اسماعیل احمدیزاده در گفتوگو با ایسنا با تأکید بر جایگاه بیبدیل تالابها در حفظ تعادل اکولوژیک، بیان کرد: تالابها از جمله مناطق مهم و ارزشمند محیطزیستی بهشمار میروند و نقش آنها در تأمین امنیت زیستی و معیشت پایدار انکارناپذیر است.
معاون محیط زیست طبیعی استان قم با اشاره به وضعیت خاص تالابهای استان قم، ادامه داد: در استان قم، پنج تالاب مشمول قانون حفاظت و احیای تالابها وجود دارد که در سازمان مرکزی ثبت شدهاند. این پنج تالاب حدود ۱۰ درصد از مساحت استان را پوشش میدهند و از این نظر حائز اهمیت فراوانی هستند.
احمدیزاده با بیان اینکه کارکردهای متعدد تالابها بسیار حیاتی است، تصریح کرد: برای مثال، یکی از نقشهای برجسته آنها در استان قم، جلوگیری از وقوع گردوغبار در مناطق مختلف است. زمانی که سطح آب تالابها در حد مطلوب باشد، میتوانند بهعنوان سدی طبیعی در برابر پدیده ریزگردها عمل کنند و از تشدید بحرانهای زیست محیطی جلوگیری کنند.
وی در تشریح تالابهای مهم استان، افزود: از جمله تالابهای مهم استان میتوان به تالاب مُره با وسعت حدود ۳۲ هزار هکتار به همراه منطقه شکار ممنوع آن، تالاب حوض سلطان با مساحتی حدود ۳۷ هزار هکتار، تالاب بهشت معصومه با وسعت کم، تالاب غدیر قم در محدودهای چند هزار هکتاری و بخشی از دریاچه نمک اشاره کرد که بین سه استان قم، سمنان و اصفهان تقسیم شده است؛ همه این تالابها از نظر کارکردهای زیستمحیطی بسیار ارزشمندند.
احمدیزاده با اشاره به چالشهای تأمین آب تالاب مُره، گفت: در مورد وضعیت تالاب مُره باید گفت که این تالاب در حدود ۲۰ کیلومتری رود شور قرار دارد و این رود، منبع تغذیهکننده اصلی آن است. رود شور از استانهای زنجان و قزوین سرچشمه میگیرد و پس از طی مسافتی حدود ۴۲۰ کیلومتر به قم میرسد که تنها ۲۰ کیلومتر آن در محدوده استان قم قرار دارد.
وی ادامه داد: در نهایت، آبی که از این رود به استان میرسد، به تالاب مُره وارد میشود اما در مسیر این رود، سدهای متعددی در استانهای دیگر احداث شدهاند که باعث شده آب لازم و کافی برای تالاب تأمین نشود. به همین دلیل، ضروری است که نیاز آبی این تالاب بهطور خاص پیگیری و تأمین شود و امیدواریم حداقل آب مورد نیاز آن در آیندهای نزدیک تخصیص داده شود.
پیوند هیدرولوژیک بین تالابهای مُره، حوض سلطان و دریاچه نمک
معاون محیط زیست طبیعی استان قم با بیان پیوند هیدرولوژیک بین تالابهای کلیدی، تصریح کرد: تالابهای مُره، حوض سلطان و دریاچه نمک از نظر سطح ارتفاعی بسیار به هم نزدیک هستند، بهطوریکه اگر تالاب مُره سیراب شود، مازاد آب آن به حوض سلطان و دریاچه نمک خواهد رسید. این پیوند هیدرولوژیک نشان میدهد که وجود آب کافی در این مجموعه میتواند نقش مؤثری در مهار گردوغبار ایفا کند.
وی افزود: از سوی دیگر، رودخانههایی مانند قرهچای نیز پس از احداث سدها در بالادست، نتوانستهاند آب لازم برای سیراب کردن تالابهای استان را تأمین کنند. بنابراین، این تالابها نیازمند تخصیص حقابه مشخص از طریق وزارت نیرو هستند تا بتوانند به حیات خود ادامه دهند.
احمدیزاده با تأکید بر ضرورت تأمین حداقلی آب برای تالابها، عنوان کرد: برای اینکه تالابها رطوبت و حیات لازم را حفظ کرده و کارکردهای مورد انتظار را ارائه دهند، باید نیاز آبی آنها بهطور جدی در نظر گرفته شود. حداقلی از آب لازم است تا تالاب بتواند نقش خود را در جلوگیری از فرونشست زمین، کنترل گردوغبار و حفظ تنوع زیستی ایفا کند.
وی با اشاره به نقش بیجانشین تالاب مُره در حفاظت از پرندگان مهاجر، ادامه داد: تالاب حفاظتشده مُره یکی از بهترین زیستگاههای پرندگان مهاجر محسوب میشود، البته به شرطی که از آب مناسبی برخوردار باشد. این تالاب نقش بسیار مهمی در حفاظت از پرندگان مهاجر دارد؛ پرندگانی که در مسیر مهاجرت از سیبری به سمت جنوب پرواز میکنند.
احمدیزاده با ارائه آمار اظهار کرد: بهطور کلی، حدود ۱۰ میلیون پرنده در مسیر مهاجرت اروپا-آفریقا حرکت میکنند که ۲ میلیون از آنها از ایران عبور میکنند و بخش قابلتوجهی از این پرندگان به سمت تالاب مُره جذب میشوند. تالاب مُره با وسعت قابلتوجه خود، بهعنوان یک ایستگاه امن(استاپاوور) برای پرندگان عمل میکند؛ محلی که پرندگان میتوانند در آن پناه بگیرند، استراحت کنند و نیروی خود را برای ادامه مهاجرت به سمت مناطق جنوبیتر تجدید کنند؛ این چرخه تاریخی مهاجرت در گرو سالم ماندن تالابها و حفظ کارکردهای حیاتی آنها است.
اقدامات حفاظتی از اکوسیستم تالابهای قم
وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برنامههای حفاظتی در حال اجرا، افزود: در راستای حفاظت از این اکوسیستمهای ارزشمند، برنامههای مختلفی در حال اجراست. برای مثال، یک برنامه جامع برای مدیریت دریاچه نمک تدوین شده که سایر تالابها از جمله حوض سلطان را نیز پوشش میدهد. هدف این برنامه، حفظ کمی و کیفی تالابها از طریق تأمین آب مناسب و همچنین ترویج بهرهبرداری پایدار توسط جوامع محلی است.
معاون محیط زیست طبیعی استان قم با هشدار درباره عواقب خشکی تالابها، بیان کرد: اگر تالابها بهویژه دریاچه نمک خشک شوند، نه تنها به کانونی برای تولید گردوغبار تبدیل میشوند، بلکه اثرات منفی آن دامنگیر قم و حتی استانهای همجوار خواهد شد. برنامه جامع مدیریت دریاچه نمک با همکاری دستگاههای بالادستی و استانهای مرتبط در حال پیگیری است.
احمدیزاده در پایان با تشریح اقدامات محلی، یادآور شد: در سطح استان نیز برنامهای برای ارتقای وضعیت تالابها در دست اجراست که از جمله اقدامات آن میتوان به جلوگیری از انحراف مسیر آب، تهیه و اجرای سند حقوقی حفاظت از تالابها، رصد بیماریهای پرندگان در تالابها با همکاری سازمان دامپزشکی برای پیشگیری از شیوع بیماری، اجرای برنامههای آموزشی و آگاهیرسانی برای جوامع محلی اطراف تالابها اشاره کرد؛ این برنامهها با هدف افزایش مشارکت مردم در حفظ این میراث طبیعی و تضمین تداوم کارکردهای حیاتی تالابها طراحی و اجرا میشوند.
انتهای پیام