به گزارش ایسنا، «قلعه‌ تاریخی دِزَک» از آثار تاریخیِ روستایی با همین نام، در حقیقت بخش محوری و اصلی مجموعه‌ای نظامی- مسکونی است که توسط خان‌های مشهور بختیاری در این روستا ساخته شده و متاسفانه گذشت زمان و عوامل تخریبیِ مختلف، سبب شده تا سایر بخش‌های این مجموعه‌ی عظیم از بین برود.

این بنا در طول حیات خود حوادث فراوانی را شاهد بوده که مهم‌ترین آن‌ها، نقش‌آفرینی در روزهای وقوع مشروطیت است. در آن دوران، از این بنا به عنوان مرکزی برای ایجاد تشکل در میان قیام‌گرانِ بختیاری و اتحاد با انقلابیون استفاده می‌شد.

چندی پیش در صحبت‌هایی با اهالی روستای "دزک"، گزارش‌هایی از اوضاع نابسامان تعدادی از آثار تاریخی این روستا به گوش رسید و «فریدون اسماعیلی»، رئیس شورای این روستا، در صحبت‌هایی با اشاره به  وضعیت امروز این بنا، به خبرنگار ایسنا گفت: قلعه‌ تاریخی "دزک"، محیط بیرونیِ مناسبی ندارد و باغ پشت بنا، شرایطش مساعد نیست.

او همچنین بعد از بیان مشکلات قلعه‌ی تاریخی، به حمام روستا به عنوان بنایی که سال‌ها پیش ثبت ملی شده اشاره و خاطرنشان کرد، این حمام اکنون وضع بسیار بدی پیدا کرده و میراث فرهنگی نیز مرمت آن را با این استدلال که بودجه‌ی کافی ندارد، بر عهده نمی‌گیرد.

یک میلیارد تومان برای قلعه هزینه کرده‌ایم

خبرنگار ایسنا برای پیگیری این موضوع با مسئولین میراث فرهنگی استان، توضیحات آنان را درباره این دو بنا جویا شد. «شاهین ایل‌بیگی‌پور»، مدیر روابط عمومی و امور فرهنگی سازمان میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری، با اشاره به مرمت قلعه‌ی تاریخی روستای "دزک" به ایسنا گفت: به این قلعه به عنوان یکی از آثار تاریخی استان رسیدگی خوبی شده و از سال ۸۳ تا امروز، حدود یک میلیارد تومان برایش هزینه شده است.

او ادامه داد: همچنین از سال گذشته، علاوه‌بر موزه‌های پوشاک و صنایع‌دستی، موزه‌ی سنگ را در این مجموعه راه‌اندازی کرده‌ایم. وضعیت کلی این مجموعه خوب است، اما به علت اینکه این قلعه قبل از انقلاب به خان‌های منطقه تعلق داشت، پس از انقلاب وضع مالکیت آن مشخص نبود، ‌ مردمِ آن زمان بخشی از باغ پشت قلعه را تخریب کردند که امروز احتیاج به احیا دارد.

«مصطفی هادی‌پور» - معاون سازمان میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری - با اشاره به وضعیت قلعه دزک در روستایی با همین نام، به ایسنا گفت: اقدامات حفاظتی و مرمتیِ بنا و همچنین جلسات شورای فنی و بررسی‌های میدانی و آسیب‌شناسانه‌ی بنا نیز انجام شده است.

او اضافه کرد: بنای قلعه به دلیل آسیب‌دیدگی ناودان‌ها و سقف مشکل رطوبت داشت که در سال ۹۴ از طریق اعتبار ملی ابلاغ شده، شیروانی و ناودان‌هایش را اصلاح کردیم. همچنین سال گذشته یک فاز از موزه‌ی سنگ مجموعه را افتتاح و یک فاز هم از موزه‌ی پوشاک آن را هم اصلاح کردیم. همچنین بارگزاری بنا که به عنوان باری اضافی برای سقف عمل می‌کرد و سازه تحملِ آن را نداشت، برطرف کردیم.

هادی‌پور با اشاره به اصلاح برخی مشکلات موجود ادامه داد: بسیاری از ایرادات بنا را اصلاح کردیم، اما خرابی‌هایی که باغِ این بنا داشته هنوز بازسازی نشده است و پیش‌بینی کرده‌ایم که در برنامه‌ی بلندمدتِ ششم، احیای آن باغ را جزو اولویت‌های شهرستان کیار و این محله قرار دهیم که این کار با تامین اعتبارمان انجام می‌شود.

معاون سازمان میراث فرهنگی استان چهارمحال و بختیاری افزود: ما همچنین بسیاری از مشکلات مرمتی و نیز تمهیدات امنیتی مانند نصب آژیر خطر و آژیر حریق را انجام دادیم و آن‌ها را در چندین قراردادِ حفاظتی و تاسیسات الکتریکی و فنی و همینطور قراردادهای مرمتی اصلاح کردیم. گروه نظارت میراث فرهنگی هم هرازگاهی به این بناها سر می‌زنند و مسائل آنان را گزارش می‌کنند.

او با مناسب ارزیابی کردن وضعیتِ کلی بنا، آن را آماده‌ی میزبانی گردشگران دانست و گفت: این قلعه جزو بناهای ملی است که علی‌اکبر دهخدا هم در زمان تبعید، بخشی از لغت‌نامه‌اش را در این قلعه تهیه‌ کرده است. موزه‌های این قلعه قابل بازدید هستند و در فصل گردشگری بازدیدکننده هم دارد.

مرمت حمام تاریخی به عهده‌ی شهرداری است

«هادی‌پور» در ادامه با تکذیب آتش‌سوزی سال‌ها پیش در «حمام تاریخی دزک» ادامه داد: حمام‌ها طبق قانون ماده‌ی ۹۵ قانون شهرداری‌ها، جزو بناهای عام‌المنفعه و متعلق به شهرداری هستند. ما فقط در اندازه‌ی خودمان از حیث تاریخی بودنش آن را حفاظت و از آن صیانت می‌کنیم و مانند همه‌ی بناهای دیگر، برای آن تابلوی معرفی نصب کرده‌ایم. ارگان‌های دیگر مانند دهیاری و شهرداری باید به بنای تحت مالکیت‌شان کمک کنند؛ احیای این آثار توسط سازمان کوچکی مانند میراث فرهنگی که توان مالی زیادی ندارد، نیاز به همکاری دستگاه‌های ذیربط دارد.

او پیش از این در گفتگو با ایسنا در سال ۹۱ گفته‌ بود که برای احیای باغ قلعه «امیر مفخم بختیاری،» یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است که باید از محل اعتبارات ملی تامین شود.

این قلعه در گذشته‌های دور میزبان شخصیت‌های نام‌آشنایی بوده که از جمله آن‌ها می‌توان به «تیمسار تیمور بختیار»، بنیانگذار ساواک در ایران اشاره کرد. وی متولدِ روستای دزک در قلعه سردار امیر مفخم خان بختیاری بود.

علی اکبر دهخدا نیز در هنگام جنگ جهانی که به چهارمحال و بختیاری گریخته بود، از کتابخانه‌ی قلعه استفاده کرد و تألیف «امثال و حکم» و لغتنامه‌ معروف خود را با استفاده از منابع موجود در این قلعه‌ که در سال ۱۳۶۸ به ثبت ملی رسیده آغاز کرد.  

قلعه دزک در روستایی به همین نام در فاصله ۳۲ کیلومتری شهرکرد قرار دارد. این بنا توسط «لطفعلی خان امیر مفخم بختیاری»، از خان‌های معروف هفت لَنگ بختیاری ساخته شده و ترمیم و بازسازی و تزئین دائمی آن توسط دیگر ساکنان قلعه، در واقع بیانگر روزگار قدرت‌نمایی این گروه از صحنه سیاسی تاریخ منطقه است.

انتهای پیام