به گزارش ایسنا، پژوهشی با عنوان «تحلیل بهره‌وری نیروی کار در تولید گندم آبی در استان‌های مختلف ایران»، با هدف تحلیل بهره‌وری نیروی کار در کشت گندم آبی(محصول استراتژیک) توسط پژوهشگران قطب اقتصاد کشاورزی کشور در فاصله سال‌های ۷۹ تا ۹۵ انجام شده است.

چون گندم آبی ۸۰ درصد تولید کل گندم کشور را تشکیل می‌دهد که در اکثر استان‌های ایران نیز کشت می‌شود، محاسبه و تحلیل بهره‌وری نیروی کار در تولید گندم آبی به تفکیک استان‌های مختلف ایران و تعیین عوامل مؤثر بر آن اهمیت ویژه‌ای داشته و از اهداف این مطالعه محسوب می‌شود. به این منظور ابتدا بهره‌وری جزئی نیروی کار از تقسیم عملکرد گندم آبی (کیلوگرم در هکتار) بر نیروی کار (نفر روز کار) به‌طور مجزا در همه استان‌ها طی دوره ۱۳۹۵-۱۳۷۹ محاسبه شد.

هم‌چنین بر اساس پهنه‌بندی «زراعی- اکولوژیکی» فائو، استان‌های ایران به ۱۰ منطقه تقسیم و بهره‌وری کار در تولید گندم در مناطق ده‌گانه ایران نیز طی دوره مذکور اندازه‌گیری شد. سپس برای بررسی عوامل موثر بر بهره‌وری نیروی کار الگوی اقتصادسنجی مناسب و منطبق بر داده‌های ترکیبی سری زمانی و مقطع عرضی برآورد شد.

*روند افزایشی بهره‌وری نیروی کار در تولید گندم کشور طی سال‌های ۷۹ تا ۹۵

نتایج محاسبه بهره‌وری نیروی کار نشان داد که مقدار این شاخص طی دوره ۱۳۹۵- ۱۳۷۹ در کل کشور و اغلب مناطق  روند افزایشی داشته است، اما متوسط بهره‌وری نیروی کار در کشت گندم آبی در استان‌های مختلف و مناطق مختلف ایران متفاوت بوده است، بطوری‌که استان‌های کرمانشاه، خوزستان و اردبیل بیشترین و استان‌های یزد، خراسان‌جنوبی و سیستان و بلوچستان کمترین مقدار بهره‌وری نیروی کار در کشت گندم آبی را تجربه کرده‌اند.

تفاوت‌های موجود در بهره‌وری نیروی کار در مناطق مختلف حاکی از آن است که هم‌چنان پتانسیل افزایش بهره‌وری در مناطق با بهره‌وری پایین وجود دارد. از این‌رو به تدوین یک سیاست مشخص در زمینه افزایش بهره‌وری نیروی کار درکشت گندم در تمام مناطق ایران نیاز است تا در سایه‌ی آن بتوان با تقویت بهره‌وری کل عوامل تولید در راستای دستیابی به رشد پایدار حرکت کرد.

*تأثیر مثبت مکانیزاسیون و استفاده از بذر اصلاح‌شده بر بهره‌وری نیروی کار

بر اساس نتایج برآورد الگوی اقتصادسنجی، مکانیزاسیون و استفاده از بذر اصلاح شده بر بهره‌وری نیروی کار اثر مثبت و معنادار داشته اما اثر این متغیرها بر عملکرد بی‌معناست. این موضوع، نشان‌دهنده جانشینی بین این نهاده‌ها  با نهاده نیروی کار است. از این‌رو برخلاف باورهای عمومی، صرفآً استفاده از فن‌آوری‌های نوین ممکن است امری مثبتی تلقی نشده و به افزایش تولید و عملکرد نینجامد، بلکه با جایگزینی آن به‌جای نیروی کار حتی ممکن است به کاهش اشتغال منجر شده و معضل بیکاری را دامن بزند.

این جانشینی تنها در صورتی مثبت قلمداد می‌شود که به کاهش هزینه‌های تولید منجر شود. از این‌رو توصیه می‌شود که استفاده از فن‌آوری‌های نوین در قالب ماشین‌آلات و بذر با بررسی‌های اقتصادی بیشتر و منطبق با تکنولوژی تولید محصول و شرایط اقتصادی و اجتماعی حاکم بر هر منطقه انجام شود تا در راستای افزایش تولید و توسعه پایدار مفید واقع شود. نتایج  پژوهش نشان‌دهنده اثر مثبت و معنادار بارندگی سالیانه و تعداد دور آبیاری در برخی بهره‌وری نیروی کار و عملکرد گندم بوده است.

این نتیجه اهمیت نهاده آب را در کشت گندم آبی نشان می‌دهد. از آنجا که بحران کم‌آبی در ایران بیش از پیش مشهود است، افزایش میزان آبیاری ناممکن است. از این‌رو پیشنهاد می‌شود که  با سرمایه‌گذاری در انواع سیستم‌های نوین آبیاری منطبق بر تکنولوژی تولید و شرایط اقلیمی هر منطقه، بهره‌وری نهاده آب در کشت گندم را افزایش داد و از این طریق موجبات بهبود عملکرد گندم و بهره‌وری نیروی کار درکشت آن را فراهم کرد. 

انتهای پیام