تبریز در ۲۳ اسفند ۱۲۸۱ هجری شمسی شاهد تولد سید محمد حسین طباطبایی از تبار امام حسن مجتبی(ع) بود. سید محمد حسین در پنچ سالگی مادر و در ۹ سالگی نیز پدرش را از دست داد.

به گزارش ایسنا، هوش، استعداد و توانمندی‌های بی‌نظیر سید محمد حسین زیر نظر استادانی هم‌چون سید علی قاضی، مرتضی طالقانی و سید حسین بادکوبه‌ای در علوم اسلامی خاصه علوم فقه، فلسفه و عرفان شکوفا شد.

سید محمد حسین طباطبایی، ادامه دهنده حکمت متعالیه‌ای است که توسط ملاصدرا بنا نهاده شده و نوصدرایی نیز تلقی می‌شود.

از برجسته ترین شاگردان علامه طباطبایی می‌توان به افرادی چون شهیدان مرتضی مطهری، محمد جواد باهنر، سید محمد بهشتی، سید جلال الدین آشتیانی، ابراهیم امینی، حسن حسن‌زاده اردبیلی، سید عبدالکریم موسوی اردبیلی، حسینعلی منتظری، محمد تقی مصباح یزدی، ناصر مکارم شیرازی و حسین نوری همدانی نام برد.

حجت الاسلام والمسلمین سعید علیزاده، معاون فرهنگی دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، به مناسبت ۲۴ آبان ماه، روز بزرگداشت علامه طباطبایی و علامه جعفری، تصریح کرد: علامه طباطبایی یکی از نو صدراییانی است که ادامه حکمت متعالیه منتسب به ایشان است. نوصدرایی یعنی ادامه دهنده مکتب ملاصدرا که علامه طباطبایی و شاگردان برجسته ایشان چون شهیدان مطهری، بهشتی و باهنر در این راستا حضور فعالی داشته‌اند.

وی، علامه طباطبایی را موجب تقریب میان دیدگاه اسلامی و غربی عنوان کرد و ادامه داد: علامه طباطبایی با نوآوری و با حضور افرادی هم‌چون هانری کربن، عامل ایجاد وفاق میان اندیشه‌های اسلامی و غربی شد.

وی به نقاط و ابعاد مختلف اندیشه علامه طباطبایی اشاره کرد و گفت: آن عالم فرزانه، اندیشه انتقادی و توام با مسائل عرفانی، اخلاقی، کلام و تفسیر داشت که در این راستا نیز کتاب المیزان از بهترین اثرهای ایشان، مجموعه‌ای از جنبه‌های علمی، ذهنی، مسائل اجتماعی و سیاسی است.

علیزاده، علامه طباطبایی را تنها کسی که معرفت شناسی را تحت عنوان کتاب اصول عقاید اسلامی و دستورات دینی تدوین کرده‌، دانست و ادامه داد: این کتاب، منبعی برای رشته‌های فلسفه اسلامی و دینی در دانشگاه‌های کشور است.

وی به گسترش اندیشه و مکتب علامه طباطبایی تاکید کرد و افزود: ما باید در دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه، مکتب علامه طباطبایی که نوصدرایی نام دارد را تبیین و شرح دهیم.

حجت الاسلام و المسلمین عباس عباس‌زاده، استاد دانشگاه نیز در گفت‌وگو با ایسنا، علامه طباطبایی را صاحب یک شخصیت جامع عنوان کرد و گفت: علامه کسی است که دارای فنون در شاخه‌های مختلف علوم اسلامی باشد و در این راستا نیز علامه طباطبایی ذوالفنون بوده و در اغلب عرصه‌های علوم اسلامی، تبحر خاصی داشته است.

وی تصریح کرد: علامه طباطبایی، فردی وظیفه گرا بود و در راستای پر کردن خلع‌های حوزه‌های علمیه در دو زمینه شاخص تفسیر قرآن و فلسفه وارد شد و در حوزه تفسیر قرآن، برهان و عرفان به سبک صدرالمتاهلین با حفظ مرزهایشان درهم آمیخت.

وی ضمن اشاره به بهره‌مندی از سبک تفسیر آیه به آیه علامه طباطبایی، ایشان را بزرگ‌ترین مفسر و فیلسوف در عصر حاضر عنوان کرد و ادامه داد: محمد عبده، سبک تفسیر آیه به آیه را ابداع کرده بود و علامه نیز از این روش بهره می‌گرفت و در فلسفه نیز به عنوان یک فیلسوف ظهور و بروز دارد که با روح، ذات عقل او عجین شده بود.

عباسزاده، علامه جعفری را فیلسوف ورزیده‌ای عنوان کرد و افزود: آن عالم فرزانه در شرح خود برای مثنوی مولوی، جنبه‌های عشق، عرفان و عقل را برای انسان ضروری می‌دهند.

وی ادامه داد: علامه جعفری در عرصه هنر تعاریف زیبایی، لذت و خیال را مطرح کرده و ایده هنر پیشرو را پایه گذاری می‌کند.

علی بابایی استاد دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با ایسنا، بر اهمیت شناخت شخصیت علمی و معنوی علامه طباطبایی و علامه جعفری در عصر حاضر تاکید کرد و افزود: این دو عالم فرزانه در عرصه فلسفه، تفکر و تفسیر در حیطه‌ی معرفتی خود پیشرو و به تعبیر امروزی‌ها «خط‌شکن» بوده‌اند و هر یک راه نوینی را باز کرده‌اند. پرداختن به فلسفه و تفسیر از سوی علامه طباطبایی در دورانی که این دو علم به نوعی ممنوعیت و معذوریت دچار شده بود، کار بسیار پراهمیتی بود.

وی به آثار علامه طباطبایی اشاره کرد و ادامه داد: نگاشتنِ کتاب المیزان، در دوره‌ای که تفسیر کارِ چندان علمی‌ای محسوب نمی‌شد؛ نگاشتنِ اصول فلسفی و روش رئالیسم که به زبان اقتضائات زمانه و در پاسخ به مکتب‌های فکری ماتریالیستی در ابعاد هستی و معرفت شناختی تقریر شده است در نوعِ خود کارِ استثنائی و بی‌بدیلی بود.

وی تصریح کرد: علامه طباطبایی، شخصیت ذوالوجوهی دارد که آزاداندیشی از مهمترین خصیصه‌های آن است؛ چنان دریای وسیعی است که هم از معارفِ عمیق دینی و حکمیِ اسلامی بهره می‌برد و هم در آن دورانِ خاص پذیرای هانری کربن غرب‌خوانده می‌شود و از طرفی دیگر، کتاب‌های شرقیِ «دائو دِ جینگ» و «سر اکبر» ترجمه اوپا نیشادها را گوش می‌دهد و به زبانِ اسلامی حتی بازتبیین می‌کند.

بابایی، علامه طباطبایی را صاحب مکتب اصالت الواقعیه عنوان کرد و گفت: محققان ضمن این‌که باید در شناخت مکاتب نو صدرایی کوشا باشند به این مبنای فلسفی مستقل ایشان و لازمه‌های بسیارش توجه افزون‌تری داشته باشند.

وی ادامه داد: بسیاری از شخصیت‌های علمی و معرفتی قوی که در عصر معاصر داریم به صورت مستقیم و غیر مستقیم شاگرد علامه طباطبایی بوده است که می‌توان به آیت الله جوادی عاملی، یکی از اساتید برجسته فلسفه اسلامی و صاحب کتاب رحیق مختوم، شهید مطهری، آیت الله مصباح یزدی، ابراهیم دینانی و حسین نصر که یکی از پیشروانِ حکمت خالده هست، اشاره کرد.

این عضو هیأت علمی دانشگاه تبریز، علامه جعفری را بدیل علامه طباطبایی در حوزه تفکر عنوان کرد و افزود: علامه طباطبایی و علامه جعفری را می‌توان مصداق تعبیر بارز مرج‌البحرین دانست؛ «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقیانِ * بَیْنَهُما بَرزَخُ لایَبْغیانِ. این‌دو بزرگوار در رویکردهای معرفتی و حاصل از آن تفاوت‌هایی دارند. علامه جعفری بیشتر متفکر است تا متفلسف. فلسفه تفکر در باب وجود است اما تفکر این‌گونه نیست. این دو رویکرد هر کدام حسن‌های خود را دارند؛ عدم تقید به مکتب خاص امکانِ تفکر در حوزه‌های جدید را فراهم می‌آورد که در آن مکتب از زاویه‌ی خاصی به مسائل نظر شده بود. برای همین ایشان می‌توانند در حیطه انسان شناسی، حیات معقول، جبر و اختیار و بسیاری از مباحثِ جدیدِ معرفتی ورودهای تاثیرگذاری داشته باشند.

انتهای پیام