دکتر حافظ مهدنژاد در نشست بررسی «عوامل مؤثر بر تغییرات اقلیمی در همدان و پیامدهای آن» که در دفتر خبرگزاری ایسنا برگزار شد، اظهار کرد: رابطه انسان و محیط زیست شامل دوره‌های تعادل، عدم تعادل و بازگشت به تعادل است که در دوره تعادل، رابطه احترام آمیزی میان این دو وجود داشت و انسان دخل و تصرفی در محیط زیست انجام نمی‌داد، با شروع انقلاب صنعتی دخالت انسان در طبیعت آغاز شد و این رابطه به عدم تعادل رسید و پس از مشاهده اثرات این وضعیت، جوامع کوشیدن تا به وضعیت تعادل برگردند.

وی تصریح کرد: ما در حال حاضر در وضعیت عدم تعادل قرار داریم اما خیلی از کشورها از این وضعیت عبور کردند؛ به عنوان مثال کشور سوئد، شهری به نام «مالمو» احداث کرده که یک شهر سبز است و ۱۰۰ درصد سیستم گرمایشی و سرمایشی آن مبتنی بر انرژی خورشیدی است.

مهدنژاد در رابطه با نتایج عدم تعادل در رابطه انسان و محیط زیست و به دنبال آن وقوع تغییرات اقلیمی گفت: نخستین پیامد تغییرات اقلیمی گرمایش زمین است. از سال ۱۲۵۹ هجری شمسی تا کنون دمای هوای کره زمین یک درجه گرم‌تر شده چراکه میزان دمای آلاینده‌های بشری به اندازه انفجار ۴۰۰ هزار بمب اتمی که در هیروشیما منفجر شد، در کل زمین است و اگر این آلاینده‌ها بیشتر شود با یک فاجعه زیست محیطی مواجه خواهیم شد.

آلودگی هوا، یک ابربحران در کلانشهرهاست

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه سیدجمال‌ ادامه داد: روسیه و کانادا می‌گویند که از گرمایش زمین سود بردند اما آلودگی هوا به عنوان یک ابربحران به ویژه در کلانشهرهاست چراکه پیامدهایی مانند از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری، به خطر افتادن امنیت غذایی و تخلیه شهرها را به دنبال دارد.

وی با اشاره به دیگر تبعات تغییرات اقلیمی مانند خشکسالی و تضعیف گونه‌های گیاهی و جانوری یادآور شد: زمانی مائو، بنیان‌گذار چین نوین علیه گنجشک‌‎ها اعلام جنگ و آنها را تهدید نخست امنیت غذایی چین معرفی کرد چراکه اعتقاد داشت گنجشک‌ها باعث از بین رفتن محصولات کشاورزی می‌شوند به همین علت چینی‌ها در عرض یک سال یک میلیون گنجشک را کشتند اما پس از آن با افزایش تعداد حشرات و هجوم آنها به مزارع کشاورزی مواجه شدند و به یکباره تعداد حشرات به اندازه‌ای زیاد شد که نمی‌توانستند محصولات کشاورزی را برداشت کنند و در نتیجه این سیاست، ۴۳ میلیون چینی به دنبال بحران غذایی فوت کردند و پس از آن متوجه اشتباه خود شده و یک میلیون گنجشک از روسیه وارد کردند تا این تعادل برقرار شود.

فرونشست زمین، بحرانی برای آینده سکونتی کشور

 مهدنژاد با اشاره به بحران آب در استان همدان، توضیح داد: اهدای مجوزهای حفر چاه‌های عمیق باعث شده تا فرونشست زمین در جای جای استان دیده شود و تبدیل به بحرانی برای آینده سکونتی کشور شده است چراکه در نتیجه فرونشست زمین در دشت‌ها، روستائیان اقدام به مهاجرت می‌کنند اما در کلانشهرها از پس هزینه‌های زندگی برنمی‌آیند و به حاشیه پس زده می‌شوند که نتیجه آن ۱۱ میلیون حاشیه نشین در کشور است و با چالش‌ها و ناهنجاری‌های خاص آنها مواجه هستیم.

وی با تأکید بر اینکه محیط زیست تک بُعدی نیست، مطرح کرد: در حال حاضر حفظ آب و خاک اهمیت زیادی دارد و باید این بحران را به نحو شایسته مدیریت کنیم. حل مشکلات زیست محیطی و تقلیل آن را باید در سیاست توسعه کشور جست و جو کنیم و در مرحله اول باید در سیاست توسعه تمرکزگرا تجدیدنظر کنیم؛ به عنوان مثال ۲۰ درصد جمعیت ایران را در یک درصد وسعت جغرافیایی کشور یعنی تهران ساکن کردیم که مشکلات زیادی را خواهد داشت. 

برنامه‌ریزی‌ها براساس آمایش سرزمینی باشد

عضو هیأت علمی گروه جغرافیای دانشگاه سیدجمال‌ خاطرنشان کرد: ما فکر می‌کردیم اگر هر بلایی سر محیط زیست بیاوریم، مشکلی به وجود نمی‌آید اما طبیعت پاسخ ما را خواهد داد بنابراین باید براساس آمایش سرزمین تصمیم بگیریم و در هر نقطه با توجه به ظرفیتی که وجود دارد، برنامه‌ریزی شود و در همین راستا دیگر تعریف کشاورزی برای استان همدان یک خطای راهبردی است.

وی با بیان اینکه نخستین طرح جامع شهری همدان با شش خیابان منتهی به میدان مرکزی شهر همدان ترسیم شده است، گفت: این طراحی برای این است که در کوتاه‌ترین زمان بتوان به مراکز گردشگری و تاریخی همدان رسید و آن طراح به این نتیجه رسیده بود که همدان دارای ظرفیت گردشگری است و وقتی چنین ظرفیتی وجود دارد هیچ فرد باسوادی مجوز حفر چاه برای کشاورزی را نباید بدهد و باید روی مزیت نسبی سرزمینی سرمایه‌گذاری شود.

انتهای پیام