آیت‌الله سید احمد علم‌الهدی در همایش ملی نکوداشت آیت‌الله سید محمود حسینی شاهرودی که پنجشنبه، ۲ دی، در حوزه علمیه نواب برگزار شد، با اشاره به ویژگی زهد و ورع آیت‌الله شاهرودی اظهار کرد: آیت‌الله شاهرودی دارای فکری نو و بینش خاص اجتماعی و انقلابی بود. او در شرایطی که خفقان و تحجر بسیار سنگینی ایجاد شده و متاسفانه حتی حوزه علمیه نجف را نیز تحت تأثیر قرار داده بود پیشاز شهادت مرحوم نواب صفوی و برخی از اعضای گروه فدائیان اسلام در میان مراجع نجف تنها کسی بود که از این ماجرا به عنوان یک فاجعه بزرگ یاد کرد و موضع‌گیری قاطعی در خصوص مظلومیت شهدای فدائیان اسلام داشت.

وی ادامه داد: تداوم و تأسیس جریان مرجعیت شیعه مساله‌ای است که باید به عنوان یک اصل در مبانی شناخت سیره معصومین(ع) مورد توجه قرار گیرد. بر این اساس نقش نخست نشر معارف و آموزه‌های دین بر عهده مقام ولایت و امامت عصمت(ع) و نقش دوم با فقها بوده است.

علم‌الهدی تصریح کرد: علت ثبات امامت ائمه(ع) تاکنون همین جریانی است که در کنار امامت و ولایت معصومان(ع) وجود داشته است. این جریان در نشر معارف اهل بیت(ع) و نهادینه‌سازی معارف آنان نقش ویژه‌ای داشته است. اگر این شخصیت‌ها و جریانات در کنار ائمه(ع) حضور نداشتند، امروز معارف اهل‌ بیت(ع) به صورت یک جریان نهادینه شده و منبعی برای شناخت تمام وظایف و احکام دین شناسایی نمی‌شد و عده‌ای سخنان امامان را آنگونه که دوست داشتند تعبیر کرده و به مردم ارائه می‌کردند.

وی عنوان کرد: در واقع اگر جریان فقاهت نبود، نه‌ تنها اوامر، فرامین و معارف مقام عصمت و ولایت به ما منتقل نمی‌شد بلکه کسانی پیدا می‌شدند که کلمات و معارف اهل‌ بیت(ع) را خلاف فرموده آنان تعبیر و تعریف می‌کردند. این جریان تا زمان غیبت حضرت بقیة‌الله(عج) وجود خواهد داشت. در غیبت صغری بود که امام زمان(ع) با ابتکار خود این جریان را به مرجعیت مبدل ساخت و مساله مرجعیت را تأسیس کرد و عنوان مرجعیت در شیعه تثبیت شد.

امام جمعه مشهد افزود: در زمان امام حسن عسکری(ع) مساله ارتباط شیعه با مقام عصمت و ولایت دچار اختلال شده و مقدمات غیبت معصوم در حال فراهم شدن بود. از این رو امام عسکری(ع) تعبیر فقها و فقیه را به صراحت بیان کردند. به عبارتی عنوان فقیه در زمان امام عسکری(ع) به محدثینی که ناقل احادیث اهل‌ بیت(ع) بودند، نسبت داده شد زیرا ارائه نظر و رای معصوم از دل روایات و احادیث بر عهده متفقهان حدیث است.

نماینده ولی فقیه در خراسان رضوی با اشاره به اینکه فقیهان حدیث می‌توانند در خصوص احکام، موضوعات و حوادث و رویدادهای جدید که دارای سابقه نیست، استنباط و استخراج مطلب کنند، گفت: بنابراین منظور از راویان احادیث فقها هستند.

علم‌الهدی درباره علت اینکه امام زمان(عج) در سخنان خود از واژه فقیه استفاده نکرده، گفت: امام زمان(ع) قصد داشتند به شیعیان و جریان فقاهت جهت‌دهی کنند چون ممکن است در زمانی عنوان فقیه به کسانی اطلاق شود که درباره احادیث اهل بیت(ع) کار نمی‌کنند و برای استخراج احکام به سلسله نظریات علمی و فلسفی خود اکتفا می‌نمایند. 

وی گفت: در میان مراجع بزرگ تاریخ فقه شیعه، بسیاری از بزرگان نه بر قواعد بلکه بر منابع کتاب و سنت اتکا کرده‌اند؛ در حالی که تعدادی از فقها مبانی برخی از فتاوا و نظریات فقهی خود را مبتنی بر قواعد ارائه کرده‌اند. متاسفانه امروز نیز این مشکل میان برخی از فقها به چشم می‌خورد.

حجت‌الاسلام عباس نصیری‌فرد، نیز در ادامه این نشست اظهار کرد: زمانی که این توفیق و افتخار را بنده یافتم که کارگزار امام زمان(عج)، یعنی شخصیتی همچون حاج سید محمود حسینی شاهرودی، باشم، بررسی کردم و متوجه شدم که نمایش زندگی ایشان برای مردم کاری سخت اما مغتنم است. سخت از این جهت که ابعاد مختلف شخصیتی این انسان جلیل‌القدر آنقدر حرف برای گفتن دارد که فقط باید تعداد زیادی کنگره‌ و همایش برای بازگو کردن ابعاد آن شخصیت برگزار شود. مغتنم است از این جهت که ما شاید نتوانیم آن ابعاد گسترده را آنچنان که هست بیان کنیم و تولید آثار نماییم.

وی با اشاره به اینکه تمام ابعاد شخصیتی این عالم بزرگ باید به عموم مردم نشان داده شود، ادامه داد: به گواهی علمای فعلی که خودمان از زبان آن‌ها شنیده‌ایم و علمایی که آن‌ها را ندیده‌ایم و صوت و نوشتار آن‌ها به دست ما رسیده، آیت‌الله شاهرودی در تقوا سرآمد علمای زمان خویش بود. همچنین در حوزه فقه و اصول ایشان شخصیتی بود که اساتید بزرگی مانند مرحوم میرزای نائینی، مرحوم عراقی و مرحوم آخوند خراسانی را درک کرد. البته خود در حوزه فقه جزو سرآمدان به حساب می‌آمد.

دبیر کنگره ملی آیت‌الله شاهرودی خاطرنشان کرد: نکته‌ دیگری که از آیت‌الله شاهرودی یک شخصیت تراز در مکتب شیعه ساخته، خدمات اجتماعی ایشان از جمله احیای پیاده‌روی اربعین، پیگیری امور پزشکی و بهداشتی طلبه‌ها، ساخت مسکن برای طلاب و از همه مهم‌تر حمایت‌های ایشان از نهضت امام خمینی(ره) از سال ۱۳۴۲ بوده است. در واقع او فقط به امور علمی نپرداخت بلکه این خدمات بود که آیت‌الله شاهرودی را به یک شخصیت تراز تبدیل کرد.

نصیری‌فرد در رابطه با راهبردهایی که در این نشست برای نشان دادن ابعاد شخصیتی آیت‌الله شاهرودی انتخاب شده عنوان کرد: ابعاد شخصیتی آیت‌الله شاهرودی به لحاظ فردی، خانوادگی، اجتماعی، علمی و سیاسی باید به نخبگان حوزوی و دانشگاهی معرفی شود. مقام معظم رهبری همیشه تاکید دارد که تولیدات این کنگره‌ها و همایش‌ها باید در دسترس عموم مردم قرار گیرد نه اینکه فقط حوزه‌های علمیه از این همایش‌ها بهره ببرند؛ لذا ما برای اولین بار در کنگره‌های بزرگداشت علما از بستر هنر برای معرفی ایشان بهره برده‌ایم.

وی افزود: همچنین یک رمان برای مخاطبان جوان تدوین شده است. ما بهترین نویسندگان رمان را برای این کار مامور کردیم و از آن رونمایی خواهیم کرد. همچنین ۱۵ نمایشنامه رادیویی که توسط صداوسیما تولید شده، ابعاد مختلف شخصیتی آیت‌الله شاهرودی را در قالب نمایشنامه برای مخاطبان شرح می‌دهد. علاوه بر این تولیدات ۲ مستند نیز در این زمینه تولید شده است. یک مستند علمی که با مصاحبه با نزدیکان، شاگردان و فرزند ایشان در مباحث علمی و مستند دیگر درباره سیر تاریخی شخصیت ایشان که از شاهرود شروع و به نجف ختم می‌شود، ساخته شده است. همچنین کتاب زندگینامه آن عالم بزرگ را به کتاب صوتی تبدیل کرده‌ایم تا به راحتی در دسترس عموم قرار بگیرد.

دبیر کنگره ملی آیت‌الله شاهرودی در رابطه با تولیداتی که در بخش تخصصی، حوزوی و دانشگاهی از سوی کمیته علمی در این زمینه انجام شده، گفت: تاکنن ۱۳ عنوان کتاب در ۵۳ جلد تولید شده و بسیاری از این تولیدات برای نخستین بار انجام می‌شود. یکی از اهدافی که در این کنگره داشتیم، این بود که اندیشه‌های علمی آیت‌الله شاهرودی در کتابخانه‌ها نماند و به قشر جدید حوزه و دانشگاه منتقل شود چراکه مبانی فقهی و اصولی ایشان مورد تاکید همه علما بود.

وی افزود: این کنگره فرآیندی دارد که اولین همایش ملی، در زادگاه ایشان، شاهرود، خوشبختانه درخور شان ایشان برگزار شد. دومین همایش ملی، امروز در شهر مشهد برگزار می‌شود زیرا آیت‌الله شاهرودی طلبه حوزه علمیه خراسان بود. همچنین سومین همایش نیز در بهار ۱۴۰۰ در شهر قم برگزار خواهد شد. 

انتهای پیام