شـبکه‌های اجتماعـی مجـازی ماننـد فیسبـوک و اینستاگرام، میلیون‌ها نفـر را بـه خـود جلـب کرده‌انـد. بـا اینکـه پژوهش‌هـای مرتبـط بـا شـبکه اجتماعی اینسـتاگرام مراحـل اولیـه خـود را سـپری می‌کننـد، یافته‌هـا نشـان می‌دهـد کـه اینسـتاگرام تأثیـر عمیقی بر ویژگی‌های روانشـناختی افراد داشـته اسـت.
نکتـه حائـز اهمیـت ایـن اسـت کـه کاربـران اینسـتاگرام در ایـن فضـای جذاب رسـانه‌ای، بـا ظاهری ایـده‌آل از زندگی دیگران روبه‌رو هسـتند کـه در صورت فقدان سـواد رسـانه‌ای، ممکن اسـت به صورت ناخواسـته، سـطح خواسـته‌ها و انتظاراتشـان را افزایـش دهـد. در چنیـن شـرایطی، اگـر فـرد از توانایـی و امکانـات لازم بـرای بـرآورده سـاختن این سـطح از خواسـته‌ها و انتظـارات جدید برخوردار نباشـد، دچار احسـاس محرومیـت نسـبی می‌شـود که نتیجـه آن می‌توانـد کاهش سـطح رضایت، اعتماد به نفـس و احسـاس خوشـبختی باشـد.
اسـتفاده از اینستاگرام در نـگاه اول، موجب افزایـش ارتباطـات اجتماعی می‌شـود و از این بابت می‌تواند مزایای فراوانی به همراه داشـته باشـد، اما مشـکل از جایـی آغـاز می‌شـود که کاربـران به اسـتفاده از آن اعتیاد پیدا می‌کننـد و بیش از حد در آن غـرق می‌شـوند.
در پژوهشی تحت عنوان "مدل‌سازی تاثیراعتیاد به اینستاگرام براعتماد به نفس و احساس خوشبختی دانشجویان" آورده‌اند که اعتیـاد بـه اینسـتاگرام بـر اعتماد به نفـس دانشـجویان تأثیر منفـی و معنادار دارد. بـه ایـن معنـی کـه هرچـه میـزان اسـتفاده از اینسـتاگرام افزایش یابـد، میزان اعتماد به نفـس کاهـش پیـدا می‌کند. افراد مشـهور و موفق، در صفحـات مجازی خود تصاویـر موفقیت‌هـا و پاداش‌هایشـان را قرار می‌دهند و در پشـت ایـن تصاویر، تلاش‌هایی کـه برای رسـیدن به ایـن موفقیت صورت گرفته اسـت، پنهـان می‌ماند.
این پژوهش که توسط سید محمد زرگر، استاد دانشگاه آزاد سمنان انجام شده، بیان می‌کند هـرگاه افـراد موفقیت‌هـای دیگـران را بـدون در نظـر گرفتـن شکست‌هایشـان ببیننـد، تصـور می‌کننـد دیگران همـواره از آنهـا موفق‌تر هسـتند و تکرار این احسـاس موجـب کاهش و در مـوارد حادتر، از بین رفتـن اعتماد به نفسشـان می‌شـود. اکثـر مطالعاتـی کـه رابطـه بیـن اعتماد به نفس و اسـتفاده از شـبکه‌های اجتماعـی را بررسـی کرده‌انـد، نشـان داده‌انـد افـرادی که به اسـتفاده از اینسـتاگرام اعتیـاد دارنـد، از اعتماد به نفـس پایین‌تری برخوردار هسـتند.
همچنین در این پژوهش تأثیـر منفـی و معنـی‌دار اعتیـاد بـه اینسـتاگرام بـر احسـاس خوشـبختی تأییـد شـد. در ادبیـات، احسـاس خوشـبختی به معنای لـذت بـردن از زندگـی و ارزیابی کیفیت آن تعریف شـده اسـت. استفاده مناسـب و مطلوب از اینسـتاگرام موجب احسـاس خوشـبختی و بهزیسـتی می‌شـود اما در صورت استفاده بیـش از حـد و پیمایـش صفحـات افـراد مشـهور، مدل‌هـا و افـراد موفـق، کاربـران دسـت بـه مقایسـه اجتماعـی خواهنـد زد و ادامـه ایـن رونـد، حسـرت اجتماعـی و نارضایتـی از زندگـی را در پـی خواهـد داشـت و تأثیر منفی بر احسـاس خوشـبختی می‌گذارد.
بنابراین پیشـنهاد می‌شـود کـه برای حفظ سلامت روانی، کاربـران از برنامـه اینسـتاگرام به میـزان مطلوب اسـتفاده کننـد و از تأثیرات مخرب آن بـر روح و روان خـود آگاه باشـند. نصـب برنامه‌هایـی کـه بـا ایجـاد محدودیـت زمانـی روزانـه بـرای اسـتفاده از رسـانه‌های اجتماعـی، از اعتیـاد کاربـران بـه آنهـا جلوگیـری می‌کنـد، یکـی از راه‌هـای مدیریـت اسـتفاده از ایـن رسانه‌هاسـت.
یکـی دیگـر از راه‌هـای کاهش آسـیب‌های اسـتفاده از رسـانه‌های اجتماعی، ارتقاء سـطح سـواد رسـانه‌ای کاربـران اسـت، از این رو، بـا توجه به نتایج به دسـت آمـده از پژوهش، اقدامات جدی مسئولین ذی‌ربط در خصوص افزایش سـطح سـواد رسـانه‌ای جامعه و به طـور خاص، دانشـجویان جـدی بـه نظر می‌رسـد.
همچنیـن بهتـر اسـت در رسـانه‌های جمعـی، ارتباطـات بـا دوسـتان واقعـی بـه جـای حضـور در اینسـتاگرام و ارتبـاط بـا دوسـتان مجـازی، تبلیـغ شـود تـا جوانان ترغیـب شـوند کـه اوقـات بیـکاری و فراغـت خـود را بـا حضـور فیزیکـی در جمـع دوسـتان و خانـواده یـا برنامه‌هـای مفیـد ورزشـی پـر کننـد.
انتهای پیام
نظرات