به گزارش ایسنا، عرصه تاریخ بشریت را هزاران واقعه ریزودرشت فراگرفته است که گاهی برخی اتفاقات مهم در جایی از دو نقطه دور تاریخ باهم تلاقی پیدا می‌کنند. جایی که شخصیت‌هایی ظهور پیدا می‌کنند که اگر از هرکدام نقل کنی، گویا از دیگری گفته‌ای!

برای مثال اوصاف سلحشوری‌ها، مظلومیت‌ها، ایثارها، صبرها و استقامت‌ها و... برای شهدای کربلا و شهدای جنگ خیلی باهم تفاوتی ندارند. چون درهرصورت از دفاع مقدسی حرف می‌زنی که با فرهنگ و ادبیاتی متفاوت از سایر جنگ‌های معاصر، عرصه‌ای از کربلا را رو به‌سوی ما باز می‌کند و در سرتاسر وجوه خود از عاشورایی دیگر در زمان ما سخن می‌گوید.

چند سطری را اگر از دکتر شریعتی پیرامون شهدای کربلا بخوانیم، احساس می‌کنیم از شهدای جنگ خوانده‌ایم.

  «اکنون شهیدان کارشان را به پایان برده‌اند و خاموش رفته‌اند، همه‌شان، هرکدامشان، نقش خویش را خوب بازی کرده‌اند. معلم، مؤذن، پیر، جوان، بزرگ، کوچک، زن، خدمتکار، آقا، اشرافی و کودک، هرکدام به نمایندگی و به‌عنوان نمونه و درسی به همه کودکان و به همه پیران و به همه زنان و به همه بزرگان و به همه کوچکان! مردنی به این زیبایی و بااین‌همه حیات را انتخاب کرده‌اند» [۱]

نام‌های خوبان عاشورای سال ۶۰، اسامی بودند که در هشت سال جنگ تحمیلی مکرر به چشم می‌خورند. نام‌گذاری لشگرها (۱۰ سیدالشهدا، ۱۴ امام حسین (ع)، ۲۵ کربلا، ۳۱ عاشورا، ۴۱ ثارالله و ۳۲ انصارالحسین (ع) و تیپ‌های ۴۴ قمر بنی‌هاشم، ۵۷ ابوالفضل، ۶۱ محرم، ۱۰ محرم، ۲۷ حضرت ابوالفضل، یکم ثارالله، ۲ و ۳ عاشورا، ۷۹ اباعبدالله، ۸ محرم، ۲ کربلا و گردان‌های علی‌اکبر، سیدالشهدا، زهیر، قمر بنی‌هاشم، حبیب بن مظاهر، مسلم، زینب، ابوالفضل، حر، علقمه، ذوالجناح)، اسامی مناطق آزادشده، محورهای عملیاتی، اسامی کاروان‌های اعزامی (کاروان راهیان کربلا- ۶۴/۸/۲۳، کاروان وارثان عاشورا- ۶۵/۷/۲۶، کاروان نینوایی-  ۶۵/۷/۱۷)، اسامی ۲۷ عملیات با نام یا رمز عاشورایی (عملیات کربلای ۱-۱۰، عملیات عاشورا ۱-۴) و سربندهایی با نوشته‌هایی ازجمله «اباعبدالله»، «یا حسین»، «زائر کربلا»، «یا حسین شهید»، «یا ابوالفضل»، «یا زینب»، «مسافر کربلا»، «لبیک یا حسین»، «تا کربلا راهی نیست»، «یا زیارت یا شهادت»، «السلام علیک یا اباعبدالله»، «فدای لب تشنه حسین»، «کل ارض کربلا» و «کل یوم عاشورا»، [۲] تنها بخش ظاهری کوچکی از تمسک شهدای جنگ به شهدای کربلاست.

البته هرچه از گفتگوهای دورهمی و عامیانه دور می‌شویم و سراغ منابع مکتوب و کتاب‌ها می‌رویم، کمتر صحبتی از حس و حال رزمندگان دیده می‌شود. موضوعاتی همچون اینکه در طول ۸ سال جنگ تحمیلی ایام ماه محرم چه تمایزی نسبت به ماه‌های دیگر جنگ داشته است؟ چه مباحثی از عاشورا در سنگرها و هیئت‌های رزمندگان به‌عنوان محور سخنرانی‌ها مطرح می‌شد؟ کدام شخصیت‌ها و خصوصیات اخلاقی بارز از واقعه کربلا به‌عنوان الگوهای اصلی رزمندگان بود؟ خود رزمندگان چه دعاها، مراسم و مناسک خاصی را در این ماه انجام می‌دادند؟

ویژگی‌هایی ازجمله خواندن زیارت عاشورا، برپایی مراسم سوگواری برای اباعبدالله، یادآوری حماسه‌ها، ایثارها و شهادت خانواده و اصحاب اباعبدالله و تطبیق صحنه‌ها با عاشورای اباعبدالله، ویژگی همه رزمندگان بود، [۳] اما پاسخ به پرسش‌های بالا نیاز به تأملی عمیق‌تر دارد تا به‌طور ویژه به موضوع تبلیغات دینی در ماه محرم در جبهه‌ها پرداخته شود که امام خمینی به‌طور ویژه در این زمینه فرمودند؛ «تبلیغات باید بر اساس معنویات باشد؛ معنویات اساس اسلام است» [۴]

در طی سال‌های جنگ، عملیات‌های کمی در ماه محرم انجام شده است. در این زمینه مواردی مانند؛ عملیات آزادسازی سوسنگرد (۲۶ آبان ۱۳۵۹-۹ محرم)، عملیات طریق‌القدس (۷ آذر ۱۳۶۰-۳۰ محرم)، عملیات محرم (۱۰ آبان ۱۳۶۱-۱۴ محرم)، عملیات عاشورا (۲۷ مهر ۱۳۶۲-۱۲ محرم)، عملیات فتح ۱۰(۱۳ شهریور ۱۳۶۶-۱۰ محرم) و عملیات ظفر ۱(۲۷ شهریور ۱۳۶۶-۲۴ محرم) را می‌توان نام برد.

اگرچه بیشتر تحرکات ایران در تابستان انجام شد و اغلب محرم‌های جنگ با فصل پاییز مصادف بود، اما تمامی عملیات‌ها از شعارها گرفته تا سربندها، حال‌وهوای محرم را داشتند و رزمندگان جنگ به معنی واقعی کلمه، قول معروف کُلُّ یَومٍ عاشورا و کُلُّ أرضٍ کَربَلا را محقق کردند. با وجود این‌که هیچ سرزمینی با کربلا برابر نیست و هیچ روزی با عاشورا، اما این یک مبارزه همیشگی در راه امام حسین (ع) بود که نه در زمان و نه در هیچ مکانی متوقف و محدود نشد. به‌طوری‌که امام خمینی (ره)، در عملیات موفق فتح‌المبین در پاسخ به پیام فرماندهان نظامی فرمودند: «اکنون ملت ما دریافته است که کل یوم عاشورا و کل عرض کربلا مجالس حال و دعای اینان [رزمندگان اسلام] شب عاشوراهای اصحاب سیدالشهدا را در دل زنده می‌کند.»[۵]

منابع:

[۱] - شهادت، علی شریعتی

[۲] - تبلیغات و عملیات روانی در جنگ ایران و عراق، علی‌محمد نائینی، چ ۱، روایت فتح، تهران، ۱۳۹۰، ص ۱۳۳، ۱۳۴.

[۳] - عوامل فرهنگی و معنوی در دفاع مقدس (فرهنگ عاشورا- شباهت جویی به جنگ‌های صدر اسلام)، محمدرضا سنگری مهدی عبداللهی، چ ۱، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم، ۱۳۸۷. ص ۷۰.

[۴] - صحیفه امام (سخنرانی در جمع اعضای شورای عالی تبلیغات اسلامی، ۲ شهریور ۱۳۶۲)، ج ۱۸، ص ۷۳.

[۵] - صحیفه نور، ج ۱۶، ص ۹۹.

انتها پیام