به گزارش ایسنا، به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، حمید رضا کرمی، سرپرست هیأت بررسی شناسایی بخش «مشهد مرغاب» با اعلام این مطلب گفت: شناسایی آثار و محوطههای باستانی و تاریخی بخش مشهد مرغاب به عنوان بخشی از چشمانداز فرهنگی منطقه پاسارگاد که از آذرماه امسال آغاز شده به دلیل گستردگی منطقه، فراوانی و تراکم آثار و پدیدههای باستانی و همچنین کوهستانی بودن منطقه تا پایان اسفند ماه ادامه دارد.
او با بیان اینکه دشتمرغاب از نگاه تاریخی و جغرافیایی در پیوند با دشت پاسارگاد بوده و به گونهای در فرادست آن قرار دارد، افزود: جریان رود «پلوار» و شکلگیری آن در بلندیهای منتهی به دشت مرغاب یکی از عوامل بنیادی ایجاد شرایط مناسب زیست محیطی و رشد و توسعه جوامع انسانی در این منطقه است.
به گفته این باستانشناس، بر پایه منابع تاریخی «رود پلوار چنان» این منطقه را سیراب میکرده که این ناحیه را «مَرغزار» یعنی دشت خرم میخواندند و «ابن بلخی» نزدیک به هزار سال پیش در کتاب «فارسنامه»، دشت مرغاب را «مرغزار کالان» نامیده است.
او گفت: همین توانمندیهای طبیعی و زیست محیطی، شرایط زندگی را برای جوامع انسانی از دوران پارینهسنگی، فراپارینه سنگی، نوسنگی و سراسر دوران تاریخی فراهم کرده است.
شناسایی محوطههایی از دوران مختلف تاریخی
سرپرست هیأت بررسی باستان شناسی همچنین به شناسایی آثار و محوطههایی از دوران تاریخی مطرح شده، در بررسی باستانشناسی این منطقه خبر داد و افزود:
محوطههای باز و غارهای پیش از تاریخی، مجموعه گستردهای از ساختارها، راهها، سامانههای آبی، محوطههای مسکونی، تپههای مربوط به دوران هخامنشی تا ساسانی، کورههای تولید فلز آهن، صدها گور توده سنگی مربوط به دوران فراهخامنشی (اشکانی)، ساسانی و آغازین اسلامی، چهارتاقی، کاروانسرا، پل، کانسنگهای آهن و سنگ بنا، گورستانهای اسلامی و استقرارگاههای عشایری در این بررسی شناسایی شدهاند.
به گفتهی کرمی، بررسیها و پژوهشهایی که در گستره دشت مرغاب و پاسارگاد و پهنه رود پلوار در حال انجام است، نشان میدهد که آثار هخامنشی منطقه تنها محدود به بناهای شناسایی شده در محوطه پاسارگاد نیست.
او بیان کرد: یافتههای جدید روشن کردهاند که در سرتاسر دشت مرغاب مجموعهای از ساختارها و محوطهها با ماهیت بهرهبردای از منابع آب منطقه و انتقال آن به دشتهای پایین دست در دشت پاسارگاد و دشت کمین (سعادت شهر) ساخته شده که بیگمان تاثیر شگرفی بر رشد و پیشرفت منطقه پاسارگاد داشته است.
این باستان شناس گفت: به بیان دیگر دشت مرغاب و پاسارگاد و محوطه شاهانه آن در دوران هخامنشی دارای یک نقشه و طرح جامع بوده که بر پایه توانمندیها و ویژگیهای زیستمحیطی این ناحیه به اجرا درآمده است.
مجموعه سدها و شبکههای آبرسانی دوران هخامنشی
کرمی اظهار کرد: بخش بزرگی از کارها و سازههای عمرانی در دوران هخامنشی که در گستره دشت مرغاب انجام شده شامل مجموعهای از سدها و شبکههای آبرسانی است که در بخش های گوناگون این ناحیه ایجاد شدهاند.
سرپرست هیأت بررسی باستانشناسی افزود: هدف از ساخت سدها با توجه به خیزآبهای رود پلوار، مهار سیلابهای فصلی در سرشاخه های رود و همچنین ذخیره سازی آب برای استفاده در ماه های گرم و خشک سال در بخش های گوناگون از جمله کشاورزی و باغداری، محوطه های مسکونی و تولیدی و به ویژه محوطه شاهانه پاسارگاد بوده است.
او با بااشاره به دستاوردهای بررسیها و کاوشهای انجام شده و مقایسه آن با شواهد بدست آمده از دیگر بخشهای مرزهای کنونی ایران در دوران دویست ساله هخامنشی نتیجهگیری کرد که بیشترین و گستردهترین برنامههای وابسته به مدیریت و استفاده بهینه از آب و منابع مربوط به آن در منطقهای که از آن به نام چشمانداز یا منظر فرهنگی پاسارگاد نام برده میشود به اجرا درآمده است.
شناسایی هفت سد و بند هخامنشی
کرمی وجود هفت سد و بند هخامنشی و شناسایی نزدیک به ۷۰ کیلومتر جوی و آب راه در این ناحیه را نشان از اهمیت فراهم کردن آب مورد نیاز و استفاده بهینه از منابع آب موجود در منطقه دانست .
به گفته این باستان شناس، تکنیکها و روشهایی که برای ساخت سدها، بندها و آبراههها به کار گرفته شده هوشمندانه و در چهارچوب یک برنامهریزی علمی و با مهندسی دقیق بوده است.
او افزود :بکارگیری روشهایی همانند آنچه در ساخت بناهای پاسارگاد استفاده شده در برخی از این سدها نیز میتوان مشاهده کرد که با استفاده از بلوکهای سنگی تراش خورده چهار گوش بدون استفاده از هرگونه ملات و با بکارگیری بست ها و گیره های فلزی دم-چلچله ای ساخته شده اند.
این باستان شناس، با اشاره به اینکه پیکره اصلی سدها یکپارچه و با هسته خاک رس ایجاد شده و برای استواری و پایداری آنها از لاشه سنگهای طبیعی برای پوشش دیواره استفاده شده است، بیان کرد: روش هایی نیز که امروزه در ساخت بسیاری از سدهای خاکی به کار گرفته می شود همانند سدسازی دوران هخامنشی است.
انتقال آب به دورافتاده ترین بخش ها
او افزود: آب راهها و شبکه های انتقال آب بخش دیگری از مهندسی مدیریت آب در منطقه به شمار میآیند و به گونهای طراحی و اجرا شدهاند که بتوانند آب را به دور افتادهترین بخش های دشت مرغاب، پاسارگاد، تنگ بلاغی و دشت کمین برسانند.
کرمی گفت: در این راه بخش بسیار بزرگی از تپه ها و صخره های واقع در مسیر آب راه برش خورده و در زمین های هموار نیز میزان زیادی خاک برداری شده است که از جمله آن می توان به آبراهه ای که از چشمه بناب در ۱۰ کیلومتری شمال پاسارگاد تا محل سازه های شاهانه امتداد می یافته اشاره کرد.
این باستانشناس گفت: سامانههای مدیریت منابع آب دشت مرغاب و پاسارگاد از مهمترین و گستردهترین آثار برجای مانده از دوران هخامنشی است که برنامه جامعی برای مستندنگاری، تهیه نقشه و حفاظت بهتر آنها از سوی پایگاه میراث جهانی پاسارگاد برای سال های آینده تدوین شده است.
براساس این گزارش؛ بررسی شناسایی بخش مشهد مرغاب شهرستان خرم بید استان فارس با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در حال انجام است .
انتهای پیام
نظرات