به گزارش ایسنا، جمهوری اسلامی طی سالهای بعد از انقلاب تغییرات زیادی در ترکیب وزارتخانه‌ها ایجاد کرده است. دولت‌ها بنا بر مقتضیات گوناگون و سیاست‌هایی که در خصوص اداره کشور در پیش رو داشتند دست به تشکیل وزارتخانه‌های جدید و یا ادغام آن‌ها با وزارتخانه‌های دیگر زده‌اند. قطعا می‌توان گفت مسائلی همچون کاهش هزینه‌ها، ایجاد هماهنگی‌های بیشتر، سرعت عمل در تصمیم‌گیری و کاهش بروکراسی اداری، اهمیت دادن بیشتر به برخی مسائل و .... از جمله مهم‌ترین اهداف ادغام و یا ایجاد وزارتخانه‌هاست.

در طول تاریخ ایران کمترین تعداد، سه وزارتخانه و مربوط به ابتدای دوران قاجار بوده است و بیشترین تعداد 25 وزارتخانه بوده که در دوران پس از انقلاب اسلامی و در زمان ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد اتفاق افتاد، اما موضوع ادغام یا ایجاد وزارتخانه‌های جدید همواره موافقان و مخالفان سرسختی داشته است که بنا به دلایل مختلف با این موضوع موافقت یا مخالفت می‌کردند. 

در دولت یازدهم و در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی تعداد وزارتخانه‌ها به 18 عدد رسید و در حال حاضر نیز در دولت دوازدهم پس از تنفیذ رییس جمهور دولت دوازدهم این عدد تغییری نکرده است، اما در ماه‌های پایانی این دولت بحث تفکیک وزارتخانه‌ها دوباره بر سر زبان‌ها افتاد و به دنبال آن موافقان و مخالفان پیرامون آن به بحث و گفت‌وگو پرداختند. 

وزارتخانه‌های ایران درحال حاضر عبارتند از؛ 1.وزارت آموزش و پرورش 2. وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات 3. وزارت اطلاعات 4. وزارت امور خارجه 5. وزارت امور اقتصادی و دارایی 6. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، 7.وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی 8. وزارت جهاد کشاورزی 9. وزارت دادگستری 10.وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح 11. وزارت راه و شهرسازی 12. وزارت صنعت، معدن و تجارت 13. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری 14. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 15. وزارت کشور 16. وزارت نفت 17.وزارت نیرو 18. وزارت ورزش و جوانان. 

بررسی‌ها نشان می‌دهد تعداد وزارتخانه‌ها در اکثر کشورهای جهان بین هفت تا 39 وزارتخانه است. سوئیس با هفت وزارتخانه کمترین تعداد و هند با 39 وزارتخانه بیشترین تعداد وزارتخانه را در جهان به خود اختصاص داده‌اند. 

آمریکا و ژاپن 15 وزارتخانه، فرانسه 15 وزارتخانه،‌ انگلیس 19 وزارتخانه، ‌ایتالیا 20 وزارتخانه و کانادا 33 وزارتخانه دارند. در این بین آمریکا که یکی از توسعه‌یافته‌ترین کشورهاست کمترین تعداد وزارتخانه را داراست. 

عناوین 15 وزارتخانه آمریکا به این شرح است؛1.وزارت خارجه 2.وزارت خزانه‌داری 3. ‌وزارت دفاع 4. وزارت دادگستری 5. وزارت کشور 6. وزارت کشاورزی 7.‌وزارت بازرگانی 8 . ‌وزارت کار 9.‌ وزارت بهداشت و خدمات انسانی 10. ‌وزارت مسکن و توسعه شهری 11. وزارت حمل و نقل 12.وزارت انرژی 13. وزارت آموزش 14.وزارت امور سربازان بازنشسته 15. وزارت امنیت داخلی. 

با نگاهی به این عناوین و با صرف نظر از اختلاف چند موردی می‌توان فهمید آمریکا نه از نظر تعداد، بلکه از نظر عناوین و تقسیم‌بندی حوزه‌ها بیشترین شباهت را به ایران دارد. 

ژاپن که یکی از قدرت‌های اصلی اقتصادیِ جهان از نظر تولید ناخالص داخلی است با جمعیت 128 میلیونی، از نظر تعداد با وزارتخانه‌های آمریکا در یک سطح  قرار دارد. وزارتخانه‌های این کشور توسعه یافته نیز عبارتند از؛1.وزارت امور داخلی و ارتباطات، اصلاحات برای تمرکززدایی 2.‌ وزارت دادگستری 3.‌ وزارت امور خارجه 4.‌وزارت دارائی و خدمات مالی و سیاستگذاری اقتصادی و مالی5. وزارت آموزش، فرهنگ،‌ ورزش، ‌علوم و تکنولوژی 6. وزارت بهداشت، کار و رفاه 7.‌ وزارت کشاورزی، ‌جنگل و ماهیگیری 8. ‌وزارت اقتصاد،‌تجارت و صنعت 9.‌ وزارت زمین،‌زیرساخت ها، حمل و نقل و گردشگری 10.وزارت محیط زیست 11.وزارت دفاع 12.‌ وزارت اصلاحات قانونی،‌ اصلاحات اجرایی و اصلاحات خدمات مدنی 13.‌ وزارت سیاستگذاری علم و تکنولوژی و امنیت غذایی و امور مصرف کنندگان 14. وزارت مسوول اوکیناوا و مناطق شمالی و مدیریت بحران  15.وزارت امور اجتماعی و برابری جنسیت ها.

فرانسه نیز یکی از کشورهایی است که تعداد وزارتخانه‌هایش پس از انقلاب فرانسه با تغییرات بسیاری روبه‌رو شده است، به طوری‌که از آن زمان تاکنون پس از حذف و یا ادغام 13 وزارتخانه تعداد وزارتخانه‌های این کشور به 15 عدد کاهش یافته است. 

 عناوین وزارتخانه‌های فرانسه عبارتند از؛ 1. وزارت دفاع و رزمندگان سابق 2.وزارت امورخارجه و امور اروپا 3. وزارت همبستگی و انسجام اجتماعی 4. وزارت بودجه، درآمد عمومی، اموال ملی و اصلاح دولتی5. وزارت کار، اشتغال و بهداشت6. وزارت آموزش ملی، جوانان و زندگی اجتماعی7.وزارت کشور، ماورای بحار، سرزمین های وابسته و مهاجرت 8. وزارت ورزش 9. وزارت محیط زیست، توسعه پایدار، حمل و نقل و مسکن 10. وزارت اقتصاد، دارایی و صنعت11. وزارت کشاورزی، مواد غذایی، صید، حومه وآمایش زمین 12.وزارت امور شهری 13. وزارت دادگستری و آزادی‌ها 14.وزارت فرهنگ و ارتباطات 15. وزارت آموزش عالی و پژوهش.

طبق گزارشی که توسط مجلس عوام بریتانیا منتشر شده، دیدگاه مشترکی بین افرادی که تجربه کار در قلب دولت‌ها را دارند وجود دارد که تعداد بالای وزرای هر کشور از کیفیت تصویب مصوبات و قانون‌گذاری‌ها می‌کاهد و الزاما تمامی وزرای انتخابی در تصمیم‌گیری‌های دولتی نقش حیاتی ندارند. 

به گفته آن‌ها انتصاب‌ تعداد وزرای بیشتر علاوه بر تحمیل هزینه‌های هنگفت بر دولت‌ها به افزایش مالیات‌ها می‌انجامد و  مهم‌تر از همه استقلال مجلس قانون‌گذاری را مختل می‌کند و این مشکلات با انتصاب اجباری دبیران و معاونان هر وزیر تشدید می‌شود. 

علاوه بر این با نگاهی به آمارها به جز چند مورد استثناء، می‌توان دریافت هرچه تعداد وزارتخانه‌های هرکشور کمتر باشد آن کشور توسعه یافته‌تر است. به عبارت دیگر تعداد وزارتخانه‌های هر کشور با میزان توسعه‌یافتگی آن رابطه‌ای معکوس دارد. 

با مقایسه این آمار درمی‌یابیم اکثر کشورهای توسعه‌یافته با هدف کاهش هزینه‌ها دست به کاهش و یا ادغام وزارتخانه‌هایشان می‌زنند.

انتهای پیام