حسین هرسیج، امروز(یکشنبه، ۹ مهر ماه) در نشست تخصصی پنجمین دوره آیین اعطای جایزه مصطفی(ص) که در سالن شهید قاسم سلیمانی دانشگاه اصفهان برگزار شد با اشاره به اینکه دانشگاه اصفهان یکی از دانشگاه‌های مهم منطقه و جهان اسلام در سطح ملی و بین‌المللی است، اظهار کرد: یکی از القاب پیامبر(ص)، «مصطفی» کلمه‌ای عربی به معنای «برگزیده» است. ایشان بر واجب بودن طلب علم برای همه مسلمانان و عدم محدودیت علم به یک‌زمان خاص تأکید کرده است. علم از نظر ایشان فرامکانی است و تأکیداتی در آن مقطع شده نظیر اینکه علم را حتی اگر در چین است بجویید. بنابراین علم و جوینده علم هم شرقی و هم غربی است. به این معنا که باید از تجربیات همه جهان استفاده کند، چراکه علم خاصیت انباشتگی دارد.

وی افزود: دیگر خصوصیت علم این است که به نفع جامعه بوده و منجر به تواضع و خَشیت می‌شود نه تکبر و در یک‌کلام علمی که همراه با جهت‌گیری و نور باشد. علم مورد نظر پیامبر(ص) همراه با به رسمیت شناختن آزادی‌های علمی بوده و باید نتیجه عملی آن اقامه عدالت در جهان، همراه بااخلاق و حکمت باشد. ما در قرون ۸ تا ۱۵ میلادی در کشورهای اسلامی شاهد شکوفایی تمدنی بودیم، اما در این مدت در کشورهای غربی آن‌گونه که خود اذعان دارند، قرون‌وسطی، تاریکی و جهالت بوده است و در آن مقطعی که ما با فراز تمدنی مواجه بودیم، غرب با فرود تمدنی مواجه بوده است.

هرسیج خاطرنشان کرد: معتقدم در غرب مرجعیت با دین تحریف‌ شده و دین در مقابل علم و آزادی بوده است. تا زمانی که دین در مقابل آزادی، عدالت و علم بوده ما شاهد افول جهان غرب و شکوفایی در کشورهای اسلامی بوده‌ایم. پس از قرن ۱۶ و دوره رنسانس، روشنگری در غرب آغاز شده و ما شاهد مرجعیت پیدا کردن علم تجربی و ترویج آزادی به معنای لیبرالیسم و اِباحی‌گری بوده‌ایم. آنها ‌در ابتدا سعی کردند همراه با مستبدین، اصحاب دین را به انزوا کشانده و سپس در قرون ۱۸ و ۱۹ کم‌کم به سمت لیبرال دموکراسی پیش رفتند. همان‌گونه که دین در مرحله اول حالت افراطی داشت، ما در این مرحله شاهد فراز تمدنی در غرب بوده و هم‌چنین پیشرفت‌هایی در غرب به‌صورت تک‌بعدی در حوزه‌های اقتصادی، صنعتی و کشاورزی نیز رخ‌داده است.

به گزارش ایسنا، رئیس دانشگاه اصفهان ادامه داد: علوم تجربی دیگر رشته‌های معارف و knowledge را بی‌معنا و محمل خوانده و نتیجه عملی آن نیز منجر شدن علم به کنترل و سلطه بر طبیعت، تخریب محیط‌زیست، استعمار مستقیم، عرضی و غیرمستقیم و در حال حاضر نیز تحت عنوان استعمار فرانو، شده است. هم‌چنین این علمی که عاری از اخلاق و ارزش‌ها بوده، منجر به استثمار و بهره‌کشی از انسان‌ها و در نهایت انقلاب‌های سوسیالیستی و تفکرات چپ‌گرایانه در بسیاری از کشورها و تداوم تفریط در غرب تا اواخر قرن ۲۰ و درنهایت منجر به‌افراط شد.

وی ادامه داد: در کشورهای اسلامی وضعیت به‌نوعی دیگر است و ما پس از قرن ۱۶ شاهد افول تمدنی بودیم که در قرن ۲۰ به اوج خود رسید.

هرسیج یادآور شد: اواخر قرن ۲۰ و اوایل قرن ۲۱، تغییری در قدرت و پارادایم‌ها رخ‌داده و خود غرب و بسیاری از متفکران و اندیشمندان غربی نیز به این جمع‌بندی رسیدند که تمدن غرب از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی رو به افول است و قدرت آن حداقل در کشورهای منطقه حتی از نظر امنیتی نیز روزبه‌روز کمتر شده و از طرف دیگر نیز شاهد این هستیم که در کشورهای شرق از جمله کشورهای اسلامی و به‌ ویژه ایران پس از انقلاب، یک احیای تمدنی در حال رخ دادن است که رهبر معظم انقلاب تحت عنوان «احیای تمدن نوین اسلامی» آن را ذکر می‌کند. بنابراین تجارب بشری نشان‌دهنده این است که ما چه در غرب و چه در شرق و به‌ویژه کشورهای جهان اسلام تا زمانی که به سنت پیامبر (ص) عمل کردیم، شاهد اوج تمدنی و در غیر این صورت نیز شاهد رخ دادن زوال تمدنی بوده‌ایم.

رئیس دانشگاه اصفهان اضافه کرد: باید به‌عنوان دانشگاهیان و دانشمندان جهان اسلام و به‌ویژه برگزیدگان دانشمندان‌ جهان اسلام به این فرایند تمدنی کمک کرده طبق آیه قرانی «و یکون رسول علیکم شهیدا» همان‌طور که در غرب به نوزایی و رنسانس بازگشتند ما نیز در اینجا به آنچه پیامبر در خصوص علم و رابطه آن با دین، ارزش‌های اجتماعی و در رأس آن عدالت، فرموده‌اند، بازگردیم‌ و تنها به انجام یک کار علمی به‌ دور از مسائل‌ جامعه و تمدن اسلامی، اکتفا نکنیم.

وی افزود: هم‌چنین در این آیه به این نکته نیز اشاره دارد که امت پیامبر که ما هستیم، امت وسط یا میانه هستند؛ به این معنا که به‌دوراز این افراط و تفریط‌ها چه در غرب و چه در کشورهای اسلامی و تعابیر محدود کننده از دین و علم که گاهی دین با نگاهی محدودکننده مانع علم و آزادی بود و گاهی نیز علم به معنای تجربه‌ و مشاهده‌ محدود کننده و از بین برنده اخلاق، بوده است. چنانچه به الگویی که قران و اسلام معرفی کرده توجه کنیم ما هم می‌توانیم یک الگو برای جهان باشیم.

هرسیج یادآور شد: به‌عنوان امت پیامبر(ص) باید برای جهانیان الگو بوده و پیامبر را به ‌عنوان مدل و الگو قرار بدهیم. هم‌چنین اگر دیگران نیز خواهان رسیدن به رشد و پیشرفت همه‌جانبه هستند، راهی جز این ندارند که راه و مدلی که پیامبر(ص) فرموده را اتخاذ کنند و به همین طریق است که ما می‌توانیم شاهد احیای تمدن نوین اسلامی و تمدن جهانی باشیم. با توجه به نکات ذکرشده، دانشگاه اصفهان رویکرد اساسی را تحت عنوان جامعه‌محوری اتخاذ کرده که معنای آن این است که تمام فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی باید برای حل مسائل مردم، ایران، منطقه و جهان برنامه‌ریزی شود و جهت‌گیری آن نیز به‌ سوی بسترسازی برای احیای تمدن نوین اسلامی باشد.

انتهای پیام