در حاشیه این نشست، رئیسی دیدارهایی با السیسی رئیس جمهور مصر و بن‌سلمان ولیعهد عربستان داشت که به نوع خود آغازی برای تحولی بزرگ به شمار می‌رفت. در واقع نشست ریاض بهانه‌ای شد که پس از ۱۱ سال رئیس جمهور پا در خاک ریاض بگذارد، برای نخستین بار در عربستان و در کنار ولیعهد این کشور در یک قاب دیده شود و مسیر گام‌های رو به جلوی بعدی را ترسیم کند. بسیاری از تحلیلگران روابط بین‌الملل بر این باور هستند که این دیدار اگرچه کوتاه بود، اما نقطه عطفی در روابط تهران و ریاض به شمار خواهد رفت.
در مورد مصر نیز از حدود دو دهه پیش تحرکاتی برای عادی‌سازی روابط ایران با این کشور صورت گرفت و اکنون چند ماهی است که این تلاش‌ها شکلی جدی‌تر به خود گرفته و دو طرف بیش از پیش در صدد تنش‌زدایی با یکدیگر برآمدند و هر دو کشور به دنبال عادی‌سازی روابط اند.
اکنون نیز ایران و مصر هر دو هدفی مشترک را در غزه پیگیری می‌کنند و خواهان فیصله یافتن جنگ هستند و همین هدف مشترک باعث شد چند روز پیش و در حاشیه نشست ریاض، روسای جمهور ایران و مصر با یکدیگر دیداری دوجانبه داشته باشند و ضمن گفت‌وگو در مورد بحران غزه، بر لزوم عادی‌سازی روابط بین دو کشور نیز تاکید کنند.
تمام این‌ها نشان می‌دهد که اساسا نشست ریاض، برای ایران چیزی فراتر از یک نشست چندجانبه با هدف حل بحران غزه بود و محلی بوده است که ایران ضمن پرداختن به ارائه راهکار برای حل بزرگترین بحران این روزهای جهان، سیاست همسایگی خود را نیز دنبال می‌کرده است.
علی‌اکبر اسدی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه، در این خصوص معتقد است با توجه به مسئله فلسطین و اسرائیل، عادی‌سازی روابط با مصر و گسترش همکاری‌ها با این کشور گامی مهم در بهبود فضای منطقه به نفع ایران خواهد بود.
وی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به نقش نشست ریاض در پیشبرد سیاست همسایگی ایران، اظهار کرد: بحث سیاست همسایگی، تقویت روابط و کاهش تنش با کشورهای همسایه و منطقه از گذشته در ایران مورد توجه بوده، منتها در دولت سیزدهم به صورت جدی‌تری دنبال می‌شود، به خصوص که وزیر خارجه فعلی آقای امیرعبداللهیان، چندین دهه در حوزه منطقه‌ای فعال بوده است. تخصص آقای امیرعبداللهیان در امور منطقه باعث شده که وزارت خارجه و دولت هم تمرکز بیشتری را روی بحث سیاست همسایگی داشته باشند.
اسدی با اشاره به گسترش یافتن تعاملاتمان با کشورهای منطقه و همسایه طی سال‌های اخیر، اضافه کرد: در سیاست همسایگی، ما از یک طرف شاهد گسترش و تقویت روابط با کشورهای قفقاز و در ابعاد گسترده‌تر با آسیای مرکزی هستیم. از طرف دیگر نزدیکی با همسایگان عربی را هم در پیش گرفتیم که مهمترین مصداق آن در بحث روابط ایران و عربستان نمود پیدا کرد که با وساطت و میانجی‌گری چین انجام شد و بعد از آن مسیر روابط ایران با کشورهای عربی تسهیل شد و تحرکاتی برای عادی‌سازی و ارتقاء روابط با مصر نیز صورت گرفت.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با اشاره به لزوم تقویت روابط ایران و عربستان پس از پشت سر گذاشتن مراحل تنش‌زدایی، عنوان کرد: بازگشایی سفارتخانه‌ها، تعیین سفیر و استقرار در سفارتخانه‌ها یکی از گام‌های مهمی بود که انجام شد، منتها تا الان دیداری بین رهبران ارشد دو کشور انجام نشده بود که نشست ریاض این فرصت را فراهم کرد و رئیس جمهور ایران دیداری با ولیعهد عربستان داشت و از رهبران عربستان برای سفر به ایران دعوت کرد. قاعدتا تعاملات و همکاری‌های دو کشور در لایه‌ها و سطوح پایین‌تر مسیر تعاملی را طی می‌کند، اما اینکه رهبران دو کشور باهم دیدار کنند و بتوانند شرایط را به نحو مطمئن‌تری به سمت گسترش همکاری‌ها ببرند، بسیار دارای اهمیت است.
اسدی با تاکید بر اهمیت دیدار رئیس جمهور ایران با ولیعهد عربستان، بیان کرد: این دیدار بسترساز دیدارهای آتی بین سران دو کشور ایران و عربستان است، می‌تواند زمینه سفر رسمی مقامات ایران و عربستان به کشورهای یکدیگر را فراهم سازد و ثبات بیشتری در روابط تهران و ریاض به ارمغان آورد. بعد از عادی‌سازی روابط دو کشور برخی تردیدها، مسائل و ملاحظاتی مطرح شد اما الآن با دیدار رئیس جمهور ایران و ولیعهد عربستان، بسیاری از تردیدها و شائبه‌ها درخصوص موانع و چالش‌های روابط تا حد زیادی برطرف شد و دیداری بهتر و منسجم‌تری را بین مقامات دو کشور در آینده به همراه خواهد داشت.
وی با اشاره به دیدار رییسی و السیسی، رئیس جمهور مصر، گفت: ارتقا و عادی‌سازی روابط با مصر برای ایران اهمیت زیادی دارد. خصوصا با توجه به مسئله فلسطین و اسرائیل، اگر ایران بتواند روابطش با مصر را عادی کند و همکاری‌هایش را گسترش دهد، قطعا گام مهمی در بهبود فضای منطقه به نفع خودش برداشته است. تاکنون تحرکات و رایزنی‌هایی برای ارتقاء روابط میان دو کشور انجام شده، منتها به نظر می‌رسد آن اطمینان و اعتماد لازم بین کشورها ایجاد نشده است.
این تحلیلگر مسائل خاورمیانه با بیان اینکه دیدار اخیر روسای جمهور دو کشور در ریاض می‌تواند گامی رو به جلو در جهت تکمیل روند عادی‌سازی روابط با مصر باشد، افزود: متاسفانه چالش‌هایی در مسیر عادی‌سازی با مصر وجود دارد. مخالفت‌ها و مانع‌تراشی‌هایی از سوی اسرائیل و آمریکا انجام می‌گیرد، ضمن اینکه دستگاه نظامی و امنیتی در مصر تصمیم‌گیرنده اصلی است و یک سری ملاحظاتی در خصوص روابط با ایران داشته است. با این حال از آنجایی که روابط با ایران می‌تواند به طور متقابل جایگاه منطقه‌ای و موقعیت مصر را نسبت به قبل بهبود بخشد، برای مصری‌ها هم ترمیم رابطه با ایران مهم است. ضمنا در بلندمدت همکاری‌های فرهنگی و اقتصادی بین دو کشور می‌تواند برای هر دو طرف به طور متقابل منافعی به دنبال داشته باشد و انگیزه‌ای برای عادی‌سازی روابط شود.
انتهای پیام
نظرات