نوبسترسازی در مطالعات برنامه درسی، یکی از مباحث جدیدی است که در ایران مطرح شده و تلاش می‌کند علوم مختلف را در بستر مطالعات برنامه درسی بررسی کند، از سویی دیگر، تغییرات اقلیم دانشی است که به تغییر آب‌وهوا و اثرات آن می‌پردازد و چالش این روزهای ما است.

در پژوهشی که توسط شهناز کرمی، کوروش فتحی واجارگاه، علی اکبر خسرو باباد و منوچهر فرجزاده اصل انجام شد، تغییرات اقلیم به عنوان بستری نو در برنامه درسی آموزش عالی مطرح شد.

این پژوهش که از نوع هدف کاربردی و از نوع ماهیت کیفی است، با هدف ارائۀ بستری جدید در برنامه درسی آموزش عالی با عنوان برنامه درسی تغییرات اقلیم انجام شد و تلاش می‌کند تا مفاهیم اقلیم را وارد مطالعات برنامه درسی کند. پژوهش از لحاظ گردآوری داده‌ها، توصیفی - تحلیلی از نوع تحلیل فکری بازتابی است و از میان اسناد مورد بحث، اسناد قابل دسترس پژوهشگر در فاصلۀ زمانی انجام پژوهش سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ مرتبط با دیدگاه برنشتاین مورد بررسی قرار گرفته است. 

یکی از اهداف آموزش عالی، آموزش و تجهیز دانشجویان به آخرین پیشرفت‌های پژوهشی در خصوص مقابله با بحران های موجود بر روی کره زمین است، به نحوی که دانشجویان بعد از آشنایی با این بحران ها بتوانند در زندگی شخصی و کاری آموخته های خود را به کار گیرند. تغییرات اقلیم در حال حاضر بحرانی است که همه کشورها با آن مواجه هستند و بر اساس آمار، ایران هفتمین کشور آلوده کننده دنیا و اولین کشور مسبب تغییرات اقلیم در خاورمیانه است.

اولین گام در نوبسترسازی، شناسایی عناصر مهم عمومی است که برای نوبسترسازی در نظر گرفته شده است و همچنین مشخص کردن علمی که بستر علم دیگر قرار خواهد گرفت برای رسیدن به کدهای هر رشته طبق دیدگاه برنشتاین باید هر کدام از عناصر را تعریف کنیم.

پژوهشگران این مقاله، تغیرات اقلیم را یکی از علوم جدید می‌دانند که به علت افزایش فعالیت‌های انسانی بعد از انقلاب صنعتی در تولید گازهای گلخانه‌ای مطرح است و معتقدند که آشنا نبودن انسان‌ها از فعالیت‌های خود در قبال حفاظت از زمین و نگاه سود جویانه کشورها در استفاده از سوخت‌های فسیلی، منجر به افزایش دمای زمین و ایجاد تغییرات اقلیمی شده است؛ در نتیجه آگاه سازی دانشجویان رشته‌های مختلف از این دانش امری ضروری است.

این پژوهشگران می‌گویند: «نوبسترسازی تغییرات اقلیم و برنامه درسی با یکدیگر درآمیختند تا عناصر دانش اقلیم شامل علل، سازش، کاهش و فعالیت های اقلیمی با کمک عناصر دانش برنامه درسی شامل هدف، محتوا، توالی، یادگیرندگان، فرآیند، منابع، ارزشیابی و منطق یک دستگاه جدید برای آموزش خلق کنند.»

به گفته آنها، «مبارزه با تغییرات اقلیم و آثار آن، اهتمام همه کشورها را می طلبد و نیازمند تدوین چارچوب های حقوقی جامع و جهانی است. بنابراین لازم است این علم در یک بستر جدید به نام برنامه درسی آموزش تغییرات اقلیم در سطح آموزش عالی معرفی شود تا کلاس های درسی پایه گذار تفکر والا در خصوص حفاظت از حیات در زمین شود.»

نتایج این پژوهش در شماره ۴۰ مجله پژوهش در برنامه ریزی درسی در سال ۱۳۹۹ در دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان منتشر شد.

خبرنگار-آیدا علی اکبری

انتهای پیام