از غروب آفتاب ۳۰امین روز آذرماه تا طلوع خورشید در یکمین روز دی‌ماه را شب یلدا یا همان شب چله که به معنی یک آئین سنتی در ایران است؛ می‌شناسیم. خانواده‌ها در این مراسم کهن معمولا دورهم جمع شده و شامی فاخر، انواع میوه‌ها و تنقلات را سرو می‌کنند، همچنین شاهنامه‌خوانی، قصه گویی بزرگ خانواده و فال حافظ از دیگر سنت‌های شب یلدا است.

شب یلدا در گذشته ایرانیان تاحدی مورد اهمیت واقع می‌شد که ابوریحان بیرونی از آن به عنوان میلاد اکبر نامبرده و در موارد متعددی ازجمله قانون مسعودی از این شب به عنوان خرم روز یاد شده است.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید شب یلدا از ۵۰۲ سال پیش از میلاد و از زمان داریوش یکم به تقویم رسمی ایرانیان راه یافته است.

اما در دهه‌ اخیر دیگر شب یلدا آن شور و اشتیاق سابق را در بین اکثریت جامعه به وجود نمی‌آورد و دیگر کسی چشم انتظار یلدا و آن دورهمی‌های شاد شبانه نیست چراکه دیگر مردم توان پذیرایی از خود در روزهای عادی سال را ندارند چه برسد به مهمانی، آن هم با قیمت‌هایی که خود را به سان یلدا به بالاترین میزان میرسانند.

پسته، بادام، فندق، گردو، برگه، سیب، هندوانه، انار، پرتقال

ازجمله اجزای اساسی یلدا در گذشته بوده‌اند که سریع به بازار و قیمت این اجناس در فاصله یک هفته‌ای تا شب یلدا می‌زنیم.

پسته کیلویی ۳۵۰ تومانی برای کارگر روزی ۱۵۰ تومانی

قیمت پسته در بازار از کیلویی ۳۲۷ هزار تومان تا ۳۵۳ هزار تومان متغییر است که طبیعتا قشر متوسط و ضعیف جامعه که اکثریت مردم را نیز شامل می‌شوند، برای تهیه یک کیلوگرم از آن باید بیش از دو روز کار کنند.

بادام زمینی ۸۰ مغز بادام ۳۸۹ و بادام هندی ۴۰۰ هزار تومان

با نگاهی که به این قیمت‌ها می‌اندازیم به این نتیجه می‌رسیم که اصلا چه دلیلی دارد مردم با اصالت و تعصب ایران از بادام کیلویی ۴۰۰ هزارتومانی هندی‌ها استفاده کنند، البته مغز بادام نمکی ایرانی نیز از این رقابت دور نمانده و با قیمت کیلویی ۳۸۹ هزار تومان تنها ۱۱ هزار تومان با هندی‌ها فاصله دارد که به هرحال برای خرید بادام نیز حداقل به دو روز کاری زمان نیازداریم.

محاسبات پیچیده ریاضی برای خرید یک کیلو فندق

اگرچه مطالبی که در کتب درسی به ما آموختند آنقدر قوی نبودند که اقتصاد کشورمان تا این حد بیمار نشود ولی درس ریاضی با مطالبی مانند سینوس و تانژانت و ماتریس و ... در موارد این چنینی به کمک ما می‌آید تا محاسبه کنیم مغز فندق ۵۶۰ هزار تومانی به صرفه‌تر است یا فندق با پوست کیلویی ۲۵۴ هزار تومانی؟

البته تمام این محاسبات تنها توی تخیلات ما می‌تواند انجام شود چراکه در واقعیت پول خرید هیچکدام در جیب مردم وجود ندارد و برای خرید فندق نیز به طور میانگین به دو روز کاری زمان نیاز دارند.

مغز گردو از ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان

مغز گردو نیز مانند پسته، بادام و فندق دچار ویروس همه‌گیر و خطرناک حباب‌گرفتگی شده و تا جایی که توانسته از دسترس مردم خارج شده است.

با یک محاسبه تقریبی دریافتیم که یک کارگر برای خرید یک کیلوگرم از تنها ۴ نوع آجیل باید حقوق ۱۰ روز کارخود را خرج نکرده کنار بگذارد، البته اگر بتواند.

اوج‌گیری بازار میوه در آستانه شب یلدا

اگر با هر حربه و نقشه‌ای بتوانیم آجیل را از سفره یلدا و دورهمی خود حذف کنیم به هیچ ترتیبی نمی‌توانیم این کار را با میوه‌ها و به طور ویژه هنوانه و انار انجام دهیم، به همین منظور نگاهی به بازار میوه و تره‌بار می‌اندازیم:ااند

یک عدد هندوانه متوسط حدود ۶۰ هزار تومان، یک عدد آناناس ۲۶۰ هزار تومان، یک عدد نارگیل ۵۰ هزار تومان، پرتقال تامسون جنوب کیلویی ۴۱ هزار تومان، انار کیلویی ۲۵ هزار تومان، سیب قرمز کیلویی ۲۸ هزار تومان، نارنگی شمال کیلویی ۲۷ هزار تومان و کیوی کیلویی ۴۲ هزار تومان

درنتیجه یک فرد برای تهیه حداقل میوه از موارد فوق باید بیش از ۶۰۰ هزار تومان هزینه کند که اگر آن را بعلاوه هزینه آجیل کنیم تا الان نیمی از حقوق خود را باید خرج شده بداند و طبیعتا با این وضع دیگر دلی در یلدا خوش نیست و کسی به دنبال شادی نمی‌گردد.

در این بین اما همه نمی‌توانند به راحتی از یلدا بگذرند و آن را مانند دیگر شب‌های سال با تنی خسته و فرسوده از شدت کار و ذهنی ناآرام از شلوغی افکار و دغدغه‌ها به صبح برسانند، بخشی از جامعه را پدربزرگ و مادربزرگ‌هایی تشکیل دادند که به رسم گذشته و فارغ از تمام مشکلات بدنبال گردهم آوردن فرزندان و نوه‌هایشان هستند، گروهی دیگر اما جوانانی هستند که در پیچ و خم آئین و رسوم سنتی پس از ازدواج که یکی از آن‌ها بردن شب یلدایی برای عروس خانم است، گرفتار شده و باید چندین برابر موارد فوق را تهیه کنند.

در پایان باید گفت که پیشتر که اوضاع اقتصادی کمی متعادل تر بود مشکل ما تنها نگاه فانتزی غیر سنتی به این شب بود ولی در این سالها متاسفانه کام مردم با گرانی ها به شکلی تلخ شده که یک خانواده برای تهیه اقلام ساده این شب به شدت به مشکل می افتد.

محمدحسین تقوی

انتهای پیام