سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س) در تقویم ایرانی نهتنها یادآور شخصیت نورانی بانوی بیهمتای اسلام است، بلکه نشانهای از پیوند عمیق فرهنگی و اعتقادی جامعه با الگوی زن و مادر مسلمان بهشمار میآید. این مناسبت، که بهعنوان روز زن و مادر نیز شناخته میشود، هر سال فرصتی برای تأمل دوباره در جایگاه و مسئولیتهای زن در جامعه ایرانی فراهم میکند؛ جایگاهی که همچنان بخشهایی از آن نیازمند بازخوانی و بازتعریف است.
در میان تحولات فرهنگی، اجتماعی و رسانهای امروز، بسیاری از اندیشمندان معتقدند که جامعه معاصر با نوعی گسست هویتی روبهروست؛ گسستی که بهویژه در حوزه هویت زن مسلمان نمود بیشتری یافته است.
نگاههای سطحی، تفسیرهای تقلیلگرایانه و روایتهای گاه متناقض از نقش زن سبب شده است تا نسل امروز نتواند تصویر روشنی از الگوی مطلوب در اختیار داشته باشد. همین مسئله موجب میشود یادآوری و تحلیل شخصیت حضرت زهرا(س)، نه صرفاً یک عمل آیینی، بلکه ضرورتی اجتماعی تلقی شود.
با این حال، اهمیت این مناسبت تنها به تحلیل مفهومی محدود نمیشود؛ بلکه در آیینها و فعالیتهای اجتماعی نیز جلوه مییابد. روز گذشته، ۱۹ آذر گردهمایی بانوان فاطمی در حرم مطهر شاهچراغ(ع) برگزار شد؛ رویدادی که نشان داد جامعه زنان همچنان نیازمند پیوندهای هویتی عمیق است و مناسبتهای فاطمی میتوانند این خلأ را پر کنند.
در این گزارش، دیدگاههای لیلی رشیدی، مدرس دانشگاه فرهنگیان فارس و رضا محمدیان، رئیس شورای هیئات مذهبی فارس، درباره ابعاد شخصیتی حضرت زهرا(س)، ضرورت احیای الگوی فاطمی و برنامهریزیهای فرهنگی این ایام بررسی میشود.
بازخوانی الگوی فاطمی در تربیت نسل امروز
لیلی رشیدی، مدرس دانشگاه فرهنگیان فارس در گفتوگو با ایسنا، با تأکید بر اینکه جامعه امروز بیش از هر زمان دیگری به یک الگوی جامع و واقعی برای زن مسلمان نیاز دارد، گفت: اگر بخواهیم صادق باشیم، تصویر ارائهشده از زن مسلمان در بسیاری از فضاهای رسمی و رسانهای، تنها بخشی از واقعیت شخصیت حضرت زهرا(س) را بازتاب میدهد. این در حالی است که الگوی فاطمی، الگویی چندبعدی است؛ الگویی که عقلانیت، معنویت، عاطفه، مسئولیتپذیری اجتماعی و نقشآفرینی خانوادگی را همزمان در خود جای داده است.
وی افزود: در حوزه تعلیموتربیت، آنچه اهمیت دارد ارائه یک الگوی قابل لمس به نسل جدید است. دانشجو و معلم امروز باید بتواند بفهمد که چرا حضرت زهرا(س) الگوی زن مسلمان است و چه جنبههایی از شخصیت ایشان میتواند پاسخگوی نیازهای روز باشد. روایتهای کلیشهای به هیچ عنوان نمیتواند این نقش را ایفا کند.
رشیدی با اشاره به نقش مراکز تربیتمعلم تأکید کرد: دانشگاه فرهنگیان باید پیشگام در بازخوانی علمی شخصیت حضرت زهرا(س) باشد. این بازخوانی به معنای جمعآوری روایتهای تکراری نیست؛ بلکه نیازمند استخراج اصول تربیتی، اخلاقی، اجتماعی و رفتاری ایشان و ارائه چارچوبی روزآمد و قابل اجرا برای معلمان است. اگر نسل جدید معلمان بتوانند این الگو را در کلاس درس بهصورت عینی بازتاب دهند، بسیاری از چالشهای تربیتی امروز قابل حل خواهد بود.
وی تصریح کرد: جامعه ما بیشتر از همیشه احساس فقدان یک الگوی کامل را میکند و این همان جای خالی الگوی فاطمی در هویت امروز است. نسل جوان باید بداند که الگوی فاطمی نه یک روایت تاریخی، بلکه الگویی زنده برای زندگی امروز است.
برنامهریزی هیئات مذهبی فارس برای ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن
رضا محمدیان، رئیس شورای هیئات مذهبی فارس در گفتوگو با ایسنا، با تبریک سالروز ولادت حضرت زهرا(س)، این مناسبت را یکی از مهمترین فرصتهای فرهنگی سال عنوان کرد و گفت: ما در شورای هیئات مذهبی فارس، ولادت حضرت زهرا(س) و روز زن و مادر را تنها یک مناسبت تقویمی نمیدانیم؛ بلکه آن را فرصتی برای بازنمایی و بازتعریف جایگاه زن مسلمان در جامعه امروز میدانیم.
وی ادامه داد: امسال از یک هفته قبل برنامهریزیهای گستردهای انجام شده است؛ از برگزاری نشستهای معرفتی ویژه بانوان گرفته تا تکریم مادران شهدا، محافل انس با قرآن، مسابقات فرهنگی و تبیین جنبههای کمتر گفتهشده شخصیت حضرت زهرا(س). رویکرد ما این است که هر برنامه، سهمی در پرکردن جای خالی الگوی فاطمی در جامعه داشته باشد.
محمدیان با اشاره به گردهمایی بانوان فاطمی در حرم شاهچراغ(ع) افزود: این گردهمایی نشانهای است از اینکه جامعه بانوان به دنبال یک الگوی اصیل و قابل اتکا است.
وی در ادامه گفت: هیئات مذهبی امروز فقط محل برگزاری مراسم سنتی نیستند؛ بلکه به مجموعههایی فرهنگی و جامعهمحور تبدیل شدهاند. به همین دلیل، برای ولادت حضرت زهرا(س) تلاش شد تا برنامههای محتوایی اجرا کنیم تا بتوانیم مخاطبان خود را با بخشی از الگوی فاطمی آشنا کنیم.
محمدیان تأکید کرد: اگر الگوی فاطمی بهدرستی معرفی شود، میتواند بسیاری از آسیبهای فرهنگی را کاهش دهد. امروز جامعه ما بیش از هر زمان دیگر نیازمند بازگشت به این الگوست؛ الگویی که زن مسلمان را فعال، اثرگذار، متفکر و مسئولیتپذیر معرفی میکند.
به گزارش ایسنا، تحلیل دیدگاه متخصصان تربیتی و مدیران فرهنگی فارس نشان میدهد که جای خالی الگوی فاطمی در هویت امروز جامعه، یک مسئله جدی و نیازمند توجه است. از یک سو، نسل جوان با پرسشهای عمیق هویتی روبهروست و از سوی دیگر، روایتهای ناقص و سطحی نمیتواند پاسخگوی این نیازها باشد.
ولادت حضرت زهرا(س) فرصتی دوباره است تا جامعه با نگاهی نو و تحلیلی به بازخوانی این الگو بپردازد؛ الگویی که میتواند برای زن مسلمان امروز، مسیری روشن و قابل اتکا در حوزههای خانواده، اجتماع، تربیت و مسئولیتپذیری اجتماعی ارائه دهد.
انتهای پیام
نظرات