به‌ گزارش ‌ایسنا، علی لاریجانی صبح امروز در همایش بین‌المللی "آینده جهان اسلام در افق ۱۴۱۴" در دانشگاه تهران که توسط موسسه آینده پژوهشی جهان اسلام برگزار شد گفت: بحث آینده نگری از مقولات نسبتا سخت است. نگاهی که معمولا موسسات آینده نگری دارند مبنی بر چند پیش فرض بر حسب مسلکی که دارند می‌باشد.  برخی از آنها متاثر از فیلسوفان مدرنیست است و برخی دیگر از فیلسوفان پست مدرن تاثر گرفته‌اند که با جهش فکری موضوع آینده نگری را عجین کرده‌اند. برخی نیز نگاه نیم‌چه هگری دارند که مشتریانی دارند.

وی در ادامه اظهار کرد: در سنت اسلامی نیز این موضوع حائز اهمیت است. در تفکر اسلامی چه در قرآن و چه در آثار افرادی که به موضوع تاریخ توجه دارند، مساله سنت‌های الهی پر اهمیت است. بنابراین در آینده نگری توجه داشتن به یک فروز اولیه همواره مهم بوده است. از جهت دیگر کار این موسسه حائز اهمیت است، چرا که مقوله آینده نگری ذهن را به سمت و سوی مسائل بزرگی جلب می‌کند  که معمولا حکمرانان از این موضوع غافل هستند. عدم توجه به آینده در تمام دنیا و از سوی همه رهبران کشوران دیده می‌شود و گاهی اوقات برای مسائل کوچک یا منافع نزدیک از مسیر اصلی دور می‌شوند.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه تاکید کرد: نکته دیگری که در برخی از آثاری که این موسسه منتشر کرد، وجود دارد، دستیابی به دستاوردهایی است که شاید گام کوچکی بوده است، اما اثرات بزرگی را خواهد داشت. توجه به آینده اسلام نیز از گام های کوچک شروع خواهد شد.

وی در ادامه خاطر نشان کرد: یکی از مسائلی که این مؤسسه به آن پرداخته است، توجه به موضوع گردشگری است که کتابی نیز در این زمینه منتشر شده است. موضوع "گردشگری" از چند بعد باید در جهان اسلام مورد توجه قرار گیرد. اگرچه گام کوچکی به شمار می‌رود، اما می‌تواند اثرات مهمی بر جای بگذارد. از سوی دیگر توجه این مؤسسه به دیوان داوری اسلامی جلب شده است که مقوله مهمی محسوب می‌شود. در نظام حقوقی اسلامی مؤلفه‌های مختلفی وجود دارد که نقطه اشتراک آن بسیار زیاد است. حجم تجارت بین کشورهای اسلامی که در حال گسترش است، با داشتن دیوان داوری اسلامی در بین کشورهای اسلامی گسترش می‌یابد.

لاریجانی در ادامه تاکید کرد: این دیوان می‌تواند به تجارت در بین کشورهای اسلامی کمک کند و زمینه رقابت را در بین آنها بیشتر کند. نکته‌ای که در این بین حائز اهمیت است، چگونگی تحقق این ایده‌ها است. بنده توصیه می‌کنم به این مؤسسه که بر روی نحوه تحقق این پژوهش‌ها تمرکز بیشتری داشته باشند. گاه ایده‌های خوبی وجود دارد و باید برای تحقق آنها که حتی گاهی سخت‌تر است، تلاش لازم صورت بگیرد. ما باید به دنبال این باشیم که چطور ایده‌های خوب را به کرسی بنشانیم و کار ساده‌ای نیز نمی‌باشد.

وی افزود: ایده‌های خوب نباید رها شوند. متأسفانه در کشور ما نیز ایده‌های خوب مطرح می‌شود، اما برای تحقق آنها گاهی اوقات به اندازه کافی پشت کار دیده نمی‌شود. توصیه بنده بر این است که این مؤسسه در یافتن راه‌های وصول این ایده‌ها تمرکز کنند.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه اظهاراتش با اشاره به اهمیت همبستگی در جهان اسلام و توجه به آینده اسلام، بیان کرد: بسیاری از متفکران اسلامی بر روی این موضوع کار کرده‌اند و در رأس آنها امام راحل قرار داشت. امام خمینی (ره) دغدغه زیادی برای همبستگی در جهان اسلام داشته‌اند. یکی از دل مشغولی‌های امام خمینی (ره) نحوه استفاده از ظرفیت‌های جهان اسلام با اتحاد و همبستگی بود و تجلی این موضوع را می‌توان در قانون اساسی دید. در اصول مختلف قانون اساسی این موضوع دیده می‌شود.

به گفته وی، برقراری ارتباطات دیپلماتیک، کمک به جهان اسلام در اصول مختلف قانون اساسی، دیده می‌شود که متأثر از فکر بلند امام خمینی (ره) است. این فکر بلند نیز به یکباره به وجود نیامده است، بلکه بسترهای فرهنگی آن را ایجاد کرده است. به عنوان مثال نهاد مرجعیت نقش مهمی در این موضوع دارد.

لاریجانی در ادامه با اشاره به نقش نهاد مرجعیت در ایجاد وحدت و همبستگی در جهان اسلام، بیان کرد: در درون روحانیت، مرجع جدای از کارهای علمی که انجام می‌دهد، هدایت امت اسلامی را نیز دنبال می‌کند و این امر بسیار مهم است که باید از این ظرفیت استفاده کرد. در زمان انقلاب مشروطه مراجع عراق در رأس قرار داشتند که برای ایران دل مشغولی داشتند. این نشان دهنده این است که مساله جغرافیایی اسلامی صرفاً محدود به یک کشور نیست، ‌ بلکه جهان اسلام تفکری بلندتر دارد.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش، خاطر نشان کرد: در زمان صدام نیز مراجع بزرگ نظیر آیت الله سیستانی در عراق نقش مهمی برای هدایت مردم داشتند. حتی بعد از صدام که آمریکایی‌ها در عراق مستقر شدند، مراجع نقش بزرگی را ایفا کردند. آمریکایی‌ها تصور می‌کردند که ایالتی جدید پیدا کرده‌اند، ولی مراجع در مقابل آنها ایستادند. حتی در درگیری‌های شیعه و سنی که در داخل عراق شکل گرفت، این مراجع بودند که اهل سنت و شیعیان عراق را آرام کردند. این نشان می‌دهد که نهاد مرجعیت ذاتاً یک قدرت وحدتگرا و آینده نگر برای جهان اسلام است.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به نقش جریانات سیاسی در آینده جهان اسلام، یادآور شد: جریانات اسلامی در طول تاریخ اسلام با فراز و فرودهایی نقش آفرینی داشته‌اند. گاهی اوقات نیز ممکن است نقدهای جدی نسبت به این جریانات وارد باشد، اما باید به ظرفیت آنها نیز توجه شود. جریانات سیاسی در طول این ۳۰ سال پوست اندازی‌هایی نیز داشته است. به عنوان مثال اخوان المسلمین که یک جریان نسبتاً عمیق در کشورهای اسلامی است، خودش را متأثر از متفکران و صاحبنظرانی می‌دانست که بعدها دچار تحول شد.

لاریجانی اضافه کرد: در حال حاضر نیز کشورهای اسلامی که این جریان در آنها حضور دارد، یک جور فکر نمی‌کنند. ممکن است تفاوت‌هایی با هم داشته باشند، ولی به طور کلی یک جریان مهم محسوب می‌شود و به طور کلی باید گفت‌ که فهم جریانات سیاسی در جهان اسلام اهمیت بسزایی دارد و بدون در نظر گرفتن آنها نمی‌شود در خصوص آینده نظر داد.

وی در ادامه اظهار کرد: استفاده از ظرفیت اجتماعی که در جریان اسلام است، حائز اهمیت است. ممکن است جریانات اجتماعی که در جهان اسلام وجود دارد فراز و فرودهایی نیز داشته باشند، اما نقش آنها مؤثر است. جریانات مخربی نیز در جهان اسلام وجود دارد که امروز آنها را شاهد هستیم. شاید این جریانات بر اساس دسیسه‌ای خارجی شکل گرفته باشد، اما هر یک از این جریانات افراطی برای خود یک مقوله فکری دست و پا کرده‌اند. شاید نظیر داعش بتوان این جریانات را از بعد امنیتی سرکوب کرد، اما اینها هم چنان تحرکاتی خواهند داشت. بنابراین نباید فکر کنیم که آنها حذف شده‌اند. باید به دنبال ریشه فکری و نحوه رشد این جریانات باشیم که در نوع مبارزه با این جریانات تأثیرگذار است.

لاریجانی اضافه کرد: شناخت جریان فکری این گروه بسیار ضروری است. از مسائل دیگری که در جهان اسلام حائز اهمیت است توجه به مسائل و پیشرفت‌های علمی است. جهان اسلام دارای جمعیت وسیعی است. اگر ما به مجموعه اختراعات و اکتشافات کشورهای اسلامی توجه کنیم، نمی‌توان گفت‌ که از تمام ظرفیت‌ها استفاده شده است. از مجموع میزان اختراعات در دنیا تنها ۱.۶ درصد مختص به مسلمانان است. بنابراین نسبت به جمعیت مسلمانان این آمار بسیار پایین است.

وی با اشاره به میزان اکتشافات و اختراعات در جهان اسلام اظهار کرد: عمده اختراعات و اکتشافات در جهان اسلام مربوط به کشورهای ترکیه، مالزی و ایران است. روند ۱۶ ساله فعالیت‌های علمی و دانشگاهی جهان اسلام نشان دهنده این است که رشد جهشی خوبی در بخش علمی اتفاق افتاده است. در این ۱۶ سال تولیدات علمی کشورهای اسلامی ۸.۶ درصد افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که سطح کارهای علمی در دانشگاه‌های کشورهای اسلامی افزایش یافته است. در حوزه کشاورزی نیز رشد 6 برابری و در حوزه فنی مهندسی و فناوری رشد پنج برابری را شاهد هستیم. در امور پزشکی نیز رشد ۷.۶ درصدی را جهان اسلام به خود اختصاص داده است. این نشان دهنده این است که بعد از یک دوره استعمار زدگی که کشورهای اسلامی غالباً درگیر آن بوده‌اند خودباوری در کشورهای اسلامی شکل گرفته است.

رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به ضرورت توجه به استفاده از ظرفیت‌های علمی ایجاد شده در جهان اسلام، اضافه کرد: باید مناقشات سیاسی و امنیتی که در جهان اسلام دوز بالایی دارد، از بخش دانشگاهی و علمی جدا شود. ارتباطات دانشگاهی و علمی باید مسیر خود را از این مناقشات کاملاً مجزا کند. چرا که ارتباطات دانشگاهی خود می‌تواند یک بستر دیپلمات باشد. بنده توصیه می‌کنم که ظرفیت دانشگاه‌ها خارج از مناقشات سیاسی و امنیتی دیده شود و پیوند بین دانشگاه‌ها در جهان اسلام باید عمیق‌تر شود. این موضوع به نفع کشورهای منطقه است زمانی در دراز مدت که دانشگاه پژوهان از کشورهای مختلف به یکدیگر نزدیک شوند، روحیه سیاسی ملایم‌تری ایجاد شده و در نهایت به فهم مشترکی دست می‌یابند. این موضوع کمک می‌کند تا در دراز مدت بر روی مناقشات سیاسی و امنیتی نیز دانش پژوهان تأثیر گذار باشد.

وی در بخش دیگری از اظهاراتش با تاکید بر استفاده از ظرفیت جهش علمی ایجاد شده در این باره توضیح داد: ارتباطات دانشگاهی و پژوهشی در بین کشورهای اسلامی باید مسیر جداگانه‌ای را در پیش بگیرند. از مسائل حائز اهمیت دیگر در جهان اسلام مساله اقتصاد است. تحقیقات نشان می‌دهد که به طور متوسط هر کشور مسلمان حدود سه دهم درصد از تولید ناخالص داخلی دنیا را به خود اختصاص داده است و کل کشورهای اسلامی ۱۴.۹ درصد از تولیدات ناخالص داخلی را در دنیا دارند. این آمار نشان می‌دهد که در میان مدت کشورهای اسلامی حدود ۴.۱ درصد رشد متوسط داشته‌اند و عمدتاً با کسری بودجه سه درصدی مواجه هستند. صادرات کشورهای اسلامی به طور متوسط حدود شش درصد است. این بخش در مقایسه با سهم عظیم کشورهای اسلامی در حوزه انرژی نشان دهنده این است که عقب ماندگی جدی در استفاده از ظرفیت‌های خود دارند و نتوانسته اند به خوبی از این ظرفیت‌ها استفاده کنند.

لاریجانی با اشاره به اهمیت استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی در جهان اسلام، تصریح کرد: یک ضلع این موضوع به تدبیر اقتصادی در جهان اسلام باز می‌گردد که نیاز به حکمرانان ورزیده دارد و یک ضلع آن نیز به رفتار ویرانگر کشورهای بزرگ باز می‌گردد که به دنبال تسلط اقتصادی بر روی کشورهای جهان اسلام هستند. مقوله تجارت در بین کشورهای اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد. مجموع آمارها نشان می‌دهد که تنها ۲۰ درصد از آمار تجارت کشورهای اسلامی مربوط به خودشان می‌شود. یعنی توجه بیشتر آنها به کشورهای غیر اسلامی است. مقداری از این آمار طبیعی است، اما باید تجارت در بین کشورهای اسلامی بیش از این آمار باشد. این آمار نشان دهنده این است که کشورهای اسلامی ظرفیت‌های خودشان را به درستی نشناخته‌اند. لذا بر حسب فشار کشورهای دیگر به سمت آنها می‌روند.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد باید به عامل رشد اقتصادی که در کشورهای اسلامی همبستگی می‌باشد، توجه شود. مجموعه کشورهای اسلامی که در بعد تجارت توانمندتر هستند نظیر ایران، مالزی، ترکیه و عراق باید از ظرفیت‌های خود استفاده کنند و پایه تجارت را در بین خود تقویت کرده و سایر کشورها نیز به آن بپیوندند. متأسفانه کنفرانس جهان اسلام و بانک توسعه اقتصادی که شکل گرفته است، تاکنون نتوانسته به آن اهداف بلندی که داشته است به خوبی دست یابد.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه با اشاره به اهمیت موضوع امنیت در جهان اسلام، بیان‌ کرد: امنیت در جهان اسلام مقوله بسیار مهمی است. دخالت های آمریکا در مسائل منطقه‌ای بسیار زیاد و بی محابا شده است. در گذشته نیز آمریکایی‌ها در مسائل منطقه‌ای دخالت داشتند، اما امروز این دخالت شفاف تر شده است. توافقاتی که آمریکا با برخی از کشورهای منطقه در زاد و ولد تروریست دارد به یک موضوع مهم در منطقه تبدیل شده است و کشورهای منطقه را به مسائل داخلی درگیر کرده و ضربات بزرگ اقتصادی به کشورهای منطقه وارد شده است. بخشی از این موضوع به ناشی گری برخی از کشورها باز می‌گردد که به مسائل منطقه‌ای دامن می زند و بخش دیگری نیز به فشار کشورهای بزرگ باز می‌گردد.

وی گفت: زمانی صدام قصد داشت تا به جمهوری اسلامی ایران حمله کند و به دنبال استفاده از ظرفیت گروه های ضد انقلاب  رفت.  صدام جلسه‌ای در بغداد برگزار کرد و در آن جا همه سران گروه‌های ضد انقلاب حضور داشتند. صدام در آن جلسه اعلام کرد که می‌خواهد ظرف چند روز آتی به ایران حمله کند. در آن جلسه گروه‌های ضد انقلاب از این موضوع خوشحال شدند. یکی از سران این گروه ها که مخالف جمهوری اسلامی ایران نیز بود، بعدها اعلام کرد که بنده در این جلسه گفتم که شما جمهوری اسلامی و خمینی را نشناخته‌اید، چرا که اگر به ایران حمله کنید، آنها با یکدیگر منسجم شده و در مقابل شما خواهند ایستاد و حتی اگر موفق شوید که تهران را بگیرید، خمینی که من می شناسم به مازندران رفته و همه را بسیج می‌کند و زمین‌هایی که اشغال کرده‌اید از شما پس خواهد گرفت. کسی به حرف او در آن جلسه توجهی نکرد، اما جمهوری اسلامی ایران این موضوع را ثابت کرد.

لاریجانی با بیان اینکه این جنگی که به ما تحمیل شد نه حاصلی برای کشورهای منطقه داشت و نه حاصلی برای دشمنان، تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران استراتژی روشنی دارد و از اول به دنبال تجاوز نبوده است و حتی در قبال اشتباه های برخی کشورها  چشم پوشی  کرده و به دنبال  همفکری برای پیشرفت  بوده است، اما این رفتارهای نااهلانه همچنان ادامه‌ دارد و تاریخ دوباره تکرار خواهد شد. در حال‌ حاضر مشکلات امنیتی در کشورهای اسلامی در اوج خود قرار دارد. در عراق جریانات تروریستی ایجاد کرده و آن را به سوریه کشانده است. شاید آنها با پول بتوانند این جریانات را ایجاد کنند، اما هدایت آنها را نمی‌توانند در دست گیرند. عده ای داعش را به وجود آوردند و بعدها داعش علیه  آنها شد. این موضوع نشان دهنده این است که هنوز اهلیت لازم برای فهم جهان اسلام به وجود نیامده است.

رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به مساله تحریم ایران از سوی آمریکا ، بیان‌ کرد: شاهد آن هستیم  که آمریکایی ها با چه آب و تابی این موضوع را نقل می‌کنند. در حالی که اصل مذاکره با درخواست آمریکا آغاز شد. مگر آقای اوباما ، رییس جمهور آمریکا نبود. اوباما دو بار نامه نوشته  که آمریکا قصد دارد در مساله هسته ای و سایر موضوعات با ایران مذاکره کند و نظام جمهوری اسلامی ایران نیز با بیان شرایطی مذاکره را انجام داد. در نهایت این مذاکره به یک توافق رسید، اما این رییس جمهور  عجیب و غریب آمریکا که هر روز از یک توافق خارج می‌شود، به برجام پشت کرد و از آن خارج شد. همین دو روز پیش بود که از توافق تسلیحاتی نیز خارج شد و چندی پیش نیز از توافق آب و هوایی خارج شد. ترامپ آینده نگر نیست و تنها نوک دماغ خود را می بیند.  ترامپ تمام ساختارهای بین‌المللی را زیر پا گذاشته و یک بی اعتمادی در دنیا نسبت به آمریکا ایجاد کرده است. تحریم اقتصادی که سخت‌تر  از جنگ نمی‌شود. مردم ایران در برابر جنگ تحمیلی ایستادگی کردند و امروز نیز در برابر تحریم ها خواهند ایستادند. برجام مگر شورای مشترک نداشت؟ اگر ترامپ حرفی داشت می‌توانست در این شورا آن را مطرح کند. چرا یک جانبه از برجام خارج شد؟  و سپس شروع به تیراندازی کرد.

لاریجانی در بخش دیگر از صحبت‌های خود  با تاکید بر این که ما راهی جز ایستادگی در برابر تحریم‌ها نداریم، در این رابطه ، گفت‌: ایرانی‌ها این موضوع را درک می‌کنند و در برابر تحریم های شما خواهند ایستاد. در حال‌ حاضر هم آمریکا خسارت خواهد دید و هم مشکلات منطقه‌ای تشدید می‌شود. برخی از کشورهای منطقه‌ای نیز حواس خود را جمع کنند. این طور نیست که برخی از تحرکاتی که این روزها دارند ما آن را فراموش کنیم. این تحرکات را ما به حساب آنها خواهیم گذاشت.

وی در ادامه سخنان خود، اضافه کرد: عده ای می آیند در منطقه مشکل ایجاد می‌کنند و بعد می‌گویند که پشیمان شده ایم و به دنبال راه  سرکوب هستند. امروز نیز اقداماتی در شرق و غرب ایران دارند انجام می‌دهند و تروریست ها را در برخی از کشورهای همسایه ما مجهز می‌کنند تا به ما آسیب وارد کنند، اما این نوع رفتارها نیز بی پاسخ نمی ماند و توفیقی نصیب آنها نخواهد شد. مساله امنیت پایه توسعه کشورها است. زمانی که در کشورهای اسلامی ناامنی ایجاد می‌کنند، قصد دارند تا جلوی توسعه کشورها را بگیرند. اخیرا در سریلانکا مسلمانان را به شهادت رساندند  که موضوع فاجعه باری است.

رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اقدام سعودی ها در سر زدن 37 مسلمان ، بیان‌ کرد: این اقدامات  محکوم است و تبعاتی به دنبال دارد و به همان میزان که مساله "جمال خاشقجی" تبعات بین‌المللی به دنبال داشت این رفتار نیز بی پاسخ نخواهد ماند. برخی از رفتارها عاقلانه نیست. عربستان یک کشور اسلامی است. مکه و مدینه در آن قرار دارد چرا این نوع رفتارها را انجام می‌دهند؟ از جهان اسلام چه می خواهید؟ عربستان می‌گوید که ایران رقیب ما است. مگر ما جای کسی را تنگ کرده‌ایم. ما چندین بار در طول این 40 سال دست دوستی به سمت سعودی‌ها دراز کرده‌ایم. برخی از آنها عاقل تر بوده و جلو آمدند، اما آنها اصلا نمی فهمند. این نسل جوانی که در عربستان بر سر کار آمده‌اند نمی دانیم به دنبال چیست؟ این مسیر هم به عربستان ضربه وارد می‌کند و هم به سایر کشورهای اسلامی. این اختلافات نان و آبی برای کشورهایی می‌شود که به دنبال اخاذی از جهان اسلام هستند. ما هیچ وقت نگفته ایم  که راه برای مذاکره با عربستان مسدود است. ما با کشورهای اسلامی دعوا نداریم و می‌خواهیم که وقت و انرژی کشورهای اسلامی  صرف درگیری نشوند. از نظر جمهوری اسلامی ایران راه برای مذاکره باز است، اما اگر عربستان سعودی چیزی دیگر در سر دارد، دیگر خودشان می دانند. این نوع رفتارها یک نفرت عمومی در کشورهای منطقه به وجود می آورد و در ذهن‌ها باقی می ماند.

وی در پایان سخنان خود،  گفت‌: متاسفانه اتحادیه اروپا نیز قدرت کافی برای نگهداری معاهدات بین‌المللی ندارد. آنها حرف می زنند، اما در موضوعات مختلف به طور عملی وارد نشدند. در خصوص معاهده هسته‌ای ایران نیز ما رفتار عملی ندیدیم. این نشان می‌دهد که اتحادیه اروپا قدرت حل این مسائل را در صحنه بین‌المللی ندارد. امیدوارم این همایش به هم افزایی جهان اسلام منجر شود.

انتهای پیام