بنای داشکسن توسط نخستین گردشگرانی که از آن بازدید کردند، به بنای اژدها معروف شده است، میتوان ترکیب شگفتانگیز هنر و معماری ایرانی و مغول را مشاهده کرد. این بنا، یکی از بینظیرترین پرستشگاههای سنگی ایران است که نمونه مشابه آن در هیچ کجای کشور مشاهده نمیشود.
در جاده قدیم تهران - زنجان حدود ۱۳ کیلومتری جنوب شرقی شهر سلطانیه، همان جایی که گنبد سلطانیه هم قرار دارد، در حاشیه روستای «ویر» تابلویی دیده میشود که روی آن نوشته شده، معبد «داشکسن» یا «اژدها». از روستا تا معبد، پنج کیلومتر راه است، جاده ماشینرو است و مستقیم به سمت معبد میرود. شواهد در اطراف معبد نشان میدهد، این بنا روزی مسقف بوده و احتمالا در دل کوه تراشیده شده، اما حالا دیگر سقفی ندارد و سقف آن ریخته است.
با حفاظتهایی که انجام شده، سنگتراشههای معبد شامل خطوط اسلامی و نقشهای حکاکی شده متعلق به ایلخانان مغول، تا حد زیادی سالم بماند. حتی دو اژدهای حکاکی شده هم در محفظهای شیشهای قرار داده شدهاند.
در معبد اژدها علاوه بر اینکه روی دیوارهها، نقوش قرینه دیده میشود، دو محراب قرینه هم وجود دارد که ظاهراً محلی برای عبادت بوده است. تراشهایی هم به خط عربی روی دیوارهها در کنار خطوطی که تقریباً ناآشناست، وجود دارد. این گمان میرود که آن خطوط ناآشنا، امضای حکاک نقوش دیوارهی معبد باشد البته این گمان نیز میرود که در سراسر ایران فقط همین یک معبد اژدها وجود داشته باشد.
بنای تاریخی داشکسن از چند ایوان و محوطه باستانی تشکیل شده است و نقوش برجسته زیادی در جایجای آن دیده میشود. آثار این محوطه از نظر نقوش تزئینی، یکی از باارزشترین نمونههای معماری صخرهای در تاریخ معماری ایران به شمار میرود؛ در داخل این محوطه، سه طاق نسبتاً عمیق در دل کوه کنده شده که دارای مقرنسهای سنگی بسیار زیبایی است.
نقوش و معماری معبد اژدها ظاهراً الهام گرفته از هنر چینی و مغولی است. در انتهای معبد، دو اثر بزرگ که نقش دو اژدهاست دو متر بالاتر از سطح زمین روی دیوارهی معبد، تراش خوردهاند. اکنون این دو اژدها در محفظهای شیشهای قرار دارند که اقدامی ارزنده برای حفاظت از آنها محسوب میشود و باعث شده از آسیب دیدن این آثار جلوگیری شود.
ایلخانان مغول وقتی حکومت خود را در ایران شکل دادند، آثار و هنر معماری چین و مغول را به نوعی به سرزمین ایران وارد کردند. در دوره «الجایتو» نیز چند بنای مهم در ایران ساخته شد؛ گنبد سلطانیه، رصدخانه دامغان و معبد اژدها.
اما بنا بر عقیده برخی از باستانشناسان، قدمت این بنا به قبل از اسلام باز میگردد. یعنی هنگامی که این مکان پرستشگاه پیروان آئین مهرپرستی بوده است. البته هیچ اثری از آن دوران باقی نمانده است ولی بنای کنونی، متعلق به دوره ایلخانیان است که حدود ۷۰۰ سال قبل در ایران حکومت میکردند.
انتهای پیام
نظرات