به گزارش ایسنا، در پی رایزنیهای رهبران اروپایی و آمریکا در برلین با حضور ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین و طرح برنامههای امنیتی واشنگتن، روزنامه وال استریت ژورنال گزارش داد، این تعهد آمریکا که احتمالا مقامات روسیه آن را رد خواهند کرد، در دومین روز مذاکرات در برلین بین رهبران و مقامات ارشد ایالات متحده، اوکراین و اروپا مطرح شد و هنوز مشخص نیست که واشنگتن تا چه حد مداخله نظامی خواهد کرد.
این تغییر میتواند یکی از بزرگترین موانع بر سر راه امضای توافق صلح با روسیه توسط کییف را از میان بردارد، اما مانع بزرگتری بر سر قلمرو باقی مانده است.
هنوز این مساله حل نشده است که کییف کدام مناطق مورد مناقشه را حفظ خواهد کرد و آیا به طور یکجانبه از ناحیهای از منطقه دونتسک که در حال حاضر کنترل آن را در دست دارد، عقبنشینی خواهد کرد یا خیر.
مقامهای اروپایی چندین ماه است که به اوکراین طرحهایی برای تضمینهای امنیتی به منظور جلوگیری از آنچه حمله آینده روسیه مینامند، ارائه دادهاند، اما بر لزوم داشتن نوعی کمک ایالات متحده برای پشتیبانی از این برنامهها تاکید دارند.
آنها همچنین به اوکراین توصیه کردهاند که در پذیرش سایر امتیازات مهم تا زمانی که حمایت نظامی آشکار ایالات متحده را جلب نکردهاند، با احتیاط عمل کند.
آمریکاییها میگویند پس از هشت ساعت مذاکره رو در رو از روز یکشنبه بین ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین و استیو ویتکاف، نماینده رئیس جمهور آمریکا در امور روسیه و جارد کوشنر، داماد ترامپ در مورد ۹۰ درصد از مسائل مورد بحث با اوکراین به اتفاق نظر رسیدند.
ترامپ در جمع خبرنگاران کاخ سفید گفت که مذاکرات «خیلی خوب» بود و خاطرنشان کرد، گفتوگوهای بیشماری با ولادیمیر پوتین همتای روس خود داشته است.
وی افزود: «در حال حاضر، روسیه میخواهد مذاکره کند اما مشکل زمانی آغاز میشود که روسیه اول تمایل خود را برای مذاکره اعلام میکند و بعد ناگهان از آن خارج میشود و همین را هم اوکراین انجام میدهد. برای همین است که ما باید آنها را در یک جبهه قرار دهیم.»
در حالیکه مقامات آمریکایی اصرار دارند که آنها اوکراین را بیش از حد تحت فشار قرار نمیدهند، دولت ترامپ میخواهد در صورت امکان، توافق تا پایان سال حاصل شود. مقامات اوکراینی و اروپایی تردید دارند که توافق به این سرعت حاصل شود.
بر سر مذاکرات تردیدهایی وجود دارد؛ تردیدهایی در مورد اینکه آیا روسیه هر توافقی را که آن را مجبور به مصالحه بر سر قلمرو کند، خواهد پذیرفت یا خیر، و اینکه آیا مسکو دقیقا همان نوع ضمانتهای امنیتی برای اوکراین را که کییف را راضی میکند، رد خواهد کرد یا خیر.
مسکو اعلام کرده که اگر پیشنهاد مطرح شده از سوی بروکسل و کییف مانند تضمینهای امنیتی مورد حمایت آمریکا در طرح صلح لحاظ شود، به شدت با آن مخالفت خواهد کرد.
یکی از مقامات آمریکایی گفت: «ارزیابی من این است که این گفتوگوها تقریبا از هر نظر واقعا مثبت بود. ما در مورد تعدادی از مسائلی که برای رسیدن به یک توافق صلح حیاتی میدانیم، به اجماع رسیدهایم. البته مواردی برای بحث وجود دارد.»
مقامات آمریکایی در ادامه گفتند که تضمینهای امنیتی شامل نظارت، تایید و رفع درگیری خواهد بود و نقشی را که ایالات متحده در صورت نقض توافق صلح توسط روسیه و بازگشت به حمله به اوکراین ایفا خواهد کرد، مشخص میکند.
این تضمینها همچنین شامل ارائه سلاح برای جلوگیری از حمله ادعایی روسیه خواهد بود. مقامات آمریکایی جزئیات نقش ایالات متحده را بیان نکردند، علاوه بر این، تاکید کردند که واشنگتن نیروی زمینی اعزام نخواهد کرد.
حضور ژنرال «الکسوس گرینکویچ» از نیروی هوایی آمریکا در هیات آمریکا که ریاست عملیات نظامی ناتو و فرماندهی آمریکا در اروپا را برعهده دارد، جدی بودن مذاکرات درباره جنبههای نظامی یک توافق آتش بس را نشان میدهد. ترامپ در اوت گفته بود که واشنگتن برای استفاده از قدرت هوایی به منظور پشتیبانی از نیروهای اروپایی در اوکراین آماده شده است.
بیانیهای که روز دوشنبه توسط ۱۲ مقام ارشد اروپایی امضا شد، از همگرایی بیشتر بین ایالات متحده و اوکراین در مورد پایان دادن به جنگ استقبال کرد.
آنها گفتند که تضمینهای امنیتی شامل کمک به بازسازی نیروهای مسلح اوکراین تا ۸۰۰ هزار سرباز، تامین امنیت آسمان اوکراین و تعهدات الزامآور قانونی برای کمک به اوکراین در صورت حمله روسیه خواهد بود. سران کشورهای اروپایی همچنین اعلام کردند: «این اقدامات شاید شامل نیروهای مسلح، کمکهای اطلاعاتی و لجستیکی، اقدامات اقتصادی و دیپلماتیک شود.»
در این سند که به امضای مقامهای اروپایی رسیده، آمده که واشنگتن همچنین آماده ارائه پشتیبانیهایی مانند حمایتهای اطلاعاتی و لجستیکی است.
مقامات آمریکایی گفتند که این ضمانتهای مطرح شده در پیشنویس سند ارائه شده توسط ارتشهای ایالات متحده، اروپا و اوکراین، مشابه ضمانتهای ماده ۵ ناتو خواهد بود که به بخشی از معاهده آن اشاره دارد که دفاع جمعی را پوشش میدهد.
زلنسکی در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که در مورد تضمینهای امنیتی پیشرفت حاصل شده است و واشنگتن نگرانیهای اوکراین را میشنود. او گفت، بخشهایی از پیشنهاد اولیه که او «مخرب» میداند، از سند حذف شدهاند، اما اوکراین برای حل مسائل ارضی به میانجیگری واشنگتن نیاز دارد.
رئیس جمهور اوکراین اواخر روز دوشنبه در پاسخهایی مکتوب به خبرنگاران نوشت که اسناد مربوط به توافق صلح روز سهشنبه نهایی میشود و با کرملین به اشتراک گذاشته خواهد شد. آمریکا نیز واکنش روسیه را با کییف در روزهای آتی به اشتراک میگذارد.
ولودیمیر زلنسکی در ادامه با بیان اینکه اگر روسیه این طرح را رد کند، «آشفتگی ایجاد خواهد شد»، افزود که کییف از ایالات متحده تحریمهای شدیدتر و سلاحهای بیشتری درخواست خواهد کرد.
وی همچنین به خبرنگاران گفت: «مهم است که ایالات متحده ماده ۵ به علاوه ضمانتهای امنیتی مربوطه را بپذیرد. ما در حال پیشرفت در این زمینه هستیم. من جزئیاتی را که ارتش روی آن کار کرده است، میبینم. آنها کاملا خوب به نظر میرسند، حتی اگر فقط اولین پیشنویس باشد.»
در این میان، فردریش مرتس، صدراعظم آلمان نیز اعلام کرد: «آنچه ایالات متحده اینجا در برلین از نظر ضمانتهای حقوقی و مادی روی میز گذاشته است، واقعا قابل توجه است. این یک گام بسیار مهم رو به جلو است که من از آن بسیار استقبال میکنم. طرف آمریکایی در اینجا تعهدات سیاسی و حقوقی داده است که کاملا قابل توجه هستند.»
مسئولان آمریکایی نیز گفتهاند، ترامپ با به رای گذاشتن بسته تضمینهای امنیتی موافق است و خاطرنشان کردند آنها دو بار ترامپ را در جریان مذاکراتشان در برلین قرار دادهاند. آنها هشدار دادند که این پیشنهاد برای همیشه روی میز نخواهد ماند، نشانهای از اینکه کییف باید به سرعت برای حل مسائل باقیمانده که مانع از دستیابی به توافق میشوند، اقدام کند.
لیندسی گراهام، سناتور آمریکایی هم در مصاحبهای گفت: «فکر میکنم اگر شما به یک توافق امنیتی دست پیدا کنید که اوکراین بتواند از آن حمایت کند، این توافق از حمله سوم جلوگیری میکند و این بخشی از توافق صلح است، در سنا رای زیادی خواهید گرفت. اگر اوکراین موافق آن باشد، اروپا موافق آن است، فکر میکنم نظر اکثر دموکراتها را به دست خواهید آورد. اگر ترامپ موافق آن باشد، اکثر جمهوریخواهان نیز با آن موافقت میکنند.»
حل اختلافات بر سر اراضی هنوز بسیار پیچیده به نظر میرسد. ایالات متحده در تلاش است تا یک منطقه اقتصادی غیرنظامی در بخشی از استان دونتسک که اوکراین هنوز کنترل آن را در دست دارد، ایجاد کند. اوکراین به شدت با خروج نیروهای خود از این منطقه مخالفت کرده است، اما روسیه قول داده است که کنترل کامل کل منطقه دونباس را به دست آورد.
واشنگتن ماه گذشته پیشنهاد داد که روسیه بر منطقهای که توسط اوکراین اداره میشود، حاکمیت داشته باشد.
متحدان ترامپ، از جمله سناتور لیندسی گراهام، کاخ سفید را تشویق کردهاند که بسته تضمینهای امنیتی را برای رایگیری به سنا ارسال کند. تایید آنها پیام محکمی ارسال میکند مبنی بر اینکه ایالات متحده صرفنظر از اینکه چه کسی در دفتر کار کاخ سفید بنشیند، در کنار کییف ایستاده است.
مقامهای آمریکایی گفتند که در نهایت روسیه و اوکراین باید درباره این مسال راه حلی بیابند.
انتهای پیام