به گزارش ایسنا، مسعود در ۹ سپتامبر ۲۰۰۱، دو روز قبل از حملات تروریستی علیه مرکز تجارت جهانی در نیویورک ترور شد. اما ائتلاف شمالی که او فرماندهی می‌کرد نقشی حیاتی را در حملات تحت رهبری آمریکا علیه طالبان که منجر به سقوط سریع حکومت طالبان در سال ۲۰۰۱ شد، ایفا کرد.

حالا طالبان بعد از ۲۰ سال دوباره به کابل بازگشته و با اینکه کنترل تقریبا همه افغانستان را برعهده دارد اما باز هم پنجشیر مانده است و مقاومت می‌کند.

احمد مسعود ۳۲ ساله، پسر احمد شاه مسعود در این استان واقع در شمال شرق افغانستان مقاومت جدیدی علیه طالبان به راه انداخته است. امرالله صالح، معاون اول دولت اشرف غنی، رئیس جمهور متواری افغانستان هم گمان برده می‌شود که نزد مسعود در پنجشیر است. هفته گذشته، صالح خودش را طبق قانون اساسی به عنوان "رئیس جمهور موقت مشروع افغانستان" اعلام کرد. در حالی که طالبان در تلاش برای تشدید تسلطش بر افغانستان است، نشانه‌های اولیه حاکی از آن هستند مقاومت علیه حکومت آنها در پنجشیر در حال شکل گیری است.

زمانی که افغانستان در سال ۱۹۷۳ تبدیل به یک جمهوری شد، احمد شاه مسعود ۲۰ ساله در دانشگاه کابل دانشجو بود. محمد داوود خان، فرد مورد حمایت حزب کمونیست موسوم به حزب دموکراتیک خلق، تبدیل به اولین رئیس جمهور این کشور شد. مسعود، که عضو گروه جوانان مسلمان، شاخه دانشجویی حزب جمعیت اسلامی بود، قیامی را در پنجشیر شروع کرد که بعدا مورد حمایت سازمان اطلاعات پاکستان قرار گرفت. حکومت داوود خان در ابتدای کار اعتراضات را خواباند و مسعود مجبور به فرار به پاکستان شد. اما او بعد از آنکه کمونیستها در سال ۱۹۷۸ کابل را به موجب "انقلاب ثور" تصرف کردند، به پنجشیر برگشت.

مسعود در دره پنجشیر یک جنبش مقاومت چریکی را علیه کمونیستها ایجاد کرد. بعد از آن که شوروی در سال ۱۹۷۹ به افغانستان آمد، پنجشیر به عنوان کانون ضدیت با شوروی کمونیست ظهور یافته و از طرف آمریکا کمک شد.

این دره در فاصله ۱۵۰ کیلومتری کابل، در نزدیکی رشته کوه هندوکُش قرار دارد. رود پنجشیر این دره را تقسیم کرده و همچنین احاطه شده با کوهای پنجشیر در سمت شمال و کوه‌های موسوم به "کوهستان" در سمت جنوب است. در تمام طول سال قله‌های این کوه‌ها از برف پوشیده شده‌اند. این منطقه صعب العبور، این دره را تبدیل به یک کابوس برای مهاجمان می‌کند. این ویژگی به مسعود اجازه داد تا این دره را نخست از دولت کمونیستی و سپس از حکومت طالبان جدا نگه دارد. پیشتر پنجشیر بخشی از استان پروان بود. در سال ۲۰۰۴ این دره و مناطق اطرافش تبدیل به یک استان (ولایت) مستقل شد. حدود ۱۵۰ هزار نفر در پنجشیر زندگی می‌کنند که اکثریت بزرگی از آنها از قومیت تاجیک هستند. وقتی طالبان شروع به تصرف استان پشت استان در افغانستان کرد، بسیاری به کابل فرار کردند. تعدادی دیگر نیز به پنجشیر فرار کرده و امید داشتند که این دره، مرکز سنتی مجاهدین تاجیک، در برابر حمله طالبان مقاومت کند. مجاهدین در زمان جنگ ضد کمونیستی مورد حمایت آمریکا بودند و از طرف پاکستان نیز برای آنها کمک نظامی و مالی می‌آمد.

زمانی که طالبان در دهه ۱۹۹۰ در قدرت بود، ائتلاف شمالی مورد حمایت هند، ایران و روسیه قرار داشت و بخش عمده شمال این کشور از جمله استان بدخشان و بخشهایی از استان تخار، به علاوه پنجشیر خارج از کنترل طالبان بودند. اما این بار طالبان به نظر قدرتمندتر می‌رسد. پنجشیر تنها استان مقاومت کرده است. طالبان همچنین به ایجاد ارتباطاتی با ایران، روسیه و چین پرداخته و هنوز مشخص نیست آیا این "مقاومت" مورد حمایت منطقه‌ای یا حمایت بین‌المللی قرار می‌گیرد یا خیر. احمد مسعود در مقاله‌ای در واشنگتن پست در ۱۸ اوت گفته بود، "حاضرم از ردپای پدرم پیروی کنم. اما ما نیازمند تسلیحات بیشتر، مهمات بیشتر و محموله‌های بیشتر هستیم".

پرسشهای فوری‌تری که مسعود و صالح با آنها مواجه هستند، این است که آیا آنها می‌توانند همچون ائتلاف شمالی در دهه ۱۹۹۰ به جلب حمایت مردم افغان بپردازند و اینکه آیا پنجشیر می‌تواند به عنوان جزیره مقاومت در یک افغانستان شدیدا تحت کنترل طالبان زنده بماند؟

اینها سوالاتی است که به نوشته برخی رسانه‌ها که اخبارشان بعضا هم تکذیب می‌شود، حتی خود احمد مسعود را به فکر واداشته است.

در تازه‌ترین مورد او در مصاحبه با شرق‌الاوسط گفته است: ما آماده گفتگو با طالبان هستیم و تماس‌هایی با این گروه داریم. مایلم به خاطر برقراری صلح و امنیت و ثبات در کشور از خون پدرم بگذرم. ما آماده تشکیل دولتی فراگیر با طالبان از طریق مذاکرات سیاسی هستیم. اما آنچه قابل قبول نیست تشکیل دولت افراط‌گرا در افغانستان است که تهدید خطرناکی نه فقط برای افغانستان بلکه برای تمام منطقه و جهان است.

طی روزهای اخبر اخبار ضد و نقیض بسیاری درباره احمد مسعود و پنجشیر منتشر شده و باید دید این حرف‌های جدید تا چه حد مورد تایید هستند و سرنوشت اینبار دره شیران چه می‌شود.

انتهای پیام