• دوشنبه / ۵ تیر ۱۴۰۲ / ۱۵:۳۹
  • دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  • کد خبر: 1402040502944
  • خبرنگار : 71021

تعیین حریم یک تپه تاریخی پس از تخریب ۷۰ درصد آن

تعیین حریم یک تپه تاریخی پس از تخریب ۷۰ درصد آن

محوطه باستانی «تپه خدائی» پس از آن‌که بیش از ۷۰ درصد آن در سال‌های گذشته تخریب شده است، تعیین حریم و عرصه شد. باستان‌شناسان حفاظت از این تپه تاریخی را با توجه به دست‌درازی‌ها به آن بسیاری ضروری دانسته‌اند.

به گزارش ایسنا، بنا بر اعلام پژوهشگاه میراث ‌فرهنگی و گردشگری، برنامه گمانه‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم محوطه باستانی «تپه خدائی» که آثار ارزشمندی از دوره‌های فرهنگی مس و سنگ، مفرغ، تاریخی و اسلامی را در بردارد، به انجام رسید. این محوطه در بخش مرکزی شهرستان سنقر، دهستان فارسینج و حدود یک کیلومتری شمال­ شرقی روستای پارسینه در استان کرمانشاه واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۸۷۳ متر و از سطح زمین­‌های زراعی ضلع شمالی حدود ۸۰/۸ متر است.

محمود حیدریان، سرپرست هیأت باستان‌شناسی مستقر در این محوطه تاریخی، گفت: طبق مطالعات زمین‌ـریخت­شناسی انجام‌گرفته، قدیمی­‌ترین رسوبات رخنمون یافته در ناحیه سنقر متعلق به دوره کربونیفر، اواخر دوران اول (C۱) است که به­ صورت یک بخش آهکی با گسترش محدود، در ارتباط گسل‌ها با واحدهای اطراف خود مشاهده می­‌شود و در جنوب­ شرقی سنقر و اطراف روستای پارسینه برونزَد دارد.

این باستان‌شناس اضافه کرد: این عامل، تپه­‌های نسبتاً کم‌ارتفاعی را تشکیل داده و تپه خدائی بر بستر رسوبات رسی و آهکی باران شسته این ارتفاعات و در یک دشت نسبتاً تخت و کم‌وسعت واقع شده است. پوشش گیاهی سطح تپه، مرتع و اطراف آن کلاً زراعی است و از جمله ارتفاعات مشرف به این تپه می‌­توان به رشته کوه دالاخانی در قسمت جنوب ­غربی تپه و کوه کالوش در شرق روستای پارسینه جدید اشاره کرد.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه تپه خدائی اظهار کرد: بر اساس نقشه خطوط هم‌لرزه استان کرمانشاه، دهستان فارسینج در کانون اصلی زلزله­‌های استان واقع شده و روستای قدیمی پارسینه که در محل کنونی محوطه باستانی تپه پارسینه (SK, ۵۰) واقع بوده، بر اثر زلزله سال ۱۳۳۶ خورشیدی به تلی از خاک تبدیل شده و جز آثار مادی به­ جای مانده، هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بازماندگان این واقعه هولناک در فاصله کمی از ضلع شمالی آن تپه، خانه­‌های خود را برپا و روستای جدیدی را دایر کرده‌اند.

حیدریان گفت: بخش اعظم تپه توسط روستاییان در سال­‌های گذشته به منظور کشاورزی و استفاده به عنوان مصالح ساختمانی تسطیح شده و برش خورده است، به ‌طوری که طول بخش سالم تپه در جهت شرقی ـ غربی حدود ۵۰ متر و عرض تپه در جهت شمالی ـ جنوبی حدود ۴۵ متر است، اما آثار بر جای مانده سطحی نشان می‌­دهد که این محوطه باستانی ابعادی به طول تقریبی ۱۲۰ متر در جهت شرقی ـ غربی و عرضی حدود ۱۱۰ متر در جهت شمالی ـ جنوبی داشته است.

سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه تپه خدائی گفت: این محوطه در سال ۱۳۸۳ در نخستین فصل بررسی دشت سنقر، معرفی و شناسایی و در سال ۱۳۸۵ نیز به صورت روشمند بررسی شد. بررسی روشمند نشان داد که تاکنون بیش از ۷۰ درصد این محوطه ارزشمند تخریب شده است، لذا انجام عملیات تعیین حریم قانونی و برنامه حفاظت آن بسیار ضروری به نظر می­‌رسید.

او افزود: این محوطه از بعد علمی، آثار ارزشمندی از دوره­‌های فرهنگی مس­ و سنگ، مفرغ، تاریخی و اسلامی را در بر دارد و آثار فرهنگ­‌های شاخص زاگرس و شمال­ غرب ایران مانند دالما، سه­گابی، کورا ـ ارس، هزاره اول قبل از میلاد و تاریخی در آن به وفور به چشم می­‌خورد. علاوه‌بر آن بستر مناسب زیست محیطی محوطه، روشنگر روند بسیاری از تغییرات فرهنگی دوران مس­ و سنگ و مفرغ قدیم منطقه بوده و با توجه به توالی دوره‌های مشخص فرهنگی آن، بازبینی و اصلاح بسیاری از نکات گاه‌نگاری منطقه شرق زاگرس را ممکن و میسر خواهد کرد.

حیدریان اضافه کرد: از همین­‌رو برنامه گمانه­‌زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم این تپه با مجوز پژوهشگاه میراث‌ فرهنگی و گردشگری با اعتبارات پژوهش و اکتشاف باستان­شناختی و تاریخی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان کرمانشاه و همکاری گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهرکرد به سرپرستی نگارنده و با نظارت کیومرث عظمی انجام شد.

او گفت: بعد از انجام عکس‌برداری هوایی محوطه و اطراف آن، عملیات تعیین عرصه و حریم تپه با ایجاد ۱۶ گمانه در ابعاد ۱×۱ متر در تمامی جهات اصلی و فرعی تپه ایجاد و گمانه‌ها در فاصله تقریبی ۱۵ متری از عرصه ظاهری تپه شروع و در دو ردیف ادامه یافت.

این باستان‌شناس با بیان ‌این‌که عرصه و حریم درجه یک تپه با توجه به داده‌های فرهنگی به‌دست آمده از گمانه‌های حفر شده و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در پیرامون تپه صورت گرفت، افزود: مطالعه و طبقه‌بندی یافته‌های باستان‌شناختی به‌دست آمده از گمانه‌زنی و سطح تپه (بررسی روشمند)، محاسبه دقیق مساحت تپه و همچنین مطالعه ویژگی‌های محیطی پیرامون آن از دیگر اهدافی بود که در این برنامه مورد توجه قرار گرفت.

حیدریان همچنین گفت: در چشم‌انداز تپه، چندین تپه پیش از تاریخی وجود دارد که گویای اهمیت فرهنگی این منطقه است، کمبود اطلاعات باستان‌شناسی و نبود یک چارچوب گاه‌نگاری مقایسه­‌ای برای دشت سنقر در کنار توالی مواد فرهنگی و تخریب تمامی اضلاع تپه خدایی، فرصت مناسبی برای انجام لایه­‌نگاری تپه است تا تاریخ­‌گذاری دقیقی از دوره­‌های مختلف در اختیار ما قرار دهد.

انتهای پیام

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha