به گزارش ایسنا به نقل از وبسایت بانک خاورمیانه، نرخ کارمزدهای بانکی تا قبل از سال ۱۳۹۹ به‌مدت ۱۰ سال تغییری نکرده بود اما در مصوبه آبان ماه آن سال، کارمزد ۱۶ قلم خدمات بانکی تعیین و از ابتدای آذر ماه ۱۳۹۹ عملیاتی شد. در سال ۱۴۰۱ نیز نظام کارمزدها بار دیگر مورد بازبینی قرار گرفت اما ابلاغ و اجرای آن به سال ۱۴۰۲ موکول شد. اهمیت این موضوع باعث شد که برای بررسی وضعیت کارمزدها در شبکه بانکی ایران به‌سراغ محمدرضا مانی یکتا، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی و همچنین مهدی خلجی، مدیر سازمان و روش‌های بانک خاورمیانه برویم. در ادامه، مشروح گفت‌وگو با این صاحب‌نظران را می‌خوانید.

پرداخت‌کنندگان کارمزد چه کسانی هستند؟ چه بخشی از کارمزدها توسط مشتریان، فروشندگان (پذیرندگان) و بانک‌ها (بانک صادرکننده کارت و بانک پذیرنده) پرداخت می‌شود؟

خلجی: کارمزدها به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ کارمزد خدمات بانکی ریالی و کارمزد خدمات بانکی الکترونیکی.
دسته اول شامل خدمات رایج بانک‌ها، مانند خدمات مرتبط با حساب‌های سپرده (از جمله افتتاح حساب‌، صدور دسته چک، صندوق امانات و اعطای تسهیلات و ایجاد تعهدات) است که فقط خود بانک‌ها در ارائه این خدمات، نقش دارند. پرداخت‌کنندگان کارمزد این قبیل خدمات، مشتریان متقاضی هستند.
دسته دوم یعنی خدمات الکترونیکی که شامل خدمات مبتنی بر کارت نیز هست، با واسطه نهادهای متولی با نقش‌های متفاوت، به متقاضیان ارائه می‌شود. ممکن است متقاضیان این خدمات از حضور این بازیگران و نقش‌ها مطلع نباشند. پرداخت‌کنندگان کارمزد این خدمات و دریافت‌کنندگان آنها با توجه به نقش‌ها، تعیین شده است.
در خدمات دریافت مانده کارت، ۱۰ گردش آخر کارت و انتقال وجه شتابی، پرداخت‌کننده کارمزد خدمات دریافتی، دارنده کارت (خود مشتری) خواهد بود. کارمزد مرتبط با تراکنش خرید از بانک صادرکننده کارت، فروشگاه (پذیرنده) و بانک پذیرنده دریافت شده و هیچ کارمزدی از دارنده کارت دریافت نمی‌شود. در مجموع بانک پذیرنده (بانکی که حساب متصل به دستگاه کارت‌خوان فروشنده در آن نگهداری می‌شود)، بیشترین سهم را در پرداخت کارمزد برعهده دارد.

مانی یکتا: در مورد کارمزد خرید، تا الان پرداخت‌کننده اصلی کارمزد و تامین‌کننده اصلی هزینه تراکنش، شبکه بانکی بوده است. با توجه به نوع عملیات، بخشی از مبلغ را بانک صادرکننده کارت و بخشی دیگر را بانک پذیرنده پرداخت کرده‌اند. استدلال هم این بوده که بانک صادرکننده، به‌نیابت از دارنده کارت این مبلغ را پرداخت می‌کند. در همه جای دنیا، این مبلغ را در ازای ارائه ابزار پرداخت، از دارنده کارت می‌گیرند اما در ایران، وظیفه پرداخت این مبلغ به بانک صادرکننده محول شده بود. از طرف دیگر، برخلاف استانداردهای دنیا که کارمزد طرف پذیرنده، از خود شخص دریافت می‌شود، تاکنون این مبلغ از بانک پذیرنده اخذ می‌شد؛ با این استدلال که بانک پذیرنده از رسوب منابع نفع می‌برد و به همین دلیل باید کارمزد پرداخت کند.
با وجود این، این رویه مشکلات متعددی را در پی داشت؛ از مفاسدی مثل شکست تراکنش که بگذریم، این موضوع موجب ناترازی در وضعیت مالی بانک‌ها شده بود. بانک‌ها درآمد مشاع و غیرمشاع دارند و درآمد مشاع بانک‌ها در واقع صرف پرداخت تسهیلات می‌شود و درآمدهای غیرمشاع، هزینه‌های عملیاتی بانک را تامین می‌کنند. در شرایطی که بانک نتواند درآمدهای غیرمشاع خود را مدیریت کند، از درآمدهای مشاع استفاده می‌کند.
در حال حاضر ما به سمت اصلاح این فرآیند بر اساس استانداردهای بین‌المللی حرکت کرده‌ایم. یعنی کماکان بانک پذیرنده و صادرکننده کارمزد می‌دهند، اما سهم پرداخت آنها کمتر شده و بخشی از سهم پرداخت کارمزد به خود پذیرنده واگذار شده است.
بانک صادرکننده به‌ازای هر تراکنش ۲۴ تومان کارمزد به‌طور ثابت پرداخت می‌کند. پذیرنده نیز برای تراکنش‌های کمتر از ۶۰۰ هزار تومان، ۱۲۰ تومان و برای تراکنش‌های بیش از ۶۰۰ هزار تومان، ۰/۰۰۰۲ مبلغ تراکنش را به‌عنوان کارمزد می‌پردازد. همچنین بانک پذیرنده نیز به‌ازای هر تراکنش، ۰/۰۰۰۵ مبلغ تراکنش را پرداخت می‌کند. هر چه مبلغ تراکنش بالاتر می‌رود، سهم بانک پذیرنده از کارمزد پرداختی نسبت به شخص پذیرنده، افزایش پیدا می‌کند. سقف پرداخت کارمزد توسط بانک پذیرنده تا ۱۶ هزار تومان است اما پذیرنده، در نهایت تا سقف چهار هزار تومان کارمزد پرداخت می‌کند.

خواندن ادامه این مطلب در وب‌سایت بانک خاورمیانه

انتهای رپرتاژ آگهی