویند؛ از سالن هزار نفره‌اش، از سالن‌های بلک‌باکسش که می‌تواند برای نمایش‌های تجربی، کودک یا عروسکی مورد استفاد ه قرار بگیرد، از هزینه‌ بسیار بالایی که برای ساخت و ساز این سالن به منظور گسترش فضاهای فرهنگی و هنری در مناطق محروم و... انجام شده است.

از سال 87 تا به امروز که وارد تابستان 95 شده‌ایم، وعده‌ی افتتاح رسمی این مجموعه در مقاطع مختلف داده شده است اما در جدیدترین اظهارنظر، شهرام کرمی مدیر این مجموعه که اسفند گذشته حکم خود را گرفته است، به ایسنا گفت: ساخت و ساز مجموعه تمام شده است اما این مجموعه نیازمند یکسری امکانات ماشینی  و نصب گاز و آب و برق است. راه‌اندازی برق آن نیازمند نصب پست برق است که هزینه‌ای 4 میلیارد تومانی دارد. مجموعه این عوامل باعث شده راه‌اندازی مجموعه عقب بیفتد.

صحبت از چنین مکانی است

بنا بر اعلام روابط عمومی شرکت توسعه فضاهای فرهنگی، پردیس تئاتر تهران با نام تئاتر حرفه‌ای خاوران، بزرگ‌ترین مرکز تئاتر حرفه‌ای ایران است که در جنوب شرقی تهران و در نزدیکی فرهنگسرای خاوران ساخته شده است. این مرکز در زمینی به مساحت 27 هزار و 960 مترمربع و با زیربنای 18 هزار و 182 متر مربع جنب فرهنگسرای خاوران قرار گرفته است.

صحبت از چنین مکانی است؛ مکانی که به تشخیص شهرداری در مجاورت فرهنگسرای خاوران در جنوب شرقی تهران بنا شد تا تاثیر مثبتی بر بافت فرهنگی و هنری منطقه داشته باشد. ساختمان که به بهره‌برداری نزدیک شد، شهرداری تور نیم روزه‌ای را برای بازدید هنرمندان از این مجموعه و البته دو مجموعه هنری دیگر یعنی مجموعه صبا واقع در خیابان شریعتی و  باغ موزه قصر تدارک دید. از همان جا بود که برخی هنرمندانی مانند علی رفیعی، مسعود رایگان و ...مطرح کردند که "این سالن هزار نفره که به درد تئاتر نمی‌خورد! این سالن مناسب اپراست نه تئاتر!...چرا برای ساخت چنین سالن‌هایی مشورت نمی‌گیرید و بودجه‌ها را این چنین هدر می‌دهید؟!..."

به هر حال از پایان سال 87 تا آغاز سال 95! در سال‌های گذشته تقریبا هیچ سالی نبوده که گفته نشود، مجموعه خاوران نیمه اول امسال افتتاح می‌شود!

یک اظهار نظر ثابت

هرچند  در این اظهار نظرها، تاریخ‌ها و نام مدیران بسیار متنوع است، تیتر "بزرگ‌ترین مجموعه تئاتری منطقه که با امکانات روز ساخته شده" در همه اظهار نظرها ثابت است.

سال 87 اکبر تشکری‌نیا - مدیر عامل وقت شرکت توسعه فضاهای فرهنگی پایتخت - با اشاره به این که فضای مجموعه تئاتر حرفه‌ای شهر تهران مطابق با استانداردهای روز دنیا طراحی شده است، از افتتاح این مجموعه تا پایان همان سال خبر داد!

وی گفته بود: بیشتر سالن‌های تئاتر تهران، برای فعالیت ویژه تئاتر ساخته نشده‌اند و کارایی و بازدهی مناسب ندارند. به همین دلیل، مجموعه تئاتر حرفه‌ای شهر تهران با استانداردهای فضای تئاتر روز طراحی شده است.

به گفته او، عملیات احداث این مجموعه با 36 هزار و 830 متر مربع از شهریور ماه سال گذشته (سال 86) آغاز شده است و تا پایان امسال (سال 87) افتتاح خواهد شد!

سال 87 و چند سال بعد از آن سپری شد تا رسیدیم به سال 92 که علی مرداخانی معاون هنری وزارت فرهنگ شد. او اعلام کرد مجموعه خاوران بزودی به ظرفیت‌های تئاتر اضافه می‌شود و همان دوره گفته می‌شد  که این مجموعه، کاخ جشنواره تئاتر فجر خواهد شد؛ اتفاقی که هرگز رخ نداد چون همگان خوب می‌دانستند هیچ هنرمندی حاضر نیست در شرایط ملتهب و پر استرس جشنواره، اضطراب تازه‌ای برای خود مهیا کند و در سالنی اجرا برود که برای جذب مخاطب از مرکز شهر مشکل جدی خواهد داشت چراکه این مجموعه به دلیل جغرافیای خاص خود و از آنجایی که با ایستگاه‌های مترو و خط ویژه اتوبوس، فاصله‌ای طولانی دارد، تنها به کار مخاطبان همان جغرافیا می‌آید.

بنابراین ماجرای جشنواره منتفی شد. مدتی بعدتر، نمایشی مناسبتی در همان سالن هزار نفره اجرا شد و این نمایش تنها اثری است که در این سالن روی صحنه رفته است.

سالنی برای پولداران!

سال گذشته هم مراسم اردیبهشت تئاتر ایران در این مجموعه برپا شد اما طلسم افتتاح خاوران همچنان نشکست.

 اما مجتبی شاکری رئیس کمیته فرهنگی شورای شهر تهران اخیرا گفته است: «ساخت این مجموعه تئاتری پیوست مطالعاتی نداشته و جایگاهش در پازل مأموریتی شهرداری معلوم نیست. جای سوال است که نقش شهرداری در تئاتر آئینی و تئاتر چیست که باید این هزینه گزاف را پرداخت کند؟ حفظ و نگهداری این سالن‌ها خاص است و اگر مسئولان امر بخواهند استفاده از این سالن‌ها را بدون یارانه قرار دهند؛ قطعا تنها پولداران می‌توانند با حضور در این مرکز تئاتر تماشا کنند».

به اعتقاد او، «تئاتر خاوران به گونه‌ای است که حتی مردم همجوار این سالن نمی‌توانند به دلیل قیمت بالا از آن استفاده کنند و این مسئله را نمی‌توان مشارکت دادن مردم بخش‌های جنوبی شهر در عرصه فرهنگ تلقی کرد. شهرداری می‌توانست، محصولات خوب فرهنگی را به نمایش بگذارد نه اینکه مجموعه گران قیمت بسازد!»

 اعتراض این مسئول شهری در شرایطی مطرح شده است که پیشتر مدیر عامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران، احداث بزرگترین مرکز تئاتر حرفه‌ای ایران را در جنوب پایتخت، یکی از اساسی‌ترین اقدامات انجام شده از سوی شهرداری تهران دانسته و گفته بود: این مجموعه به منظور رفع نیاز هنرمندان به مرکز حرفه‌ای و همچنین نیاز مناطق جنوب شهر به اماکن فرهنگی و هنری ساخته شده تا خلاهای موجود در این حوزه برطرف شود.

سرمایه گذاری در مناطق محروم عین عدالت است

علیرضا جعفری با اشاره به تاکیدات شهرداری تهران مبنی بر اولویت قرار دادن  مناطق محروم، گفته بود: توسعه فضاهای فرهنگی در مناطق جنوب منجر به کاهش آسیب‌های اجتماعی و برطرف شدن برخی از مشکلات و تهدیدات در  شهر می شود.

مدیر عامل شرکت توسعه فضاهای فرهنگی شهرداری تهران با بیان اینکه ساکنان مناطق محروم باید بتوانند با صرف هزینه اندک از امکانات فرهنگی موجود حداکثر استفاده داشته باشند، معتقد بود که ساخت مراکز فرهنگی در این مناطق امری اجتناب ناپذیر است تا ساکنان این محدوده بخصوص نوجوانان و جوانان از اوقات فراغت خود به بهترین نحوء استفاده کنند و در این راستا سرمایه گذاری در مناطق محروم عین عدالت است و مانع از عمیق‌تر شدن شکاف طبقاتی در جامعه می شود.

خدا کندآخرین باری باشد که درباره این سالن‌ها حرف می‌زنیم

شهریور سال گذشته خبرنگاران تئاتر در نشست خبری جشنواره تئاتر شهر فرصت را غنیمت شمردند و از شهرام کرمی - دبیر این جشنواره - درباره اختصاص نیافتن برخی سالن‌های متعلق به شهرداری تهران به این جشنواره پرسیدند که وی توضیح داد: "مجموعه‌ی نمایشی خاوران از لحاظ فیزیکی به‌طور کامل آماده شده است ولی با توجه به عظمت مجموعه، هنوز مشکل برق آن حل نشده و در جلسه‌ای که با حضور شهردار تهران برگزار شد، تاکید شد که هرچه زودتر مشکل برق این مجموعه حل شود و مرکز تئاتر صبا هم هنوز صندلی‌هایش نصب نشده و فعلا قابل استفاده نیست. امیدواریم با تاکیدی که شهردار تهران در آماده سازی هرچه سریعتر این سالن‌ها داشتند، آخرین باری باشد که درباره تأسیس این سالن‌ها حرف می‌زنیم چون هدف ما این است که خروجی این جشنواره در همین سالن‌ها روی صحنه برود."

همچنان بعد از گذشت 10 ماه از اظهارات سال گذشته‌ی کرمی، مشکل برق همچنان حل نشده است. باید امیدوار بود که با حل این مشکل، واقعا این سالن بازگشایی شود؛ سالنی که شاید برخلاف پیش‌بینی‌ها بتواند ظرفیتی مناسب برای تئاتر ایران باشد.

انتهای پیام