محمدعلی فیضآبادی در گفتوگو با ایسنا با بیان اینکه امام هادی(ع)، ۳۳ سال از عمر شریف خود را در مقام امامت سپری کردند، اظهار کرد: این دوره از زندگی امام با تحولات سیاسی و دینی فراوانی همراه بود و در آن زمان، چندین خلیفه عباسی به قدرت رسیدند. آغاز امامت ایشان با خلافت معتصم عباسی همزمان بود و پایان آن نیز با خلافت معتز عباسی همراه شد، هرچند برخی معتقدند که پایان عمر امام هادی(ع) در دوره خلافت معتمد عباسی رخ داده است.
وی افزود: در طی این سالها، امام هادی(ع) با فشارهای سیاسی و اجتماعی شدیدی روبهرو بودند که عمدتاً از سوی حکام عباسی ایجاد میشد. در سال ۲۳۳ هجری قمری، متوکل عباسی دستور داد که ایشان از مدینه به سامرا منتقل شود. این تصمیم ناشی از گزارشها و شایعاتی بود که به فرماندهان عباسی درباره فعالیتهای مذهبی امام و محبوبیت وی در میان مردم رسید. یکی از این گزارشها به ویژه از سوی عبداللهبن محمد، کارگزار عباسی در مدینه، به متوکل رسید که میگفت امام هادی(ع) تمایلات گستردهای در میان مردم دارد و در مکه و مدینه بهعنوان امام و پیشوای دینی شناخته میشود.
این کارشناس مذهبی اظهار کرد: در این شرایط، متوکل عباسی که نگرانیهای زیادی از قدرت روزافزون امام داشت، تصمیم گرفت ایشان را از مدینه به سامرا منتقل کند. یحییبن هرثمه بهعنوان نماینده متوکل، مامور انتقال امام به سامرا شد. ایشان در نامهای به متوکل بدگوییها علیه خود را رد کرده و اعلام داشتند که این گزارشها صحیح نیستند؛ با این حال، متوکل با احترام از امام خواست که به سامرا حرکت کنند. اگرچه متوکل تلاش کرد که انتقال امام را بدون ایجاد حساسیت عمومی انجام دهد و در ابتدا ایشان را در خانهای که محل تجمع مستمندان بود، نگهداری کرد، اما مردم مدینه که از این اقدام مطلع شدند، به شدت برآشفته و ناراحت شدند. در تاریخ نقل شده است که تا آن زمان، چنین واکنش شدیدی در مدینه مشاهده نشده بود و مردم با ناله و شیون از رفتن امام هادی(ع) به سامرا اعتراض کردند.
فیضآبادی با بیان اینکه امام هادی(ع) پس از ورود به سامرا و توقف در کاظمین، به خانه خزیمبن حاظم رفتند و از آنجا به سوی سامرا حرکت کردند، افزود: اگرچه در ظاهر به نظر میرسید که متوکل احترام زیادی برای امام قائل است اما در باطن به دنبال کاهش جایگاه اجتماعی و دینی امام در چشم مردم بود. به همین دلیل، در روز اول ورود امام به سامرا، ایشان را به محل تجمع گدایان و مستمندان بردند و از روز بعد به خانهای که برای اسکان امام در نظر گرفته شده بود منتقل کردند.
وی خاطرنشان کرد: حاکمان عباسی در طول اقامت امام هادی(ع) در سامرا، فشارهای بسیاری را به وی وارد کردند. به طور مثال، قبری در اتاق محل اقامت امام حفر کرده بودند که ایشان از هرگونه آزادی عمل محروم شوند. در همین راستا، امام هادی(ع) شبانه و بیخبر به کاخ خلیفه احضار میشدند تا از ارتباط شیعیان با ایشان جلوگیری شود. به گفته برخی منابع تاریخی، متوکل گرایشات اعتقادی خاصی داشت که باعث میشد سختگیریهایی علیه شیعیان اعمال کند. این فشارها و اختناق به حدی بود، که متوکل حتی دستور داد مرقد امام حسین (ع) تخریب شود و بر زائران امام حسین(ع) سختگیریهای بیشتری اعمال گردد. در این دوره، حکومت عباسی سعی داشت که پیوند امام هادی و شیعیان را قطع کند.
این کارشناس مذهبی افزود: پس از مرگ متوکل، فرزندش منتصر به خلافت رسید و در این دوره فشارها بر اهل بیت و خانواده علوی کاهش یافت. در همین دوران، گروههایی از شیعیان که به «غالیان» معروف بودند، در تلاش بودند که برخی مفاهیم نادرست را به ائمه نسبت دهند. امام هادی(ع) در پاسخ به این افراد تاکید کردند که اینگونه تفسیرها در دین اسلام جایی ندارد و مسلمانان باید از اینگونه تفاسیر پرهیز کنند.
فیضآبادی تصریح کرد: در دوران امامت امام هادی، اختناق شدیدی از سوی خلفای عباسی بر روی شیعیان حاکم بود اما امام هادی(ع) از طریق شبکهای از وکلا و نمایندگان خود در مناطق مختلف، به ویژه در عراق، یمن، مصر و دیگر مناطق، ارتباط خود را با شیعیان حفظ میکردند. این وکلا نقش مهمی در جمعآوری خمس و ارسال آن به امام هادی(ع)، پاسخگویی به سوالات فقهی و کلامی شیعیان و تثبیت جایگاه امام در میان پیروانشان داشتند.
انتهای پیام