به گزارش ایسنا، رضا مراد صحرایی، وزیر آموزش و پرورش در نخستین کنگره بین‌المللی علم و قرآن اظهار کرد: قرآن معجزه جاودانی آخرین پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) است و معجزه بودن آن نه فقط به معنای اعجاز زبانی (یعنی اینکه کسی نمی‌تواند همانند الفاظ آن را در فصاحت و بلاغت بیاورد) بلکه به دلیل اعجاز معنایی و مضمونی نیز هست.

وی افزود: منظور از اعجاز معنایی آن است که این کتاب مشتمل بر حقایق بلندی است که کشف همه آنها بدون ارشاد و هدایت الهی برای بشر عادی امکان پذیر نبوده و نیست؛ البته هر کسی نمی‌تواند به آسانی همه این حقایق را از این کتاب رمز آمیز دریابد، در روایتی از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که قرآن ظاهری دارد و باطنی و باطن آن نیز باطنی دارد که تا هفت بطن ادامه خواهد داشت.

صحرایی تصریح کرد: امام صادق (علیه السلام) نیز فرموده است. کتاب خدا، شامل عبارت‌ها و اشاره‌ها و لطائف و حقایق است، عبارت‌ها برای عموم مردم، اشاره‌ها برای خواص لطائف برای اولیای خدا و حقایق برای انبیای الهی است. آری این گونه است که هر کس به قدر ظرفیت و طهارت و دانشش از سفره معارف قرآن بهره‌مند می‌شود.

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: قرآن، کتابی جاودان است و یکی از مهمترین معانی جاودانی بودن قرآن آن است که مخاطبان این کتاب فقط به افراد عصر نزول محدود نیستند و همه مردم در همه زمان‌ها و مکان‌ها مخاطب آن هستند. از این رو، طبیعی است که این کتاب حاوی معارف و نکات و اشاراتی باشد که به تدریج و در زمان‌های آینده درک شود، زیرا چه بسا ظرفیت فهم مردم عصر نزول قرآن درک آنها نبوده است.

صحرایی گفت: در روایتی نقل شده که مردی از امام صادق علیه السلام پرسید: چگونه است که هر چه قرآن بررسی می‌شود تازگی آن افزایش می‌یابد؟ حضرت در پاسخ فرمود: زیرا خدا قرآن را برای زمانی خاص و مردمی به خصوص نازل نفرموده است؛ پس قرآن در هر زمان، جدید و تا روز قیامت برای هر قوم و گروهی تازه است.

وی اضافه کرد: یکی از انواع اعجاز معنایی قرآن این است که در قلمروهای مختلف علمی سخنانی اعجازگون مطرح نموده است. اعجاز علمی قرآن یعنی برخی آیات قرآن اشاره‌هایی رازگونه به مطالب علمی دارند که مردمان زمان نزول قرآن، عاجز و ناتوان از کشف آن بوده اند و مدت‌ها بعد توسط دانشمندان علوم به ویژه علوم تجربی کشف شده اند. البته جستجوی موارد اعجاز علمی قرآن گاهی آن چنان صورت افراطی پیدا کرده که به تحمیل فرضیه‌ها یا نظریه‌های تجربی تغییر پذیر مشروط و احتمالی بر الفاظ قرآن بدون اتکا بر قواعد صحیح و معقول تفسیری منجر شده است.

صحرایی تاکید کرد: این افراط نه تنها به افزایش باور مسلمانان به قرآن کمک نکرده و نمی‌کند، بلکه از ارزش و اهمیت این کتاب الهی در نگاه مردم کاسته و آن را پایین‌تر از تلاش‌های پر نقص بشری تصویر می‌کند و حتی موجب بدبینی دانشمندان مسلمان به تفسیر و علوم دینی شده و این تصور غلط را ایجاد می‌کند که تفسیر قرآن، بی قاعده است و می‌توان هر چیزی را به آن نسبت داد.

وی گفت: در برابر این رویکرد افراطی نگاه صحیح به اعجاز علمی قرآن با پایبندی به اصول و قواعد تفسیر علمی تحقق می‌باید.

وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: اولین قاعده اصلی این سبک تفسیری عبارتند از رعایت قواعد معتبر زبان شناختی در فهم متن در تفسیر علمی باید حتما دقت کرد که نکته استفاده شده از متن آیه مبتنی بر شواهد متنی و واژگان قابل انکا باشد به این معنا که معنای مورد نظر، واقعاً در محدوده دلالت واژگان قرآنی باشد و رابطه دلالی در انواع و مراتب آن مخدوش نشود، نسبت دادن هر معنایی به قرآن بدون وجود رابطه دلالی پذیرفته شده در نزد اهل لغت به هرج و مرج در تفسیر منتهی می‌شود و خط قرمز هرگونه تفسیر کلام الهی است.

وی ادامه داد: استفاده از حقایق علمی مسلم و پرهیز از فرضیه‌ها و نظریه‌های احتمالی، اثبات نشده و غیر قطعی است همان گونه که یافته‌های قطعی عقل می توانند قرینه‌ای برای فهم معانی آیات قرآن باشند، کشف‌های علم تجربی که قطعی بودن آن اثبات شده نیز می توانند در تفسیر علمی قرآن و اثبات اعجاز علمی این کتاب الهی به کار آیند.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر، یافته‌های علم تجربی که اثبات قطعی نشده اند می‌توانند به مرور زمان نقض شده و یا شواهد خلاف آنها مطرح شود. نسبت دادن این نوع یافته‌ها به قرآن و سپس رد شدن آنها می‌تواند به معنای رد شدن تفسیر تلقی شده و تضعیف باور مسلمانان به کتاب الهی را به دنبال داشته باشد.

وزیر آموزش و پرورش ادامه داد: با این همه نباید فراموش کرد که حتی در صورت رعایت قواعد فوق لزوما نمی‌توان یافته علمی را به صورت قطعی به قرآن نسبت داد، زیرا معمولا الفاظ قرآن اشاره‌هایی به این مضامین دارند و دلالت اشاره، در حد یک دلالت قطعی و یقینی نیست.

وی گفت: با توجه به آنچه گذشت میتوان برخی از مهم‌ترین نمونه‌های این اشارات قرآن به برخی یافته‌های علمی را این گونه برشمرد: الف) بررسی آیه ۳۰ سوره انبیاء ... و جعلنا من الماء کُلِّ شَیْءٍ حی...» و آیه ۴۵ سوره نور، به عنوان آیه مرتبط دهنده و الله خلق کل دایة من ماء ... نشان دهنده آن است که منشأ خلقت موجودات زنده از آب است، در علم تجربی حداقل از دو جهت این معنا مطرح شده است: یک، آب به عنوان ماده اصلی بدن موجودات زنده قسمت عمده ساختمان آنها را تشکیل می‌دهد و ادامه حیات وابسته به آن است.

 *نخستین جوانه حیات در دریاها ظاهر شده است

وی ادامه داد: آب، عامل کلیدی در پیدایش حیات است؛ زیرا آب به عنوان ملکول دخیل در تشکیل ملکول‌های زیستی اولیه، عامل اساسی در تشکیل حیات و جلوگیری از نابودی شکل‌های اولیه حیات است. خداوند در آیه ۸۸ سوره نمل به صراحت از این واقعیت پرده بر می‌دارد که بر خلاف تصور انسان ها، کوه‌ها نیز مانند ابرها دارای حرکت هستند.

وزیر آموزش و پرورش تاکید کرد: با توجه به یافته‌های علمی نوع حرکت کوه‌ها در این آیه روشن می‌گردد، کوه‌ها علاوه بر آن که به تبع زمین و با حرکت انتقالی آن در حال حرکت هستند به همراه لایه‌های زمین هم در حرکتند و از آن جهت حرکت آنها می. تواند شبیه ابر باشد که همانند حرکت ابر حرکت کوه‌ها نیز نامحسوس است. در آیات متعدد قرآن به مراحلی از خلقت و رشد جنین انسان اشاره شده و از جمله واژگان به کار رفته در برخی از این آیات واژه «علقه» است که در سوره‌های قیامه (آیه ۳۸) غافر (آیه ۶۷)، مؤمنون (آیه (۱۴) و حج آیه (۵) برای اشاره به مرحله بعد از «نطقه آمده است؛ اما معنای این واژه چیست؟ در تفاسیر و ترجمه‌های گذشتگان کلمه «علقة» معمولاً به خون بسته یا لخته شده ترجمه می‌شد، اما اکنون می‌دانیم که بر اساس یافته‌های جنین شناسی مرحله چسبیدن نطفه لقاح یافته به دیواره رحم و آویزان شدن از آن است و اتفاقا همین حقیقت است که بیشترین هم خوانی را با معنای واژه علقه دارد، زیرا علقه در اصل معنای خود به معنای شیء معلق و آویخته است. گویی بی خبری مردمان عصر نزول قرآن از این حقیقت زیست شناختی، باعث شده این اشاره دقیق قرآنی از نظر عموم مخاطبان پنهان بماند.

انتهای پیام