به گزارش ایسنا، علیرضا کاظمی در رویداد «راهبرد عدالت در کیفیت آموزشی» که امروز دوشنبه ۲۴ آذرماه در معاونت راهبردی ریاست جمهوری برگزار شد، با تاکید بر اینکه آموزش و پرورش به عنوان مهمترین ارکان توسعه پایدار کشور، نیازمند سیاستگذاریهای نوین، ارتقای کیفیت و بهرهگیری از فناوریهای نوین است افزود: ما به اهداف تعلیم و تربیت دست نمییابیم؛ چرا؟ چون من در آموزش و پرورش دنبال تربیت هستم اما کنکور پدر تعلیم و تربیت را در میآورد؛ مافیای کنکور تمام طرحهای کیفیتبخشی و تربیتبخشی آموزش را نقش برآب میکند. با این اوصاف من چه سهم و نقشی در کنکور دارم؟ کنکور اصلا چه ارتباطی به من دارد؟ و من را به جای آنکه به اهداف تعلیم و تربیت نزدیک کند، دور میکند.
وی با تاکید بر اینکه تمام نظامهای آموزش و پرورش دنیا بهم پیوسته است اما کنکور زدگی آموزش و پرورش باعث گسست نظام تعلیم و تربیت در سطح کشور شده است ادامه داد: این موضوع در بحث کلان و در خود آموزش و پرورش هم باید اصلاح شود. نظام آموزش و پرورش را خیلی پهن و گسترده کردهایم یعنی در دوره متوسطه دوم کاری کردهایم که بهرهوری در نیروی انسانی و بهرهوری امکانات و موقعیتهای تربیتی به شدت تضعیف شده است.
بخش عمده بودجه وزارت آموزش و پرورش صرف حقوق پرسنل میشود
تنها ۴ درصد بودجه برای کیفیت بخشی آموزش میماند که آن هم صرف پول آب و برق مدارس میشود
وزیر آموزش و پرورش در ادامه ضمن اشاره به بودجه وزارتخانه متبوعش که بخش عمده آن صرف پرداخت حقوق پرسنلی میشود گفت: بودجه کنونی در کیفیت آموزشی چه تاثیری دارد؟ در حالیکه عمده سهم بودجه صرف مسایل پرسنلی و حقوق نیروهاست لذا دست من مدیر چه بودجهای قرار دارد که میتوانم صرف کیفیتبخشی کنم؟ اینقدر عدد آن پایین است که قابل گفتن نیست و در حد چهار درصد است.
وی تاکید کرد: چطور من میتوانم به کیفیت برسم؟ این چهار درصد را هم به پول آب، برق، سرانه و ... میدهم. شما از معاون ابتدایی و متوسطه بپرسید که کدام ریال و ردیف را به اینها اختصاص دادهام که بروند به طرحهای سطح ارتقاء کیفیت در حوزه آموزش ابتدایی و ... بپردازند.
کاظمی اظهار کرد: آموزشوپرورش، یکی از اولویتهای دولت است که میتواند آوردههای فراوانی برای آینده کشور به ارمغان بیاورد.
او درباره دستاوردهای جمهوری اسلامی در زمینه آموزشوپرورش اظهار کرد: دستاوردهای این حوزه، بسیار چشمگیر است و نباید در اذهان عمومی مغفول واقع شود. به طور مثال، نهضت سوادآموزی و ریشهکنی بیسوادی، گسترش پوشش تحصیلی در تمام مقاطع، توسعه آموزش دختران، توجه به نخبگان، توسعه عدالت آموزشی، پیشرفتهای چشمگیر در حوزه پیشدبستانی و افتخارات بینالمللی در المپیادهای علمی بخشی از موفقیتهای حوزه آموزشوپرورش است.
وزیر آموزشوپرورش دولت چهاردهم درباره دسترسی به آموزش در کشور گفت: فضاها، تجهیزات، امکانات و دسترسیهای آموزشی امروز از دیگر افتخارات نظام تعلیم و تربیت است. اگرچه جریانهای معاند تلاش میکنند فعالیتها و مجاهدتهای معلمان را کماهمیت جلوه دهند و این در حالی است که بسیاری از دستاوردهای حوزههای مختلف، ماحصل تلاش معلمان است.
کاظمی با بیان اینکه نظام تعلیم و تربیت از برخی مشکلات رنج میبرد، گفت: چالشها و مشکلات نظام تعلیم و تربیت در راستای چندین کلان مسئله تعریف میشود. اگر این مسائل در کانون توجه قرار گیرند و برطرف شوند؛ بسیاری از مشکلات جزئی از میان برداشته میشود.
وزیر آموزشوپرورش با انتقاد از کوچکانگاری آموزش و تربیت اظهار کرد: متاسفانه، آموزشوپرورش آنطور که شایسته و بایسته است، مختلف مورد توجه قرار نگرفته و این در حالی است که یکی از پیچیدهترین، گستردهترین و پهنپیکرترین دستگاههای کشور به حساب میآید.
او درباره بیثباتی مدیریت در ساختار آموزشوپرورش توضیح داد: متاسفانه، آموزشوپرورش در جریان تحولات سیاسی کشور، چندین بار دچار پوستاندازی مدیریتی میشود. این تغییرات، ناشی از انتظارات و شرایط مختلف، آسیبهای ساختاری جدی به نظام آموزشی وارد میکند. چنین شرایطی سبب شده آموزشوپرورش همواره درگیر سلیقهگرایی، سیاستزدگی و فقدان سیاست واحد باشد و امکان ایجاد تحول فرهنگی عمیق و پایدار در دسترس نباشد. سلیقهگرایی، ریشه بسیاری از مشکلات آموزشوپرروش در حوزههای مختلف مانند منابع انسانی است.
کاظمی درباره جایگاه آموزشپرورش در دولت چهاردهم گفت: دولت چهاردهم، چند مساله کلان را برطرف کرده است و آموزشوپرورش نیز روی میز دولت قرار دارد و به مسئله اول کشور قلمداد میشود. رئیسجمهور با نگاه راهبردی خود بر این باور است آموزشوپرورش، نقطه آغاز تحول در کشور است.
او با بیان اینکه نقطه آغاز دستیابی به کیفیت و عدالت آموزشی به چهار تحول اساسی نیاز دارد، گفت: این محورها در احکام و قوانین کشور آمدهاند. «تحول برنامه درسی»، «تحول در ساختار آموزشی»، «تحول در سازمان و ساختار» و «تحول درحکمرانی» چهار تحول اساسی هستند.
کاظمی با بیان اینکه برنامههای درسی، کانون اصلی یادگیری قلمداد میشوند، گفت: برنامه درسی، قلب مدرسه است که رویکردها، جهتگیریها، نقش معلم، موقعیتهای تربیتی و محتوای کتابهای درسی را تنظیم میکند. نقطه آغاز تحول، برنامه درسی است در حال حاضر با .برنامههای درسی حافظهمحور، منفعل، خشک و غیرمهارتی مواجه هستیم که موقعیتهای تربیتی اندک دارند. وزارت آموزش و پرورش به دنبال تبدیل برنامههای کنونی به برنامهای مهارتمحور، یکپارچه، استعدادیاب و سرشار از موقعیتهای تربیتی هستیم؛ برنامهای که محتوای آن جذاب و نافع باشد و صرفاً بر حفظ مطالب تکیه نکند. تحول در این مسیر را از پایه اول ابتدایی آغاز کردهایم.
او درباره ضرورت تحول ساختار نظام آموزشی توضیح داد: مادامی که ساختار نظام آموزشی به ساختاری یکپارچه و مبتنی بر نیازهای جامعه و رویکرد تربیتی تبدیل نشود، به اهداف تربیت دستیافتنی نیستند. متاسفانه، مافیای کنکور، بسیاری از طرحهای کیفیتبخشی و تربیتی را نقش بر آب میکند و آموزشوپرورش را از اهداف اصلی خود دور میکند. کنکورزدگی نهتنها به تربیت کمک نمیکند، بلکه مانعی برای آن به حساب میآید.
وزیر آموزشوپرورش دولت چهاردهم درباره تعدد رشتههای تحصیلی دوره دبیرستان گفت: چنین ساختاری، بهرهوری نیروی انسانی و امکانات را به شدت کاهش داده و نیازمند بازنگری جدی است.
وزیر دولت چهاردهم درباره ساختار وزارت آموزشپرورش گفت: مدیریت وزارت آموزشوپرورش سخت است؛ چرا که با حجم بالای معاونتها، سازمانها و ادارات مواجه هستیم. تعداد دانشآموز در برخی مناطق سبب شده که ساختارهای اداری گسترده ایجاد شود که آسیبهای مدیریتی به دنبال دارد. اصلاح این ساختار در برنامه هفتم توسعه پیشبینی شده و در دولت نیز در حال پیگیری است.
کاظمی درباره ضرورت تحول در حکمرانی گفت: حرکت به جلو مدارس با سازوکار فعلی امکانپذیر نیست. مدیران مدارس، اختیارات لازم را ندارند. مرکزگرایی شدید سبب شده تصمیمگیریها فقط در مرکز انجام شود و این شیوه حکمرانی باید تغییر کند.
وی با بیان اینکه عدالت آموزشی یک مساله چندوجهی است، گفت: چالشهایی مانند مدارس کانکسی، فرسوده و غیراستاندارد، کمبود سرانه فضا، مدارس شبانهروزی، هنرستانها، مناطق روستایی، بازماندگان از تحصیل، کلاسهای چندپایه و متراکم، کمبود منابع انسانی، منابع مالی، توسعه پیشدبستانی، فضاهای ورزشی، توجه به نخبگان و مدارس استثنایی از مهمترین محورهای عدالت آموزشی هستند. شاخصهایی برای تحقق هرکدام از این محورها درنظر گرفتهایم.
او درباره کیفیت نظام آموزشی کشور گفت: متاسفانه، سطح کیفی آموزش در کشور مطلوب نیست و تمام صاحبنظران چنین باوری دارند. نکته مهم و اساسی این است که علت این موضوع ریشهیابی شود. برنامه درسی در وضعیت کنونی کیفیت آموزش نقش دارد اما نحوه اجرای برنامه درسی نیز حائز اهمیت است.
آموزش را به دلایل مختلف حدود ۲۲ روز در هر سال تعطیل میکنیم
کاظمی با انتقاد از تعطیلی مدارس گفت: آموزش را به دلایل مختلف حدود ۲۲ روز در هر سال تعطیل میکنیم. اولین راهحل برای بسیاری از مسائل، بستن مدارس است. مشکلات را قبول داریم اما تعطیلی مدارس، خسارتی به نظام تعلیم و تربیت وارد میکند که هیچکس قادر به جبران آن نیست. حذف پنجشنبهها در یک مقطع زمانی، یکی از بزرگترین ظلمها به نظام تربیتی کشور بود. علاوه بر این، وجود مدارس دوشیفته نیز بهشدت بر کیفیت آموزش اثر منفی گذاشته است.
وی با بیان اینکه نیروی انسانی، چرخ پیشران هر مجموعه است، گفت: معلمی که از حداقل رفاه برخوردار نیست، معلمی که در سختترین شرایط و در دورترین مسیرها خدمت میکند، چگونه میتواند با انگیزه کامل فعالیت کند؟ این معلمان با همه مشکلات، به نظام جمهوری اسلامی ایران خدمت میکنند و باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرند.
مسیرهای مختلف جذب معلم
وزیر آموزشوپرورش با اشاره به مسیرهای مختلف جذب معلم گفت: امروز باید پاسخ بدهیم که معلمانی که از مسیرهای متنوع و خارج از روال اصلی وارد آموزشوپرورش شدهاند، کجا آموزش دیدهاند و چه میزان تحصیلات مرتبط داشتهاند. ما چگونه میتوانیم این نیروها را توانمند کنیم؟ اینها از آسیبها و چالشهای جدی کیفیت آموزش است. حدود ۵۵ درصد معلمان از طریق دانشگاه فرهنگیان و دانشگاه شهید رجایی وارد آموزشوپرورش شدهاند و حدود ۲۰ درصد نیز بر اساس قوانین تعیین تکلیف نیروی انسانی جذب شدهاند. در کنار این موضوع، خود دانشگاه فرهنگیان با چالشهایی در حوزه اساتید، فضاهای آموزشی و کمبودهای مختلف مواجه است.
تنها ۶۰ درصد معلمان دارای مدرک مرتبط با تدریسشان هستند
او ادامه داد: حدود ۸۵ درصد معلمان دارای مدرک کارشناسی و بالاتر هستند، اما تنها ۶۰ درصد آنان مدرک تحصیلی مرتبط دارند و حدود ۴۰ درصد دارای مدارک غیرمرتبط یا نیمهمرتبط هستند. این وضعیت، نتیجه آسیبهایی است که در فرایندهای جذب و آموزش معلم ایجاد شده است.
وی درباره استفاده از فناوریهای نوین گفت: دسترسی به زیرساختهای فناوری در تمام نقاط کشور وجود ندارد. شبکه شاد در زمان تعطیلی مدارس با اختلال مواجه میشود. زمانی که میلیونها دانشآموز بهصورت همزمان وارد فضای مجازی میشوند، زیرساختها پاسخگو نیستند و این نشان میدهد که باید سرمایهگذاری جدیتری در این حوزه انجام شود.
او درباره بودجه آموزش و پرورش گفت: سهم آموزشوپرورش از بودجه عمومی کشور در سالهای گذشته حدود ۱۲ درصد بود و اندکی در سال ۱۴۰۴ شرایط اندکی بهبود یافت. اما همچنان فاصله زیادی با وضعیت مطلوب داریم.
کاظمی درباره نقش خانواده، جامعه و مدرسه بر آموزش گفت: اگر باور داشته باشیم تربیت حاصل تعامل مدرسه، خانواده و جامعه است، باید نقش خانواده را بسیار جدی گرفت. آمار و ارقام بیانگر این است بخشی از خانوادهها حداقلهای لازم برای همراهی آموزشی را ندارند و بخشی دیگر به دلیل مشغلههای زیاد، عملاً فرایند تربیت را رها کردهاند.
وی گفت: با وجود محدودیتها، در حوزه کیفیت نیز گامهایی برداشته شده است؛ از جمله اجرای طرح «توانا» در دوره ابتدایی و اجرای طرحهای «شمیم» و «سفر یادگیری» در دوره متوسطه که دستاوردها و تحولات مثبتی را به همراه داشته است.
به گزارش ایسنا، کاظمی همچنین در حاشیه «رویداد راهبرد عدالت در کیفیت آموزشی» با حضور در جمع خبرنگاران اظهار کرد: هنگامی که سخن از عدالت آموزشی به میان میآید، اثرگذاری عدالت در کانون توجه است. عدالت آموزشی و عدالت در کیفیت آموزش میتواند ما را به نقطه غایی برساند اما الزاماتی دارد. هنگامی که از عدالت آموزشی سخن به میان میآید، باید بدانیم که آیا دانشآموز به فضای استاندارد آموزشی دسترسی دارد؟ آیا فضای تحصیلی از تجهیزات کافی برخوردار است؟ در وهله نخست، میبایست به این دو پرسش پاسخ داد و سپس سراغ مسائل بعد رفت.
او با بیان اینکه «ساختن فضا» و «تجهیزات» مقدمهای بر عدالت آموزشی است، گفت: خوشبختانه، گامهای بزرگی در این حوزه برداشتهایم و رویکرد رییسجمهور بر تجهیز مدارس با فناوریهای نوین از جمله هوش مصنوعی و ایجاد زیرساختهای ارتباطی پایدار است. این موارد در کانون توجه است.
وزیر آموزشوپرورش درباره نقش معلمان در کیفیت آموزش گفت: کیفیت آموزشی را نمیتوان فقط به یک مولفه مرتبط دانست. نگاه به موضوع ارتقاء کیفیت آموزش نباید سختافزاری باشد؛ چرا که کیفیت یک امر زمانبر است که با اصلاح برنامهها و فرایندها رقم میخورد که شامل تحول در برنامه درسی و منابع انسانی است. اگرچه طی سالهای گذشته پیشرفتهای خوبی در زمینه منابع انسانی حاصل شده، اما هنوز فاصله قابل توجهی با استانداردهای مطلوب وجود دارد.
کاظمی با بیان اینکه عناصر مختلفی در کیفیتبخشی مدارس نقش دارند، گفت: مربیان بهداشت، پرورشی، تربیتبندی، چیدمان معاونان، دسترسی به کتابخانهها و پرکردن اوقات فراغت میبایست مورد توجه قرار گیرند. عدالت آموزشی، مسئلهای چندبعدی است؛ تحقق عدالت نه تنها شامل زیرساختها و تجهیزات، بلکه شامل برنامهریزی آموزشی، منابع انسانی و بهرهگیری از ظرفیتهای موجود است.
کاظمی در پایان ضمن تشکر از مشارکت معلمان و صاحبنظران، گفت: تشکیل دبیرخانه دائمی درباره آموزش در معاونت راهبردی ریاستجمهوری، نویدبخش تنظیم دقیق مسیر حرکت و استفاده از تمام ظرفیت کشور برای جهش در آموزش و پرورش است. رئیسجمهور بر این باور است که آموزشوپرورش نقطه تحول در کشور است و نقطه عطفی در تاریخ آموزش و پرورش کشور است و امیدوارم دستاوردهای آن در سالهای آینده برای مردم ملموس باشد.
ادامه دارد