• شنبه / ۱۵ مرداد ۱۴۰۱ / ۰۹:۳۲
  • دسته‌بندی: محیط زیست
  • کد خبر: 1401051511188
  • خبرنگار : 71666

درس‌های سیلاب اخیر؛ آبخیزداری تا ایجاد پوشش گیاهی

درس‌های سیلاب اخیر؛ آبخیزداری تا ایجاد پوشش گیاهی
سیل استهبان

ایران به عنوان یکی از کشورهای متاثر از تغییر اقلیم در روزهای اخیر با سیلاب های ویرانگری مواجه بوده است؛ سیلاب‌هایی که بخشی از تخریب‌های آن با انجام اقداماتی همچون لایروبی کانال‌ها و افزایش آبخیزداری قابل مدیریت بود.

به گزارش ایسنا، تغییر اقلیم و گرمایش هوا در خاورمیانه باعث افزایش پدیده مانسون یعنی رژیم‌های اقیانوسی شده است. در نتیجه باید انتظار افزایش چنین پدیده‌ای در سال‌های اخیر را داشته باشیم. براساس تصویب کنفرانس تغییر اقلیم جهانی، کشورها باید خود را متناسب با تغییرات اقلیمی در زمینه طراحی و احداث سازه‌های آبی، پل‌ها، سدها، جاده‌ها و ساختمان‌ها به‌روز کنند.

سیل به علت تغییرات اقلیمی و اکولوژیک کشور در مقاطع زمانی خاص رخ می‌دهد و این مخاطرات در این مقطع زمانی به علت شکل و شدت بارندگی حالت سیلابی و مخرب به خود می گیرد. این سیلاب‌ها برای حفظ شرایط اکولوژیک آب خیلی مفید نیست مگر با گذر زمان که رسوبات رسوب کنند و در مقطعی آب خوبی داشته باشیم البته در شرایط فعلی و با توجه به افزایش دما در روزهای آینده احتمال می‌رود تبخیر، آب را از دسترس خارج کند و تنها گل و لای در بستر رودخانه و تالاب باقی بماند.

وقتی سیلاب‌ها همراه با گل و لای یکباره وارد مجموعه آبی می‌شوند حتی می توانند بر سدها اثر مخرب بگذارند بنابراین احتمال بازگشایی سدها توسط وزارت نیرو وجود دارد تا بخش‌هایی از آب موجود را رها کند.

در مسیر سیلاب مخاطرات جانی و مالی برای گردشگران در مسیر رودخانه‌ها و آبگیرها نیز به وجود می‌آید و تنها به آبزیان داخل آب آسیب نمی‌رساند. باعث شست وشو و فرسایش بستر رودخانه‌ها می‌شود و می‌تواند در شرایط طبیعی رودخانه‌ها تغییر شکل ایجاد کند همچنین باعث تخریب خانه‌ها و بناهای در مسیر سیل نیز می‌شود.

سیل اخیر در کشور که ناشی از پدیده مانسون اتفاق افتاد علاوه بر خسارات وارد شده به کشور هشدار هایی را نیز به ما داد.یکی از دلایل تشدید تخریب سیلاب‌های اخیر از جمله در امامزاده داوود لایروبی نشدن برخی کانال‌ها بود. در این منطقه علی‌رغم اقدامات آبخیزداری، به علت لایروبی نشدن کانال‌ها و سقوط یک دستگاه خودرو در داخل آن، آب جاری شده تبدیل به سیل شد این در حالیست که لایروبی کانال‌ها و رودخانه‌ها یکی از موضوعاتی بوده که همواره متخصصان بر ضرورت انجام آن به عنوان یکی از راه‌های کاهش قدرت تخریب سیل تاکید کرده‌اند و ما اهمیت این موضوع را در سیل سال ۹۸ مشاهده کردیم. به عنوان نمونه در برخی از مناطق مانند آذربایجان غربی نیز علی‌رغم بارش شدید باران، به علت لایروبی کانال‌ها و رودخانه‌ها خساراتی به مردم منطقه وارد نشد.

یکی دیگر از روش‌های کاهش تخریب سیل ایجاد و نگهداری از پوشش گیاهی است. با توجه به خشکی بیش از حد زمین و نبود پوشش گیاهی مناسب در این مناطق، بارش‌های رگباری شدید  منجر به جاری شدن روان‌آب و حتی سیلاب در برخی نقاط شده است. برای اینکه در پایین‌دست خسارت ناشی از سیل نداشته باشیم اقداماتی همچون ایجاد و احیای پوشش گیاهی در بالادست؛ چه به‌صورت جنگل و چه به‌صورت مرتع باید در دستور کار قرار بگیرد. 

یکی از روش‌هایی که بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد، آبخیزداری است. با آبخیزداری و استحصال آب باید آب باران را در خاک نفوذ دهیم تا هم خاک شسته نشود و خاک حاصلخیز از بین نرود و هم این آب‌ها تبدیل به سیل نشود.

اگر آب حفظ شود، به تبع آن خاک نیز حفظ می‌شود چراکه باید آب جاری شود تا خاک را با خود حمل کند اما اگر آب در خاک نفوذ کند، آب تبدیل به روان‌آب نمی‌شود و فرسایش ایجاد نمی‌کند و موجب تقویت پوشش گیاهی و دبی آب رودخانه‌ها می‌شود.

یکی دیگر از روش‌ها برای کاهش آسیب احتمالی و خطرات ناشی از سیل خودداری از تجاوز به حریم رودخانه‌ها است. کمااینکه در سیل سال جاری در استهبان شاهد جاری شدن سیل در منطقه تفریحی امامزاده سلطان شهباز استهبان بودیم این در حالیست که این منطقه مسیر جاری شدن سیلاب بود. در سال ۹۸ نیز سیل دروازه قرآن شهر شیراز تلفاتی را در پی داشت چراکه در منطقه وقوع سیل طغیان رودخانه آب زنگی و ریزش آب از ارتفاعات را داشتیم.

می‌توان از اقدامات مهم انجام شده در سال‌های اخیر به عزم دولت برای آزادسازی حریم رودخانه‌ها اشاره کرد چراکه هرگونه تجاوز به حریم و بستر رودخانه خسارت جانی و مالی برای مردم دارد. 

لازم به ذکر است که در کل جهان تنها مقداری از سیلاب قابل کنترل است و مقدار باقی‌مانده قابلیت کنترل ندارد اما نکته مهم آزاد گذاشتن مسیر سیلاب‌هاست. برای استفاده بهینه از سیلاب‌ها باید مسیر سیلاب‌ها باز باشد، به حریم و بستر رودخانه‌ها تجاوز نکنیم و اجازه دهیم سیلاب به پایین‌دست رود چراکه در پایین‌دست به اندازه کافی مصارف تعریف شده‌ای وجود دارد.  هرگونه مانع در  مسیر سیلاب خسارت‌های بسیاری را متوجه شهروندان و شهرها می‌کند.

به گزارش ایسنا با توجه به وجود مشابهت‌هایی بین دلایل تخریب در سیل های سال جاری و ۹۸ لزوم توجه به پوشش گیاهی و لایروبی کانال‌ها بیش از پیش احساس می‌شود چراکه باتوجه به تغییرات اقلیمی وقوع پدیده‌های جوی و اتفاقات مشابه دور از انتظار نیست.

انتهای پیام

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha