• پنجشنبه / ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ / ۱۰:۲۱
  • دسته‌بندی: گردشگری و میراث
  • کد خبر: 1402062314563
  • خبرنگار : 71619

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
عکس‌های این گزارش از مرتضی رضوانفر است

پاکستان از جمله کشورهایی است که کتیبه‌های فارسی زیادی در آن شناسایی شده‌ است، درحالی که محتوای تعدادی از آن‌ها مزین به شعرهای شاعران نامی ایران و در وصف پیامبر (ص) است.

مرتضی رضوانفر ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی ـ در گفت‌وگو با ایسنا درباره کتیبه‌هایی که با این محتوا شناسایی شده است، اظهار کرد: تعداد بی‌شماری از این کتیبه‌ها با محتوای اشعار فارسی و در ستایش نام و مقام حضرت محمد (ص) در آثار مذهبی و تاریخی پاکستان وجود دارد. این کتیبه‌ها از گذشته و حتی تا دوران معاصر قدمت دارند و از خصوصیات مهم این مزار و کتیبه‌ها، همین معاصر بودن آن‌هاست که نشان از این دارد که هنوز زبان فارسی به عنوان زبان عرفان، حکمت و ادب در کشور دوست، پاکستان استفاده می‌شود.

این پژوهشگر در ادامه چند نمونه از این کتیبه‌ها را معرفی و تشریح کرد:

بر دیوارهای مسجد ولی محمد واقع در شهر مُلتان پاکستان اشعار تعدادی از شعرای پارسی‌گو، از عبدالرحمن جامی تا اقبال لاهوری در ثنای پیامبر اکرم (ص) نقش بسته است. این شاهکار هنری در سال ۱۷۵۷ میلادی توسط نواب علی محمدخان خاوانی، والی مُلتان ساخته شده و مملو از نقاشی، خوشنویسی، کاشی‌کاری، تزئینات سنگ، گچ، چوب و شیشه است.

مسجد ولی محمد، چندین بار از دست مسلمانان خارج، اما نهایتا در سال ۱۸۵۲ میلادی بار دیگر به مسلمانان سپرده شد. برخی وقایعِ شهر و این بنای تاریخی، در قالب اشعار فارسی بر دیوارهای مسجد نقش بسته است.

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
مسجد ولی محمد

نمونه دیگر از کتیبه‌هایی که در وصف حضرت محمد (ص) نوشته شده است، شعر سعدی و جامی بر مزار مهرعلیشاه و معین‌الدین گیلانی در اسلام‌آباد پاکستان است.

خاندان معین‌الدین گیلانی (۱۹۲۰- ۱۹۹۷ میلادی) شامل پدربزرگ (مهرعلیشاه)، پدر (محی‌الدین)، برادر (عبدالحق) و فرزندان ( نصیرالدین، جلال‌الدین، حسام‌الدین) همه دستی بر شعر داشتند و به چند زبان خصوصا فارسی اشعاری سروده‌اند، خود نیز تخلص مشتاق را برگزیده بود. مزار او که در فضایی کنار مزار مهرعلیشاه گیلانی و خانواده قرار دارد، دارای عبارات و اشعار زیادی به فارسی است.

متن کتیبه‌های فلزی بر چلچراغ مزار به این شرح است:

«اگر دعوتم رد کنی ور قبول،

من و دست و دامان آل رسول» (سعدی)

«ﺯ کرده خویش حیرانم سیاﻩ ﺷﺪ ﺭﻭﺯ ﻋﺼﯿﺎﻧﻢ،

پشیمانم پشیمانم پشیمان ﯾــﺎ ﺭﺳﻮﻝ ﺍلله» (منسوب به جامی)

نمونه‌ای از اشعار معین‌الدین گیلانی:

«ذات حق چون قابل حمد و ثناست،

پس محمد گفتن او را هم رواست

نیست کثرت را بجز وحدت نشان،

اندرین کثرت ببین وحدت نهان

بشنو از من ای برادر یک خبر،

باش مشتاقش که یابی زودتر»

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
آرامگاه سخی سلطان

شعری هم در وصف پیامبر اکرم (ص) بر مقبرۀ عارف ایرانی در ملتان پاکستان نوشته شده است. سخی سلطان علی‌اکبر شاه شمسی، از نوادگان شاه شمس سبزواری عارف ایرانی است که در ملتان پاکستان به خاک سپرده شده است.

بنای بسیار زیبای مقبره به سبک مقبره‌های دوره تُغلق‌شاهیان، در سه طبقه با زیربنایی هشت‌ضلعی، برجک‌های مخروطی‌شکل و گنبدی زیبا در سال ۹۹۳ قمری بنا شده است. داخل مقبره، بسیار پرنقش و نگار است و دیوارها با گچبری‌ها و نقوش اسلیمی که برخی بسیار موقّر و نادر است، پوشیده شده. نمای بیرونی این بنای آجری با کاشی‌های فیروزه‌ای حاوی اشعاری از ابوسعید ابوالخیر، حافظ، مولوی و چند شاعر محلی تزئین شده است.

متن کتیبه نمای بیرونی، ابیاتی منسوب به مولوی است که نغمه‌پردازان در کشورهای ایران، پاکستان، هندوستان، افغانستان و تاجیکستان، هرساله آن را در ستایش حضرت رسول (ص)، می‌خوانند:

«ای دسته گل مرحبا

با بوی ریحان آمدی

جان همه عالم تویی

کز عالم جان آمدی

ای شمس تبریزی لقا

می‌خوان تو نعت مصطفی

زیرا که در بستان سرا

مرغ خوش الحان آمدی»

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
چلچراغ مسجد و آرامگاه مهرعلیشاه گیلانی 

در ادامه، تصویر چند کتیبه دیگر از بناهای تاریخی پاکستان و در وصف پیامبر اکرم (ص) آورده شده است:  

نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
مسجد و آرامگاهی در لاهور 
نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
صحن مسجد وزیرخان، لاهور 
نام پیامبر (ص) بر کتیبه‌های فارسی پاکستان
مسجد دانشگاه ایتچیسن، لاهور 

انتهای پیام 

  • در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
  • -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
  • -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
  • - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
  • - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.

نظرات

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
لطفا عدد مقابل را در جعبه متن وارد کنید
captcha