به گزارش ایسنا، چاپ پنجم کتاب «صیادان معنی؛ برگزیده اشعار سخن‌سرایان شیوه هندی» در ۱۰۷۸ صفحه با شمارگان ۵۰۰ نسخه و قیمت یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان در انتشارات امیرکبیر منتشر شده است.

در معرفی این کتاب آمده است: شیوه‌ای از شعر که به سبک هندی مشهور شده، اواخر قرن دهم در ایران شکل گرفت و به سرعت سراسر قلمرو شعر فارسی را دربرگرفت. این شیوه سرایش شعر در زمانه خود، نام خاصی نداشت و پیشگامانش از آن با عنوان طرز و طرز نو یاد می‌کردند. سبک هندی نامی است که طی چند دهه اخیر بر این شیوه گذاشته شده است.

محمد قهرمان کتاب مورد اشاره را سال ۱۳۷۶ توسط امیرکبیر منتشر کرد که سال ۱۴۰۲ کنار دو کتاب دیگرش «منتخبی از اشعار شاعران سبک هندی» و «منتخب تذکره‌های فارسی» که با مقدمه مرتضی امیری اسفندقه همراه شدند، یک مجموعه را ساختند.

این پژوهشگر تلاش برای گردآوری اشعار گزیده «صیادان معنی» را در دهه ۱۳۵۰ آغاز کرد و هدفش را تهیه برگزیده‌ای از اشعار طرز نو (مشهور به سبک هندی) تعیین کرد و با یک ناشر قرارداد بست. اما با آماده شدن کتاب برای چاپ، ناشر مورد نظر تعطیل شد. قهرمان سال ۱۳۶۴ نسخه تحویل داده خود را از وارث آن ناشر تحویل گرفت و آن را نگه داشت. او در ابتدای راه اشعار هر شاعر را با الفبا و توجه به حروف انتهایی ابیات مرتب کرده بود و تا نیمه راه به این روش ادامه داد. اما سال ۷۶ که آن را تکمیل کرد و به امیرکبیر سپرد، به مرتب کردن الفبایی ساده اکتفا کرد.

کتاب پیش رو براساس تاریخ درگذشت شاعران مرتب و تدوین شده و مقدمه‌هایی هم به عنوان معرفی‌شان دارد. منابع و ماخذ معرفی شاعران ازجمله نسخه چاپی یا خطی و میکروفیلم استفاده‌شده توسط قهرمان هم در این مقدمه بیان شده‌اند. این میکروفیلم‌ها متعلق به کتابخانه دانشکده ادبیات مشهد بوده و از نسخ کتابخانه ایندیا آفیس (دیوان هند) تهیه شده‌اند.

قهرمان می‌گوید «بحث درباره چرایی پیدایش سبک هندی، ویژگی‌ها، تطور و انحطاط آن در حوزه صلاحیت او نیست و فقط در حد توانش تلاش کرده مجموعه‌ای از منتخب اشعار سروده‌شده در این سبک را گردآوری کند.»

«صیادان معنی» ۱۱ هزار بیت را از ۵۴ شاعر سبک هندی شامل می‌شود و شعر این شاعران را مرور می‌کند: نوعی خبوشانی، نظیری نیشابوری، طالب آملی، شفایی اصفهانی، نظام دست غیب، اسیر شهرستانی، فصیحی هروی، مشرقی مشهدی، قدسی مشهدی، سلیم طهرانی، کلیم همدانی، مسیح کاشانی، قاسم مشهدی، صیدی طهرانی، فیاض لاهیجی، رفیع مشهدی، احسن، عشق، طغرای مشهدی، غنی کشمیری، ناظم هروی، دانش مشهدی، سالک قزوینی، صائب تبریزی، واعظ قزوینی، وحید قزوینی، اشرف مازندرانی، عالی شیرازی، اثر شیرازی، نجیب کاشانی، تاثیر تبریزی، بیدل عظیم آبادی، حزین لاهیجی، امتی تربتی، فغفور لاهیجی، فضلی گلپایگانی، شاپور طهرانی، معصوم کاشانی، نادم لاهیجی، الهی اسدآبادی، درکی قمی، سالک یزدی، شوقی ساوجی، اوجی نطنزی، منصف طهرانی، سایر مشهدی، حاجی گیلانی، تنهای قمی، سابق اصفهانی، راقم مشهدی، صامت اصفهانی، فطرت مشهدی، نجات اصفهانی.

در بخشی از این کتاب که مربوط به معرفی احسن است می‌خوانیم: محمدرضا احسن‌الله، مخاطب به ظفرخان و متخلص به احسن، فرزند رکن‌السلطنه خواجه ابوالحسن تربتی، به سال ۱۰۱۳ در هند زاده شد.

در زمان جهانگیر از سال ۱۰۳۳ به نیابت از پدر، حکومت کابل را به دست گرفت. دوستدار و مشوق شعرا بود. سخن‌سرایانی که در آن روزگار از ایران عزم هند می‌کردند، در کابل از احسان او برخوردار می‌شدند و گاه مدت‌ها در دستگاه او می‌ماندند. مشهورترین این شعرا، صائب تبریزی است.

به نوشته خود ظفرخان در مقدمه دیوانش، سرودن شعر را از هجده‌سالگی آغاز کرده است. این سردار شاعر، به سال ۱۰۴۲ در عهد شاه‌جهان نیابتا از جانب پدر، و چندماه بعد که خواجه ابوالحسن درگذشت، اصالتا صوبه‌دار کشمیر شد. او دوبار حکومت کشمیر و یک بار حکومت سند را بر عهده گرفت و در دوران سلطنت عالمگیر، به سال ۱۰۷۳ بدرود حیات گفت.

در انتخاب اشعار، از فیلم نسخه ایندیا آفیس استفاده کرده‌ام که پیرامون ۳۸۰۰ بیت دارد.

ما روز حشر، تشنه لب ابرِ رحمتیم/باشد نظر به ریزشِ باران گیاه را

انتهای پیام