حجت‌الاسلام علیرضا سفار امروز چهارشنبه ۱۹ آذر در همایش صحیفه سجادیه از سری برنامه‎‌های ریحانه‌النبی شهرستان مهر با تبریک ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) و روز زن، گفت: مردم شهرستان مهر از کودکی با محبت اهل بیت(ع) و خصوصاً حضرت صدیقه شهیده(س) زندگی کرده‌اند و این ارادت ویژه، در مراسم‌ها و روضه‌ها به وضوح دیده می‌شود.

وی افزود: به برکت حضور علما، بزرگان و سادات منطقه، مردم این شهرستان تربیت فاطمی یافته و نسل جدید نیز با ارزش‌های دینی و مذهبی آشنا شده است.

امام جمعه مهر با اشاره به تغییرات منطقه پس از انقلاب اسلامی، تاکید کرد: قبل از انقلاب بسیاری از خدمات در این منطقه وجود نداشت، اما امروز به برکت انقلاب و تلاش مسئولان، شهرستان مهر به سمت پیشرفت و آبادانی حرکت می‌کند.

سفار اضافه کرد: مردم با همکاری مسئولان از امکانات و ظرفیت‌های منطقه بهره‌مند شده‌اند و ادامه داد که هنوز ظرفیت‌های بسیاری برای توسعه و ارتقای منطقه وجود دارد که نیازمند تعصب و تلاش جمعی است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به جنگ ۱۲ روزه اخیر، گفت: همه جهان شاهد اتحاد، غیرت و صبوری ملت ایران اسلامی بود؛ این نعمت بزرگ باید با همدلی، همراهی و تلاش جمعی پاس داشته شود.

سفار در پایان گفت: آباد کردن منطقه برابر با آبادانی کشور و ارتقای تاب‌آوری مردم است و باید تلاش کنیم تا مشکلات منطقه حل شود و در مقابله با جبهه استکبار، جبهه اسلام پیروز باشد.

همایش ریحانه‌النبی محور اتحاد در جنوب کشور است

مدیرکل سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری فارس هم در این مراسم گفت: همایش ریحانه‌النبی محور اتحاد در منطقه جنوب است و صحیفه سجادیه میراثی ارزشمند برای امروز ماست.

سید کمال علوی با اشاره به نقش این همایش در انسجام اجتماعی منطقه جنوب افزود: همایش ریحانه‌النبی به عنوان محور اتحاد در جنوب کشور شناخته می‌شود و برگزاری نخستین دوره بخش صحیفه سجادیه در این همایش اقدامی ارزشمند است.

وی تأکید کرد: صحیفه سجادیه در شرایط سخت حکومت اموی در قالب دعا از سوی امام سجاد(ع) به یادگار مانده است و امروز در حوزه دعا و مباحث سیاسی ـ اجتماعی میراثی ارزشمند برای جامعه ما محسوب می‌شود.

آموزه‌های امام سجاد(ع) چراغ راه مردم برای عمل به عدالت و اختیار الهی است

استاد دانشگاه شیراز نیز در این مراسم تاکید کرد: آموزه‌های امام سجاد(ع) می‌تواند به عنوان چراغ راه مردم برای عمل به عدالت و استفاده درست از اختیار الهی باشد. این آموزه‌ها پاسخگوی بسیاری از شبهات اخلاقی و اجتماعی زمانه هستند.

محمدمهدی جعفری با بیان خاطرات خود از دوران زندان سیاسی زمان شاه در برازجان و یزد، اظهار کرد: در دوران تبعید و زندان، بخشی از صحیفه سجادیه را حفظ کردم و با مطالعه دعاهای آن، به نکات اخلاقی و تربیتی امام سجاد(ع) توجه ویژه‌ای پیدا کردم. این تجربیات کمک کرده است تا در شرایط دشوار، رسالت و وظایف انسان مطابق با ارزش‌های دینی و اخلاقی انجام شود.

استاد دانشگاه شیراز با اشاره به شرایط سیاسی دوران امام سجاد(ع) بیان کرد: پس از واقعه عاشورا و حاکمیت بنی‌امیه، امام سجاد(ع) وظایف خود را متناسب با شرایط زمان انجام داد و تلاش کرد آموزه‌های دینی و اخلاقی تثبیت شود.نگاه امام به عدالت و نهی از منکر، معیاری برای هدایت جامعه در زمانه سخت بوده است.

جعفری با اشاره به آموزه‌های امام سجاد(ع) درباره اختیار و مسئولیت انسان‌ها، گفت: خداوند انسان‌ها را با آزادی انتخاب آفریده و اعمال هر فرد با مشیت الهی سنجیده می‌شود؛ پیامبران و کتاب‌های آسمانی برای هدایت بشر فرستاده شده‌اند و شکست یا پیروزی ظاهری انسان‌ها در دنیا نشان‌دهنده عدالت خداوند نیست

وی تصریح کرد: این نگرش، پاسخ به شبهات زمان امام سجاد(ع) بوده و بنیان‌گذار راه تربیتی و اخلاقی برای نسل‌های بعدی، از جمله امامان بعدی است.

استاد دانشگاه شیراز در پایان سخنان خود تاکید کرد: استفاده از آموزه‌های قرآن، رسول خدا و امامان معصوم(ع) می‌تواند راه درست را برای عمل به عدالت، اخلاق و اختیار الهی به نسل امروز نشان دهد و ما را در تحقق مسئولیت‌های دینی و اجتماعی هدایت کند.

محبت حضرت زهرا(س) در دل همه جریان دارد

رئیس همایش ملی ریحانه‌النبی نیز در این مراسم گفت: محبت حضرت زهرا(س) در دل همه مردم جاری است و این همایش نشان داد که علما، شعرا و نویسندگان با شور و شوق ویژه‌ای از آن استقبال کرده‌اند.

حجت‌الاسلام والمسلمین سیدعبدالواحد موسوی لاری گفت: امسال نهمین سالی است که همایش ریحانه‌النبی برگزار می‌شود و خوشبختانه حضور چشمگیر شاعران، علما و نویسندگان نشان داد که محبت حضرت زهرا(س) در دل همه جای دارد.

وی افزود: این استقبال گسترده بیانگر جایگاه والای حضرت زهرا(س) در فرهنگ و باور مردم است. امیدواریم در سال‌های آینده این همایش با شکوه بیشتری برگزار شود و بتوانیم دین خود را نسبت به مقام والای ایشان ادا کنیم.

رئیس همایش ملی ریحانه‌النبی در پایان بیان کرد: حسن و قبح از جمله موضوعاتی است که باید در صحیفه سجادیه به آن توجه ویژه داشت، زیرا این کتاب قدسی راهنمایی برای سلامت دل و جان انسان است.

صحیفه سجادیه پاسخگوی پرسش‌های انسان امروز است

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن دریابیگی، مدرس حوزه و دانشگاه نیز در این مراسم گفت: اگر زمانه و متون قدسی را درست بشناسیم، درمی‌یابیم که صحیفه سجادیه پاسخگوی همه پرسش‌های بشر امروز است.

وی با اشاره به جایگاه این میراث معنوی در زندگی انسان معاصر اظهار کرد: امروزه با حجم بالای داده‌ها و ذهن‌های گرفتار اضافه بار، صحیفه سجادیه می‌تواند حال انسان امروز را تغییر دهد.

دریابیگی افزود: دنیای جدید به بدن و ذهن توجه دارد اما بشر امروز قصه ندارد و حالش خوب نیست. علت اصلی این بی‌قصه‌گی بی‌توجهی به ساحت نفس است. انسان باید روایت و داستانی از خود داشته باشد تا بی‌توجه به جان نشود.

مدرس حوزه و دانشگاه با تأکید بر توجه به نفس در آموزه‌های معاد گفت: آدمی زمانی عظمت می‌یابد که با عظمت خدا مواجه شود. این مواجهه رهایی‌بخش است و دل سالم، نظام زیبایی و زشتی را در جای خود قرار می‌دهد و انسان را از رقابت‌های بیهوده نجات می‌دهد.

وی ادامه داد: اگر دل پاک و صاف باشد، نظام زیبایی‌شناسی واژگون نمی‌شود. ذائقه معنوی تنها با دل سالم حفظ می‌شود و این کرامت انسان است.

صحیفه سجادیه می‌تواند مبنای رویدادهای پژوهشی قرار گیرد

دکتری حقوق کیفری و جرم‌شناسی و مدیر گروه حقوق جهاد دانشگاهی استان بوشهر هم در این مراسم گفت: صحیفه سجادیه گنجینه‌ای است که می‌تواند مبنای رویدادهای پژوهشی قرار گیرد و منشور حقوق بشر در برابر آن تقلیدی کودکانه است.

جلال‌الدین حسانی با طرح این پرسش که جهاد دانشگاهی چگونه می‌تواند آموزه‌های دینی را در گستره کارویژه‌های خود نشان دهد؟ اظهار کرد: انقلاب اسلامی نهادهای تازه‌ای را به کشور وارد کرد که شورای عالی انقلاب فرهنگی و جهاد دانشگاهی از جمله آن‌ها هستند.

وی با اشاره به اساسنامه جهاد دانشگاهی افزود: این نهاد نوآورانه بر پایه چهار رویکرد کارآفرینی، ارائه دوره‌های آموزشی، پژوهش و فعالیت‌های علمی شکل گرفته است.

حسانی در ادامه با بیان اهمیت منشورهای حقوقی گفت: منشور حقوق بشر در واقع تقلیدی کودکانه از آثار امام سجاد(ع) به‌ویژه رساله‌الحقوق و صحیفه سجادیه است.

وی تأکید کرد: صحیفه سجادیه ویژگی‌هایی دارد که می‌تواند امیدبخش رویدادهای پژوهشی باشد؛ نخستین ویژگی آن دعا بنیادی است و دومین ویژگی کاربردی‌نگری به دعاست که می‌تواند راهگشای پژوهش‌های علمی و دینی باشد.

بیش از ۳۰۰۰ جلد کتاب درباره حضرت زهرا(س) در جهان منتشر شده است

رئیس سابق سازمان حوزه‌ها و مدارس علمیه خارج از کشور هم در این همایش گفت: قرن‌هاست که قلم و زبان در وصف حضرت زهرا(س) به کار گرفته شده و تاکنون بیش از ۳۶۱۱ کتاب در بیست زبان بین‌المللی درباره ایشان منتشر شده است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا نورالهیان با قرائت چند مصرع شعر در وصف حضرت زهرا(س) اظهار کرد: قرن‌هاست که فکر و قلم و زبان در پیشگاه عظمت فاطمه زهرا(س) انجام وظیفه کرده‌اند. بسیاری از آثار درباره ایشان به دلایل مختلف امروز در دسترس نیست؛ از جمله چهار کتاب فاطمی از شیخ صدوق که مفقود شده‌اند.

وی افزود: در سالیان گذشته، عبدالجبار رسایی، شخصیت برجسته عراقی که در ایران زندگی می‌کرد، کتاب‌شناسی جامعی درباره حضرت زهرا(س) گردآوری کرده و ۳۶۱۱ کتاب در بیست زبان بین‌المللی را معرفی کرده است.

نورالهیان با اشاره به تلاش‌های پژوهشگران گفت: یکی از محققان ایرانی، روحانی علی‌آبادی، در پاسخ به نویسنده‌ای عربستانی که در هفت جلد کتاب قصد کاستن از مقام حضرت زهرا(س) را داشت، بند به بند مطالب او را بررسی و نقد کرده است. همچنین مرحوم رحمانی همدانی و محمد حسون، دانشمند مصری، نیز کتاب‌شناسی‌هایی در این زمینه ارائه کرده‌اند.

وی یادآور شد: نخستین اشعار در وصف حضرت زهرا(س) به روزهای پس از رحلت حضرت خدیجه(س) بازمی‌گردد، زمانی که حضرت زهرا هنوز خردسال بود. تاکنون ۱۱۱ نمونه از اشعار عربی در این زمینه گردآوری شده است.

عقلانیت در سنت دینی ایران از آغاز وجود داشته است

مدارس دانشگاه نیز در این مراسم با تبیین مفهوم «معنای زندگی» در سنت‌های فکری و دینی، تأکید کرد: برخلاف تصور برخی، عقلانیت در سنت دینی ایران از ابتدا حضور داشته و در ادعیه نیز بر همین بنیان استوار است.

قاسم محسنی با اشاره به موضوع «معنای زندگی»، اظهار کرد: آنچه امروز به عنوان معنای زندگی مطرح می‌شود، حاصل تجربه‌های تاریخی انسان است و نمی‌توان آن را جدا از تحول سنت‌ها و عقلانیت در طول تاریخ بررسی کرد.

وی با بیان اینکه انسان در دوره‌های مختلف تاریخی سه وضعیت متفاوت را تجربه کرده است، گفت: در دوران سنت، انسان همچون یک زیستِ شتری، پرسشی از خود و جهان نداشت و حتی روابط اجتماعی او نیز پرسش‌محور نبود؛ کارگر و کشاورز بودن، بدون پرسش از چرایی، بخشی از سبک زندگی انسان سنتی بود.

محسنی ادامه داد: در چنین وضعیتی، شور زندگی در سنت جریان داشت و ارزش‌ها بدون سؤال پذیرفته می‌شد. احترام به بزرگتر و قواعد زندگی سنتی، بدون نقد و پرسش، نهادینه بود. این دوران، انسان را به نقطه‌ای می‌رسانَد که از آن به عنوان نقطه صفر یاد می‌کنیم؛ جایی شبیه دوران کودکی که صفحه‌ای سفید است و هنوز چیزی در آن نوشته نشده است.

به گفته وی، وقتی انسان از این نقطه سفید عبور می‌کند و وضعیت‌های پیشین کنار می‌رود، پرسش مهم این است که حالا چه باید کرد؟ این مرحله، نیازمند شجاعت است؛ شجاعتی برای بازنویسی زندگی با عقل خودبنیاد.

این استاد دانشگاه با اشاره به تحولات فکری در غرب توضیح داد: در غرب، این بازنویسی و مواجهه با معنای زندگی از مسیر عقلانیت خودبنیاد طی شده است. اما تصور اینکه همان مسیر باید دقیقاً در سنت ایرانی و دینی تکرار شود، دقیق نیست.

وی با تأکید بر اینکه سنت دینی ما نیز از ابتدا بر عقل و عقلانیت تکیه داشته است، گفت: در دعاها، به‌ویژه در صحیفه سجادیه، عقلانیت زیربنای بیان‌ها و خواسته‌هاست. زمانی که قوای ادراکی انسان در حال رشد است، دعا به او کمک می‌کند از سطح اساطیری و غریزی عبور کند.

محسنی با جمع‌بندی سخنان خود گفت: عقل و عقلانیت در سنت دینی ما از آغاز مورد توجه بوده و چیزی وارداتی یا متأخر نیست. امیدوارم این مباحث بتواند به تعمیق نگاه‌ها در حوزه معنای زندگی کمک کند.

صحیفه سجادیه گنجینه‌ای درهم‌تنیده با قرآن و احیاگر امید پس از کربلاست

یک مدرس دیگر دانشگاه هم در این مراسم با تشریح جایگاه مضامین قرآنی در ادعیه امام سجاد(ع)، تأکید کرد: صحیفه سجادیه میراثی است که در کنار نهج‌البلاغه «البرهان» نامیده شده و با تکیه بر قرآن، نقش مهمی در احیای روحیه جریحه‌دار جامعه پس از واقعه کربلا داشته است.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمدکاظم تقوی با اشاره به مقاله خود با عنوان «مضامین قرآنی صحیفه سجادیه؛ گزارشی توصیفی» گفت: صحیفه سجادیه این میراث ارزشمند که به حق در کنار نهج‌البلاغه «البرهان» نامیده شده، متصل به قرآن است؛ یعنی هم دعا و درخواست و هم آموزش شیوه صحیح درخواست از خداوند را در بر دارد و یک گنجینه از حقایق اسلام به شمار می‌رود.

وی افزود: برای درک بهتر این حقیقت باید به زمانه امام سجاد(ع) توجه کنیم؛ عصری که انحرافات و اعوجاجات ۵۰ سال پس از رحلت پیامبر(ص) جامعه اسلامی را به فاجعه عظیم کربلا رساند. پیامد آن وقایع، جامعه‌ای بود سرشار از سرخوردگی، روح‌های مجروح، ناامیدی و سرگشتگی؛ به‌ویژه در میان محبان و پیروان اهل‌بیت(ع).

تقوی ادامه داد: در چنین فضای تاریک و سنگینی که بنی‌امیه با استبداد و طغیان خود حاکم بود و برای امام فرصت و امکان فعالیت علنی باقی نمی‌گذاشت، امام سجاد(ع) به‌عنوان حجت الهی شیوه‌ای ویژه از هدایت، دستگیری و انتقال معارف ربانی را در پیش گرفت. بخشی از دعاهای صحیفه، حمد و ثنای الهی است و در برخی دیگر توصیف مقامات اولیا و اوصیاست؛ دعاهایی که صرفاً درخواست نیست، بلکه عالی‌ترین سطح خداشناسی و خودشناسی را مطرح می‌کند.

این مدرس دانشگاه با تشریح فضای اجتماعی پس از کربلا بیان کرد: مخاطبان امام در این دعاها، همان روح‌های مجروح و ناامید بودند؛ کسانی که گمان می‌بردند با آن نگاه اموی، اهل‌بیت پیامبر(ص) در کربلا خاموش شده‌اند. امام سجاد(ع) در بیش از ۵۰ دعا به صورت مکرر عبارت «اللهم صلّ علی محمد و آل محمد» را به کار می‌برد و با این نورانیت، یاد پیامبر و خاندان او را در دل‌ها احیا می‌کرد.

وی یکی از ویژگی‌های مهم صحیفه سجادیه را اشتمال گسترده بر آیات و مضامین قرآن دانست و گفت: این دعاها سرشار از آیات الهی است و نشان‌دهنده درهم‌تنیدگی قرآن و عترت است؛ پیوندی که هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند.

تقوی با تشریح نتایج پژوهش خود توضیح داد: در ۳۰ دعا از ۵۴ دعای صحیفه سجادیه، به‌وضوح مضامین قرآنی و آیات قرآن درج و تثبیت شده است.

به گفته وی، در دعای اول که حمد و ثنای الهی است، ۱۲ مضمون قرآنی مشاهده می‌شود. در دعای ۲۷ نیز ۱۱ مورد مضمون قرآنی قابل مشاهده است و در دعای ۴۵، ده مورد مضمون قرآنی دیده می‌شود. در دیگر دعاها نیز بسته به موضوع، یک تا چند مورد مضمون قرآنی دیده می‌شود که تفصیل آنها در مقاله آمده است.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: برخی از این مضامین به‌صورت «نص آیه» در دعا آمده و در برخی دیگر، واژگان و ترکیباتی برگرفته از آیات قرآن در متن دعا به کار رفته است. این نشان می‌دهد که امام سجاد(ع) با قرآن عظیم شده و دعاهای او بازتاب مستقیم معارف قرآنی است.

تقوی در پایان گفت: امیدواریم بتوانیم مرحله نخست آشنایی با این گنجینه‌های هدایت نظیر قرآن کریم، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه را هرچه سریع‌تر پشت سر بگذاریم و به هدف اصلی آنها یعنی هدایت و تربیت جان انسان‌ها دست پیدا کنیم.

انتهای پیام