ایسنا

نگاهی به عروسک‌های بومی روستای «اردبیلک» در قزوین

اردبیلک روستایی در نزدیکی شهر قزوین ۱۰ سال است که به‌واسطه ساخت عروسک‌های سنتی و بومی بین مردم استان و کشور مشهور شده است، عروسک‌سازی حرفه اغلب زنان روستاست و بانوان روستایی با ساخت عروسک‌هایی که به گفته روستائیان ۲۰۰ سال قدمت دارد هویت و اصالت آبا و اجدادی خود را حفظ می‌کنند.

    

لباس هر کدام از عروسک ها نماد فرهنگ روستا است مثلاً اگر زنی سربند مشکی داشت مادر دارای فرزند است، اگر بندی طلایی روی سرش باشد یا شله گلی (شبیه روسری قرمز) و کلاه پولی داشته باشد نامزد است، تازه‌عروس‌ها هم زلف چتر داشتند و رنگ لباسشان شاد بود، اگر سربند نداشته باشد هم دختر کوچکی است که زمان ازدواجش فرا نرسیده است.
مادر فاطمه می گوید این عروسک‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند، عروسک‌های بومی بااصالت که پیشینه روستا را نشان می‌دهد نسل به نسل در بین دختران ما منتقل می شود.
خاله صنوبر ۲ چوب باریک را در دست می‌گیرد و می گوید: ما به این‌ها «چوله» می‌گوییم، با این چوله و پارچه عروسک درست می‌کردیم و چتری زلف (موی چتری) هم می‌گذاشتیم.
مادربزرگ که گویا یاد کودکی‌اش افتاده است با عشق، عروسکی درست می‌کند وبه کودکان نشان می دهد.
خاله صنوبر به قول دختران روستا، اصل جنس است عروسکی زنده و نمادی از زنان قدیم روستا که برخلاف بسیاری از زنان، هنوز به لباس‌های سنتی روستا پایبند است و لباس شهری نمی‌پوشد؛ خاله صنوبر با دیدن عروسک‌ها می‌گوید از وقتی دیدم جوانان عروسک‌دوزی را شروع کردند خیلی خوشحال شدم.
فاطمه می گوید:از مادران روستا در مورد پوشش زنان اطلاعات گرفتیم و عروسک‌ها را بر همان مبنا درست کردیم، در اردبیلک قدیم زنان باتوجه‌به نوع لباسشان دسته‌بندی می‌شدند، مثلاً اگر زنی سربند مشکی داشت مادر دارای فرزند است، اگر بندی طلایی روی سرش باشد یا شله گلی (شبیه روسری قرمز) و کلاه پولی داشته باشد نامزد است، تازه‌عروس‌ها هم زلف چتر داشتند و رنگ لباسشان شاد بود، اگر سربند نداشته باشد هم دختر کوچکی است که زمان ازدواجش فرا نرسیده است.
زهرا درحالی‌که عروسک‌های نوروزی را درست می‌کند، بیان می‌کند: اوایل کار برای دوخت عروسک از پارچه‌های رومتکایی استفاده می‌کردیم، در روستای ما برای اینکه به مهمان احترام بگذارند از پارچه اصیل برای رومتکایی استفاده می‌کردند.
عروسک‌های زن با قامتی بلندتر و کشیده‌تر با کلاهی ساده در نظر گرفته شدند، دختران نیز با قامتی کوتاه‌تر و پهن‌تر یراق‌هایی در پیشانی کلاه‌هایشان دارند، سعی کردند عروسک‌ها طوری طراحی کنند که کودکان بتوانند با آن‌ها ارتباط بگیرند.
مادربزرگ با دیدن تکه پارچه‌ها، چشمانش برق می‌زند، پارچه‌ها را یکی‌یکی نگاه می‌کند تا بهترین و زیباترین پارچه را انتخاب کند، با وسواس زیادی پارچه‌ها را انتخاب می‌کند و اصول ساخت عروسک را توضیح می‌دهد.
همه این عروسک‌ها دارای شناسنامه هستند، هر شناسنامه حاوی یک داستان است، درباره این شناسنامه‌ها از مادربزرگ‌هایشان تحقیق می کنند. مثلاً می‌پرسند قبلاً که می‌خواستید بچه‌هایتان را بخوابانید چه‌کارهایی انجام می‌دادید و همان را بازآفرینی می کنند.
مهدیه کوچکترین عضو روستاست که همراه مادرش عروسک سازی می کند.
خاله صنوبر می گوید: آن زمان با دست برای خودمان لباس می‌دوختیم و از باقیمانده پارچه عروسک می‌ساختیم.
زهرا (مادر مهدیه) یکی دیگر از زنان روستاست که ظرافت عروسک‌هایش زبانزد است، او در ساخت عروسک به جزئیات توجه ویژه ای دارد.
گرچه دختران روستا تصور می‌کنند مادربزرگ ساخت عروسک را فراموش کرده است اما او همچنان با عشق عروسک سازی می کند.
مادر فاطمه در حالی که عروسک می سازد به جوانان می‌گوید این روزها که عروسک خریدار دارد درست کنید و به دختران کوچک هم یاد دهید، حالا که امکانات زیاد است و با چرخ عروسک را درست می‌کنید
مهدیه با صبر و حوصله به دوستانش عروسک سازی را آموزش می دهد و به این کار علاقه بسیاری دارد.
مادربزرگ با دیدن تکه پارچه‌ها، چشمانش برق می‌زند، پارچه‌ها را یکی‌یکی نگاه می‌کند تا بهترین و زیباترین پارچه را انتخاب کند، با وسواس زیادی پارچه‌ها را انتخاب می‌کند و اصول ساخت عروسک را توضیح می‌دهد.
مادر فاطمه می‌گوید: تا قبل از سال ۹۰ ما هیچ عروسک‌سازی در روستا نداشتیم اما هم اکنون 25 زن با ما در ساخت عروسک همراهی می کنند.
  • یکشنبه/ ۷ فروردین ۱۴۰۱ / ۰۹:۳۷
  • دسته‌بندی: عکس-قزوین
  • کد خبر: 1401010702616
  • خبرنگار : 30168

اخبار مرتبط

برچسب‌ها