این قلعه که دارای پلانی مربع شکل با چهار برج در اطراف آن است، طی چند سال به حال خود رها و در اثر عوامل طبیعی و انسانی دستخوش آسیب زیادی شده است؛ البته در سالهای اخیر با مشارکت مردم به صورت داوطلبانه، بخش‌هایی از آن به صورت اضطراری مرمت شد ولی به دلیل عمد کاربری گذشته و سکونت مردم در آن، وضعیت ثابت و پایداری به خود ندیده است.

بنای این قلعه تاریخی به صورت دو طبقه ساخته شده و مصالح بکار رفته جهت ساخت آن خشت خام و ملات گل بوده است.

اخیراً در جریان بازدید «مصطفی ده‌پهلوان» رئیس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری از این بنای تاریخی، بر حفظ این مجموعه تاکید و از سوی فعالان میراث‌ فرهنگی شهر شاهدیه تقاضا شد تا در خصوص پیگیری ثبت این قلعه تاریخی از سوی معاونت میراث‌فرهنگی استان تسریع شود.

«محمد مفیدی مستوفی» از مورخان و نویسندگان معروف سده یازدهم هجری در مورد شکل‌گیری گردفرامرز چنین می‌گوید: «چون علی گرشاسب، امیرالامرای لشکر سنجر وفات کرد، فرزندش امیرفرامرز به آن سمت نصب شد و یزد در اقطاع او قرار گرفت. پس امیر فرامرز به گماشتگان خود امر فرمود که در یزد قناتی جاری ساختند و دهی در حوالی ابرندآباد ایجاد کرد که به گردفرامرز موسوم ساختند و اکنون به کیفرامرز مشهور گشته است.»

«ایرج افشار» نویسنده برجسته یزدی نیز در کتاب «یادگارهای یزد» در این باره می‌نویسد: «نامش را در کتب و اسناد، گردفرامرز نوشته‌اند و در تلفظ عامه به نحوی که من شنیدم کفله‌مرز گفته می‌شود. در جامع الخیرات، دو بار نام آن آمده و از آبادی‌های ناحیه رستاق شمرده شده است.در تاریخ یزد جعفری از این آبادی ذکری نشده اما در تاریخ جدید یزد چهار بار آمده و همه جا به صورت کیفرامرز است.»

لازم به ذکر است که شهر شاهدیه، چسبیده به شهر میراث جهانی یزد، از سه بخش ابرندآباد، گردفرامرز و نصرت آباد تشکیل شده‌ و دارای آثار متعدد دیگری بعضاً مربوط به دوران ساسانی است که از جمله این مجموعه‌های دیدنی و تاریخی علاوه بر قلعه گردفرامرز می‌توان به کاروانسرا و آب‌انبار تاریخی گردفرامرز، قلعه تاریخی ابرند آباد، بافت قدیم ابرندآباد، آب‌انبار و نیز بادگیرها و آتشکده نصرت آباد اشاره کرد.

در بازدید اخیر رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی همچنین ضمن بازدید از تپه‌های دست‌ساز تل و گودال‌باغ‌ها و قلعه نظامی مربوط به دوران ساسانیان در ابرندآباد، انجام پژوهش علمی و تخصصی و مستندنگاری از باغات و میراث کشاورزی این منطقه پیشنهاد و در این رابطه به مستندنگاری سنتی و شفاهی، بررسی شواهد موجود و منابع مکتوب، بررسی تمام قصه‌ها و روایت‌های مربوط به میراث کشاورزی ابرندآباد تاکید شد.

فراهم کردن زمینه‌های احیا و سامان‌دهی مجموعه باغات ابرندآباد از سوی اداره کل میراث فرهنگی استان یزد با اختصاص اعتبار از منابع سال آینده و جهت سالجاری نیز اختصاص اعتبار برای سامان‌دهی معابر باغات مذکور از تصمیمات اخذ شده در این بازدیدها بود.

انتهای پیام