داریوش یاری در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه «ایده‌ی اصلی فیلم‌اش این است که به تماشاگر بگوید بیا و خودت را در کنار قصه‌ی کربلا پیدا کن» در این‌باره‌ توضیح داد: ایده‌ی ما در پرداخت این بود که چگونه حادثه‌ی سال ۶۱ هجری توسط فرهنگ و هنرهای کشورهای اسلامی بویژه ایران به حماسه و شخصیت‌های آن به اسطوره تبدیل شده است.

او با بیان اینکه چنین فیلمی ساختاری می‌خواهد که دو روایت را - که یکی تاریخ است و دیگری روایت فرهنگ‌ها و آیین‌های مختلف- کنار هم بگذارد، توضیح داد: سعی کردیم بخش تاریخی کار یعنی واقعه را کاملاً به شکل مستند در قالب بازسازی شده پیش ببریم، یعنی تاریخ را ورق زدیم و ایامی را که امام حسین (ع) در راه است تا به کربلا برسد و اتفاقاتی که در کربلا می‌افتد و سایر اتفاقات تا روزگار معاصر را مرور کردیم.

این مستندساز درباره‌ی چگونگی پرداختن به یک واقعه‌ی تاریخی در این فیلم مستند گفت: پژوهش این کار را با مسعود عراقی و کمک رسول جعفریان و دوستانی که دانشنامه‌ی ارزشمند امام حسین(ع) را نوشته‌اند، انجام دادیم و در مطالعات‌مان در کتاب‌ها و مقاتل مختلف سعی کردیم برای پرداختن به بخش تاریخی، فصل‌هایی از این واقعه را که در این ۱۴۰۰ سال برای مردم برجسته بوده و آن را  به پرده‌هایی ماندگار تبدیل کرده‌اند، استخراج کنیم.

او با بیان اینکه ما از رفتاری که فرهنگ‌ها با خود واقعه در تعریف تاریخی آن کرده‌اند، «تقلب» کردیم، توضیح داد: مثلاً تعزیه که در ۱۰ مجلس اتفاق می‌افتد و حتی ما هم هرکدام را به یک نام نامگذاری کرده‌ایم و یا هنرمندی مانند قوللر آغاسی هم در نقاشی‌هایش همین ۱۰ پرده را می‌کشد بنابراین ما هم سعی کردیم در نگاهمان به تاریخ همین کار را انجام دهیم و پرده‌هایی را که می‌دانیم در اندیشه‌ی مخاطب‌هایمان جان گرفته است را بازسازی کردیم.

یاری درخصوص بخش‌های دیگر تحقیق و پژوهش کارش نیز توضیح داد: بخش دوم کنکاش و تحقیق در حوزه‌ی آیین‌هایی که در شهرهای مختلف ایران انجام می‌شود و هنرهای عاشورایی بویژه نقاشی و گرافیک بود، که سعی کردیم ناب‌ترین‌ها را پیدا و آنها را ترکیب کنیم تا تماشاگر به آن هدفی که گفتیم برسد و خودش را در این فیلم پیدا کند و ببیند که با این حادثه چگونه برخورد کرده و توانسته بخش‌های مختلف آن را با آیین‌های مختلفش  به نمایش بگذارد که از درون آن یک حماسه بیرون آمده است.

او درخصوص تلاش برای دوری از تحریف‌های تاریخی درخصوص واقعه‌ی کربلا نیز اظهار کرد: در بخش تاریخی مجبور بودیم که تنها خود تاریخ را روایت کنیم؛ جملاتی که امام حسین(ع) یا اشخاص دیگر در طول فیلم می‌گویند، حتی یک واو آنها هم نوشته‌ی من نیست. ما اسناد را کنار هم گذاشتیم و با اندیشمندان در میان ‌گذاشتیم و از منابعی استفاده کردیم که اکثر تاریخ‌نگاران به آنها صحه گذاشته‌اند و سعی کردیم آنچه که می‌گوییم، سندیت قطعی داشته باشد.

این مستندساز درخصوص نگرش‌های مختلف به آیین‌های عاشورایی و تاریخ عاشورا نیز گفت: همیشه خودم وقتی در این مراسم‌های آیینی حضور می‌یافتم، وقتی با یک فرد اندیشمند و آشنا به تاریخ بودم، می‌دیدم که شبهاتی درخصوص وجه تاریخی این آیین‌ها مطرح می‌کند، اما وقتی در کنار عامه‌ی مردم بودم، می‌دیدم چقدر زیبا درکنار یکدیگر این آیین‌ها را اجرا می‌کنند و این مسیر را -که سفارش امام سجاد(ع) و امام محمدباقر(ع) است- که باید برای امام حسین(ع) گریست و به زیارت او رفت، طی می‌کنند. این یک حرکت فرهنگی جدی است که اساساً ماندگاری نهضت هم مدیون همین سفارش است. اما همیشه برایم مسئله بود که این عامه چرا تاریخ را درست درک نمی‌کنند و نگران بودم این آیین‌ها به شکل ناجوری استحاله شوند، بنابراین تلاش کردیم فیلم را طوری روایت کنیم که هم با کسانی که این آیین‌ها را انجام می‌دهند و هم با اندیشمندانی که با نگاه تاریخی صرف به این واقعه نگاه می‌کنند، گفت‌وگو کنیم و در نهایت به این نتیجه برسیم که این حادثه با فرهنگ‌ها و هنرهای مردم به حماسه کشانده شده است.

یاری با بیان اینکه حدود پنج سال را صرف پژوهش برای این مستند کرده است اظهار کرد: این پژوهش ابعاد مختلف تاریخ، هنرهای عاشورایی، آیین‌ها، معماری بنا و پیاده‌روی اربعین را در بر می‌گرفت که نمونه‌های آن را در فیلم می‌بینیم، وقتی این پژوهش سر و شکلی پیدا کرد، نگارش کار را انجام دادیم و برای پرهیز از خطا در مرحله‌ی تولید، به سمت «استوری بُرد» رفتیم و در جلسات مختلفی آن را با اعضای گروه بررسی و به جزئیات کار فکر کردیم.

کارگردان «کربلا، جغرافیای یک تاریخ» ادامه داد: همزمان در یک گروه ده‌نفره با سه دوربین مسیر نجف تا کربلا را رفتیم و تصویربرداری کردیم، تعدادی فیلمبردار هم در شهرهای مختلف مشغول تصویربرداری از آیین‌های مختلف آن شهرها بودند و حدود ۳۰ روز هم به تصویربرداری بخش‌های بازسازی شده اختصاص یافت و در مجموع در حدود ۴۰ روز فیلمبرداری کار انجام شد.

او درباره‌ی وضعیت اکران فیلمش که با چند سالن محدود در گروه سینمایی آزاد انجام شده است نیز گفت: آرزو داشتم این فیلم در گروه هنر و تجربه هم اکران شود و این درخواست را با آقای علم‌الهدی (مدیر گروه هنر و تجربه) نیز مطرح کردم اما ایشان سیاست‌های خاص خود را داشتند و دوست داشت فیلم تنها در این گروه اکران شود اما زحمت فیلم را حوزه‌ی هنری کشیده و بودجه‌ی آن را داده است. حوزه هنری هم صلاح دید که فیلم با شرایط فعلی اکران شود، از نظر من هم سالن‌های این فیلم کم است اما به نظرم این بضاعت سینمای ایران بود و ممنونم که آن را به فیلم ما اختصاص دادند.

داریوش یاری در پایان با بیان اینکه ما هم کاری کردیم که امام حسین(ع) دیده شود نه خودمان، درباره‌ی بازخوردهایی که از مخاطبان فیلمش دریافت کرده است نیز گفت: واقعیت این است که تا به حال جمعیت زیادی برای دیدن این فیلم به سینما نرفته‌اند اما خوشحالم کسانی که فیلم را دیده‌اند، وسط فیلم از سالن بیرون نیامدند و حال بدی نداشتند. البته بخشی از مخاطبان فیلم هم آن را در جشنواره‌های مختلف دیده‌اند اما در سینما ندیده‌اند به هر حال برای ما مهم این است که فیلم دیده شود و انتظار فروش بالا نداریم.
 

انتهای پیام