به گزارش ایسنا، محمد اسحاقی، معاون پژوهش و آموزش مؤسسه انقلاب اسلامی امروز در همایش دانشگاه متعالی، عدالت پژوهشی و فناوری که در دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز برگزار شد، اظهار کرد: جامعه علمی و دانشگاهی، قلب تپنده نظام علم و فناوری کشور است و نقش تعیینکنندهای در اقتدار، پیشرفت و آینده ایران دارد.
وی با قدردانی از مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی افزود: امید است مسیر استوار و الهامبخش شهید دکتر طهرانچی با تکیه بر علم، فناوری و پیمان بستن با بزرگان این عرصه، با قدرت ادامه یابد.
پژوهش، مسیر استقلال، آزادی و حفظ هویت ملی
این مقام مسئول با اشاره به اهمیت گرامیداشت هفته پژوهش، تصریح کرد: پژوهش و تحقیق، راه و رمز استقلال، آزادی، پیشرفت، سعادت، رفاه و حفظ هویت ملی است و آگاهیبخشی جهانی نیز تنها از مسیر علم و فناوری امکانپذیر خواهد بود.
اسحاقی با یادآوری اینکه علم و قدرت در هم تنیدهاند، گفت: باید یاد و خاطره شهدای انقلاب اسلامی، بهویژه شهدای عرصه علم و فناوری و همچنین شهدای مقابله با نظام سلطه، بهخصوص در مواجهه با رژیم صهیونیستی و آمریکا بهعنوان کانونهای سلطهگری بیمرز، گرامی داشته شود؛ سلطهای که خشونت آن، انسانها، کودکان، زنان و حتی زیرساختهای حیاتی زیست را هدف قرار داده است.
شهدای علمی و نسل جوان دانشمندان ایرانی
وی با اشاره به نقش برجسته شهید دکتر طهرانچی در نظام علمی کشور خاطرنشان کرد: همچون این شهید بزرگوار، دانشمندان گمنام بسیاری در کشور در حال فعالیتاند و نکته قابل توجه آن است که میانگین سنی دانشمندان هستهای ایران زیر ۳۰ سال است؛ جوانانی که همگی در دانشگاههای کشور و به دست اساتید ایرانی تربیت شدهاند.
اسحاقی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی مسیر علم و فناوری را بر پایه اتکا به توان داخلی ترسیم کردهاند، در عین حال که هیچ محدودیتی برای آموختن علم، حتی از غرب، قائل نیستند؛ هدف نهایی، دستیابی به مرجعیت علمی در ۵۰ سال آینده و فراهمسازی بستر تمدن نوین اسلامی است.
جایگاه ایران در تولید علم و فناوریهای نوین
وی با بیان اینکه پس از بیش از سه دهه پایداری در مسیر علم و فناوری، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی کشور به دستاوردهای قابل توجهی رسیدهاند، افزود: اگرچه ممکن است بسیاری از این پیشرفتها برای افکار عمومی ناشناخته باشد، اما دیگران بهخوبی از جایگاه علمی ایران آگاهاند؛ بهگونهای که رتبه تولید علم کشور حدود ۱۵ است و در برخی فناوریهای نوین مانند هستهای، نانو، زیستفناوری و هوش مصنوعی، حرکت در مرزهای دانش در حال انجام است.
معاون پژوهش و آموزش مؤسسه انقلاب اسلامی تأکید کرد: این دستاوردها حاصل تلاش دانشمندان جوان کشور است و دانشگاه آزاد اسلامی نیز با ورود به صنایع پیشرفته و توسعه علوم پایه، نقش اساسی و وظیفه ملی خود را در این مسیر ایفا میکند.
علم باید در خدمت حل مسائل ملی باشد
اسحاقی با اشاره به ضرورت جهتدهی هدفمند آموزش عالی، اظهار کرد: در مسیر دستیابی به مرجعیت علمی، هر دانشجو و پژوهشگر باید جایگاه خود را در نظام علمی کشور پیدا کند و این امر باید به یک روند و فرایند مستمر تبدیل شود؛ بهگونهای که کلاسها، دروس، پایاننامهها و مقالات علمی، ناظر به حل نیازهای واقعی و ملی کشور باشند.
انحصار علمی و عدالت علمی از منظر رهبر انقلاب
وی با بیان اینکه رهبر معظم انقلاب بهجای اصطلاح «آپارتاید علمی» از مفهوم «انحصارگری علمی» استفاده میکنند، گفت: ایشان ریشههای این پدیده و همچنین مفهوم عدالت علمی را بر اساس آیات، روایات و فلسفه اسلامی تبیین کردهاند.
اسحاقی افزود: عدالت در نگاه اسلامی، به معنای قرار گرفتن هر چیز در جای خود و اعطای حق هر ذیحق است و این مفهوم، هسته مرکزی معارف قرآنی به شمار میرود؛ مفهومی که هم در بعد فردی، هم خانوادگی، هم اجتماعی، ملی، بینالمللی و حتی بیننسلی باید مورد توجه قرار گیرد.
صلح پایدار، بدون عدالت امکانپذیر نیست
این مقام مسئول با اشاره به پیوند عدالت و صلح، تصریح کرد: همه بهدنبال صلح هستند، اما صلحی پایدار خواهد بود که مبتنی بر عدالت باشد؛ در غیر این صورت، صلحی ناپایدار شکل میگیرد که دوباره به نزاع و درگیری منجر خواهد شد.
انحصارگرایی علمی غرب و تجربه ایران
اسحاقی با تشریح انحصارگرایی علمی غرب، گفت: انحصار علمی از منابع انسانی آغاز میشود و تا علم، فناوری، زیرساختها و امکانات ادامه مییابد؛ در حالی که منابع انسانی، بزرگترین سرمایه هر کشور است و ایران از سرمایه انسانی جوان، نخبه و دانشمند برخوردار است که علیرغم تحریمها، فشارها و حتی ترور دانشمندان، مسیر پیشرفت علمی خود را ادامه دادهاند.
علم، میراث مشترک بشریت است نه محصول انحصاری غرب
اسحاقی با تأکید بر ضرورت مطالعه تاریخ علم، بیان کرد: اگر تاریخ را نخوانیم، متوجه نخواهیم شد که تمدن علمی بشر از چه زمانی آغاز شده و پیش از تمدن غرب، چه تمدنهایی نقشآفرین بودهاند. علم، تلاش جمعی بشر برای شناخت جهان و بهکارگیری نیروهای موجود در آن در مسیر سعادت و پیشرفت انسان است.
وی با اشاره به اینکه علم و فناوری امروز، میراث مشترک همه انسانها در طول تاریخ است، افزود: تمدنهای روم، یونان، هند، ایران باستان و پس از آن تمدن اسلامی، همگی در شکلگیری علم نقش داشتهاند و بزرگانی همچون ابنسینا، خوارزمی و دیگر دانشمندان مسلمان و ایرانی سهم تعیینکنندهای در این مسیر داشتهاند؛ برخلاف این تصور نادرست که علم و فناوری از قرن نوزدهم آغاز شده باشد.
تحریف تاریخ علم و سرقت تمدنی غرب
این مقام مسئول با انتقاد از روایت غربمحور تاریخ علم، تصریح کرد: غرب با روشها و ترفندهای مختلف، گذشته علمی بشر را پاک کرده و تاریخ علم را از «پله دوم» آغاز میکند، در حالی که حتی در آثار خودِ نویسندگان غربی تصریح شده است که آنان شاگردان خوبی برای دانشمندان مسلمان نبودهاند؛ زیرا از آنان آموختند، اما نامشان را حذف کردند.
اسحاقی ادامه داد: امروز اگر کسی بدون ارجاع، یک جمله از دیگری نقل کند، متهم به سرقت علمی میشود، اما در گذشته، یک تمدن کامل پس از جنگهای صلیبی، بهصورت یکجا از جهان اسلام گرفته شد، ترجمه شد و دستاوردهای دانشمندان مسلمان ـ که بسیاری از آنان ایرانی بودند ـ به نام غرب ثبت شد.
وی با اشاره به کتاب «تاریخ تمدن» ویل دورانت، خاطرنشان کرد: دورانت در بخش تمدن اسلامی و ایران مینویسد کسانی که با این تمدن آشنا نیستند، تعجب میکنند چرا یک جلد به آن اختصاص داده شده و آگاهان میگویند چرا تنها یک جلد؛ چراکه تمدن اسلامی شایسته چندین جلد بوده است.
پیوند علم، قدرت و استعمار
معاون پژوهش و آموزش مؤسسه انقلاب اسلامی با نگاهی تاریخی به شکلگیری تمدن غرب گفت: برآمدن تمدن غرب بر پایه علم، فناوری و قدرت صنعتی، بهویژه با اختراع ماشین بخار، مسیر سلطه و استعمار را هموار کرد؛ بهگونهای که کشورهایی که پیشتر با قایقهای پارویی به اطراف خود یورش میبردند، با فناوری جدید توانستند مسافتهای طولانی را طی کرده و به سرزمینهایی مانند هند برسند.
وی افزود: هند در آن زمان دارای تمدن و صنعت پیشرفته بود، اما هر جا که استعمارگران وارد شدند، نتیجهای جز کشتار، غارت، سرقت و ویرانی بهجا نگذاشتند و این روند با افزایش قدرت صنعتی، شدت بیشتری پیدا کرد و به کشتارهای میلیونی در هند، شبهقاره و دیگر مناطق جهان انجامید.
چهره پنهان استعمار مدرن
اسحاقی با اشاره به نمونههایی از استعمار اروپایی تصریح کرد: بسیاری از کشورهایی که امروز با تصویر صلح، آزادی و رفاه شناخته میشوند، سابقهای طولانی در غارت و جنایت دارند؛ برای مثال هلند که امروز بهعنوان کشوری مرفه معرفی میشود، در دوران استعمار اندونزی، عامل کشتار حدود یک میلیون انسان بوده که بخش عمده آنها زنان و دختران بودند.
وی ادامه داد: در این روند، علم به ابزاری برای سلطه تبدیل شد؛ ابتدا توسط انگلیس و فرانسه و امروز توسط آمریکا، که ساختار نظام سلطه جهانی را شکل دادهاند.
بزرگترین خیانت؛ تبدیل علم مقدس به ابزار جنگ
این مقام مسئول با بیان اینکه بزرگترین خیانت به بشریت آن بود که علمِ مقدس به ابزار تجاوز، جنگ و سلطه تبدیل شد، اظهار کرد: استفاده از علم برای کشتار، تخریب و جنگ، جنایت علیه انسان، صلح و بشریت است.
اسحاقی افزود: هر کشوری که بخواهد این انحصار علمی را بشکند، با فشار، تحریم، ترور دانشمندان، تخریب آزمایشگاهها و حتی ارائه تجهیزات معیوب مواجه میشود؛ همان مسیری که علیه جمهوری اسلامی ایران نیز دنبال شده است.
مقابله با پیشرفت علمی ایران از انکار تا تخریب
وی با اشاره به برخورد غرب با دستاوردهای علمی ایران گفت: ابتدا پیشرفتهای علمی ایران را انکار کردند، سپس آنها را ناچیز جلوه دادند و در نهایت، تلاش کردند با برچسبزنی، این دستاوردها را جعلی و غیرواقعی معرفی کنند؛ در حالی که خودشان در مقالات علمیشان ناچار به اشاره به پیشرفتهای ایران در حوزههای فضایی، هستهای و پزشکی شدهاند.
اسحاقی یادآور شد: در ابتدای انقلاب اسلامی، حتی برای درمان بیماریهای ساده، پزشکانی از هند، بنگلادش، سریلانکا و پاکستان به ایران میآمدند و امید به زندگی در کشور حدود ۵۳ سال بود، اما امروز با تلاش همین دانشگاهها، اساتید و دانشجویان، ایران در بسیاری از حوزههای پزشکی و دارویی در مرزهای دانش حرکت میکند.
علم بدون مرز، علم بدون انحصار
معاون پژوهش و آموزش مؤسسه انقلاب اسلامی با تأکید بر عدالت علمی بیان کرد: ما برای علم هیچ مرزی قائل نیستیم؛ نه مرز جغرافیایی، نه جنسیتی. علمآموزی فریضه است و زکات علم، نشر آن است؛ بنابراین نگاه اسلامی، ذاتاً ضد انحصار علمی است.
وی افزود: همین رویکرد الهامبخش سبب شده است که نظام سلطه با دانشگاهها، اساتید، دانشجویان و مقالات علمی ایران مقابله کند و مانع حضور آنان در مجامع علمی شود؛ چراکه از توانمندی علمی ایران در این مسیر واهمه دارد.
علم غربیِ بدون اخلاق، ریشه بحرانهای امروز جهان
اسحاقی با تحلیل مبانی تمدن غرب تصریح کرد: تمدن غرب پس از بهرهگیری از دستاوردهای علمی تمدن اسلامی، بنیان خود را بر مادیگرایی افراطی بنا نهاد و با کنار گذاشتن دین تحریفشده مسیحیت و جایگزینی انسانمحوری افراطی، به این نتیجه رسید که «حق با قدرت است».
وی ادامه داد: این نگاه، علم را از اخلاق و معنویت جدا کرد و نتیجه آن، کشتارها، جنگها و فجایعی است که امروز در غزه، لیبی، سودان و دیگر نقاط جهان شاهد آن هستیم؛ فجایعی که محصول «علمِ بدون اخلاق» است، نه یک اشتباه تصادفی.
علم در نگاه اسلام؛ پیوند عقل، اخلاق و معنویت
این مقام مسئول در ادامه تأکید کرد: در فرهنگ اسلامی، علم، تعقل و پژوهش با اخلاق و معنویت گره خورده است و علمی که انسان را از جمود، تحجر و جهل نجات ندهد، فاقد ارزش است. علم، قدرت میآورد، اما قدرتی که در خدمت عدالت، اخلاق و سعادت بشر باشد؛ و این همان مسیری است که باید آگاهانه آن را شناخت و از آن صیانت کرد.
دانشگاه، نقطه آغاز گفتوگوی علمی و تاریخی
محمد اسحاقی با تأکید بر نقش دانشگاهها در شکلدهی به گفتوگوی علمی، بیان کرد: جوانان ما باید بدانند که در کلاسهای درسی، گفتوگو، بحث و تضارب آرا یک ضرورت است. آنچه مطرح میشود، صرفاً یک ادعا نیست، بلکه مبتنی بر بیانات رهبر معظم انقلاب و مستند به شواهد تاریخی و اسناد متعدد است؛ با این حال، این موضوعات باید در فضای دانشگاهی مورد گفتوگو و بررسی قرار گیرد.
وی افزود: اتفاقاً آغاز این مسیر از همینجاست؛ دانشگاهها باید محل طرح پرسشها و بررسی میراث علمی و تاریخی بشر باشند و دانشجویان با نگاهی نقادانه به گذشته و حال بنگرند.
میراث علمی بشر، ملک انحصاری هیچ تمدنی نیست
این مقام مسئول با اشاره به مفهوم میراث علمی اظهار کرد: علم، میراثی است که حاصل تلاش تکتک انسانها، دانشمندان، نویسندگان و اندیشمندان در طول تاریخ است، اما تمدن غرب این میراث مشترک را به نام خود مصادره کرده و میگوید این دستاوردها متعلق به من است؛ در حالی که این پرسش مطرح میشود که سهم گذشتگان و دیگر تمدنها چه میشود؟
اسحاقی ادامه داد: منطق سلطهگرایانه غرب تنها زمانی دیگران را به رسمیت میشناسد که در خدمت او باشند و این روحیه استکباری، پذیرای حقیقتی فراتر از منافع خود نیست.
آنچه دیده میشود، تنها نوک کوه یخ پیشرفت علمی است
وی با اشاره به عمق پنهان پیشرفتهای علمی تصریح کرد: آنچه امروز از دستاوردهای علمی مشاهده میشود، تنها بخش کوچکی از واقعیت است؛ همانند کوه یخی که قسمت اعظم آن زیر آب قرار دارد و هنوز به اطلاع عمومی نرسیده است. بسیاری از پیشرفتها حاصل تلاشهای مستمر و پنهانی است که بهتدریج خود را نشان میدهد.
اسحاقی با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب افزود: دانشمندان اصیل غربی، برخلاف تصویری که از فرهنگ مصرفگرا و مادیگرای غرب ارائه میشود، هرگز با آن فرهنگ خو نگرفته بودند؛ دانشمندانی که پیشرفتهای واقعی علم و فناوری را رقم زدند، شبانهروز در کتابخانهها و مراکز پژوهشی به تحقیق مشغول بودند و انگیزه آنها نه پول بود و نه شهرت.
علم، محصول تلاش است نه برتری فرهنگی غرب
معاون پژوهش و آموزش مؤسسه انقلاب اسلامی با نقل تجربهای از یک دانشمند ایرانی گفت: در حالی که در برخی شهرهای بزرگ غربی، جشنها و هیاهوهای شبانه جریان دارد، در همان زمان، کتابخانهها مملو از پژوهشگران و دانشمندانی است که ساعتها بدون وقفه به تحقیق مشغولاند؛ این نشان میدهد که پیشرفت علمی نتیجه کار، پشتکار و تمرکز است، نه نشانه برتری فرهنگی غرب.
وی تأکید کرد: علم و فناوری به معنای برتری فرهنگ غربی نیست و امروز خود غرب نیز در حوزه فرهنگی با چالشهای جدی مواجه شده است.
لزوم توجه به هویت و داشتههای بومی
اسحاقی با اشاره به ضرورت بازگشت به هویت بومی تصریح کرد: ما باید به داشتهها، ارزشها و ظرفیتهای فرهنگی و علمی خود توجه کنیم و با اعتماد به این سرمایهها، مسیر پیشرفت را ادامه دهیم.
وی با اشاره به نمونههای تاریخی استعمار افزود: آنچه در هند، چین و آفریقا رخ داد، نشان میدهد که استعمار غربی چگونه با بهرهگیری از علم و قدرت، ملتها را تضعیف کرد؛ موضوعی که در آثار شخصیتهایی همچون جواهر لعل نهرو نیز بهصراحت بیان شده است.
انحصارشکنی علمی، مسیری برای آزادی ملتها
این مقام مسئول در پایان خاطرنشان کرد: انحصارطلبی غربی، امروز با ورود دانشمندان ایرانی و شکسته شدن انحصار علمی در حوزههای مختلف، با چالش جدی مواجه شده و این مسیر، راه را برای پیشرفت دیگر ملتها نیز هموار کرده است.
انتهای پیام