چالش تخصیص ارز و کمبود نهاده در کشور

ابراهیم نوغانچی‌ثابت، مدیرعامل اتحادیه دامداران استان البرز، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به چالش دامداران در تأمین نهاده و خوراک دام گفت: به علت عدم تخصیص ارز از شهریورماه گذشته، ورود نهاده به کشور با مشکل مواجه و این امر باعث شد تأمین نهاده‌های دامی برای دامداری‌های کل کشور، به‌ویژه دامداری‌های صنعتی، با مشکل روبه‌رو شود و دامداران بخشی از نهاده‌های مورد نیاز خود را به صورت آزاد تهیه کنند.

وی افزود: پرسشی که در این شرایط از طرف دامداران و فعالان این حوزه مطرح می‌شود این است که نهاده‌هایی که در بازار به ‌صورت آزاد عرضه می‌شود از کدام مبدأ می‌آیند و آیا کسی پیگیری می‌کند که چگونه تأمین می‌شود و چه منبعی وجود دارد که این حجم از نهاده را نیاز ندارد و می‌تواند در بازار آزاد عرضه کند.

نوغانچی‌ثابت ادامه داد: گزارش‌ها حاکی از آن است که در سامانه بازارگاه به اندازه کافی نهاده عرضه نمی‌شود. در مقابل این پرسش مطرح است که وقتی دامدار حدود دو ماه است سویا دریافت نکرده، چگونه این نهاده در بازار آزاد عرضه می‌شود.

مدیرعامل اتحادیه دامداران استان البرز یادآور شد: در پاسخ به این شبهات نمی‌توان گفت این نهاده‌ها از بخش طیور عرضه می‌شود، چون سرفصلی موجود نیست، ولی دولت پیگیر است که این مابه‌التفاوت پرداخت می‌شود و عدد بسیار زیادی است.

وی اظهار کرد: از سال ۱۳۹۸ توزیع نهاده‌ها با محوریت معاونت بهبود تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی و با مدیریت استانی انجام و نهاده‌ها تحت نظارت سازمان جهاد کشاورزی به اتحادیه‌ها تحویل داده می‌شد.

وی افزود: اتحادیه‌ها نیز نهاده‌های دامی را بر اساس لیستی که سازمان جهاد کشاورزی ارائه می‌داد، در اختیار دامداران عضو خود قرار می‌دادند. در آن مقطع، نظارت دقیقی بر تعداد دامداران و میزان دام وجود داشت و توزیع نهاده‌ها بر مبنای آمار واقعی انجام می‌شد.

وی تصریح کرد: نهاده‌هایی که سازمان جهاد کشاورزی در لیست خود به تشکل‌های استانی اعلام می‌کرد، از طریق اتحادیه‌های تعاونی شهرستانی در اختیار دامداران قرار می‌گرفت و پس از تحویل نیز مجدداً توسط سازمان جهاد کشاورزی بررسی می‌شد که آیا دامدار نهاده خود را دریافت کرده یا خیر؛ همین موضوع باعث شفافیت و نظارت مؤثر در زنجیره توزیع شده بود.

این فعال حوزه دامداری با اشاره به راه‌اندازی سامانه بازارگاه اظهار کرد: در ابتدای کار، بازارگاه سامانه بدی نبود، با ایجاد این سامانه تشکل‌ها از چرخه توزیع کنار گذاشته شدند و بخشی از نظارت حذف شد.

ثابت گفت: با ایجاد بازارگاه، عرضه‌ کنندگان جدیدی به‌ویژه در بازار تهران شکل گرفتند که کد عرضه و کد توزیع دریافت کردند. در این شرایط، محموله‌های بزرگ نهاده، چندین دست می‌چرخید و هر واسطه مبالغی روی قیمت می‌گذاشت؛ فرآیندی که در نهایت به افزایش شدید قیمت‌ها منجر شد.

وی افزود: این اختلاف قیمت‌ها امروز به اعداد بسیار بالاتری رسیده است، به‌طوری‌که دامدار ناچار است سویا را با اختلاف تا ۱۰ هزار تومان تهیه کند و در مواردی اختلاف قیمت به ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان هم می‌رسد.

ثابت تأکید کرد: اگر همچنان توزیع نهاده‌ها با محوریت معاونت‌های بهبود هر استان انجام می‌شد و لیست دامداران از سوی سازمان جهاد کشاورزی به اتحادیه‌ها ارائه و نهاده‌ها از طریق اتحادیه‌ها بین دامداران توزیع می‌شد، سطح نظارت بسیار بالا باقی می‌ماند؛ همان مدلی که از سال ۱۳۹۸ تا پایان سال ۱۴۰۰ و ابتدای ۱۴۰۱ اجرا شد و اغلب دامداران از آن رضایت داشتند.

وی ادامه داد: با راه‌اندازی بازارگاه، این تصور ایجاد شد که دیگر مشکلی در تأمین نهاده وجود نخواهد داشت و هر میزان نهاده مورد نیاز دامداران تأمین می‌شود. در چهار تا پنج ماه ابتدایی نیز وضعیت مناسب بود و نهاده با قیمت حدود ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان عرضه می‌شد.

به گفته ثابت، پس از آن و با کاهش ارز و بروز مشکلات در تأمین، کمبود نهاده آغاز شد و اکنون نیز دامداران صنعتی نزدیک به دو ماه و حتی بیشتر است که هیچ سهمیه‌ای از سویا دریافت نکرده‌اند.

نوغانچی‌ثابت بیان کرد: درباره منبع عرضه آزاد، این استدلال شکل گرفته که عرضه این حجم نهاده آزاد توسط واحدهای طیوری امکان‌پذیر نیست، زیرا این واحدها مازاد ندارند و به دلیل جوجه‌ریزی نمی‌توانند مقدار سویای خود را کاهش داده و در بازار آزاد بفروشند.

وی خاطرنشان کرد: ضروری است دولت به دامدارانی که واحدهای تولید کشور محسوب می‌شوند و با امنیت غذایی ارتباط مستقیم دارند پاسخ دهد. بی‌گمان ساماندهی این شرایط موجب دلگرمی تولیدکنندگان خواهد شد.

افزایش بی‌سابقه قیمت نهاده‌ها در ماه‌های اخیر

علی‌اکبر علیزاده‌مقدم، مدیرعامل تعاونی دامداران کرج، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: طی سه ماه اخیر قیمت نهاده‌هایی مانند ذرت، سویا و کلزا به‌شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در ماه اول، سامانه بازارگاه به‌گونه‌ای تعریف شده بود که عوامل توزیع، نهاده را به‌صورت یکجا از واردکننده خریداری می‌کردند و به دلیل قیمت مصوب، با دو فاکتور مجزا و نقدی از حساب دامدار برداشت می‌شد یا رقمی تحت عنوان پشت فاکتور از دامدار دریافت می‌کردند.

وی افزود: در واقع تهیه نهاده از طریق سامانه بازارگاه نیز به دلیل سوءاستفاده برخی عوامل توزیع، دو قیمتی شد و در دو ماه دوم نیز نهاده‌ای در این سامانه عرضه نمی‌شد و بسیاری از دامداران نهاده خود را از بازار آزاد تهیه کردند.

علیزاده‌مقدم ادامه داد: سویا که پیش‌تر با قیمت مصوب ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان عرضه می‌شد، در بازار آزاد از ۲۸ تا ۷۲ هزار تومان و در حال حاضر به ۶۲ هزار تومان رسیده است. کلزا نیز از ۲۰ هزار تومان به بیش از ۵۰ هزار تومان افزایش یافته است.

وی این وضعیت را دشواری جدی برای ادامه فعالیت دامداری‌ها دانست و گفت: دامدار وقتی گاوش گرسنه است، مجبور می‌شود نهاده را بدون توجه به قیمت از هر منبعی تهیه کند؛ در حالی که نهاده مسیر مشخصی دارد و قیمت‌ها نباید به این شکل باشد.

افزایش هزینه‌ها و حذف لبنیات از سفره مردم

مدیرعامل تعاونی دامداران کرج به افزایش سایر هزینه‌ها اشاره کرد و گفت: قیمت یونجه، کاه و دیگر خوراک دام بیش از دو برابر شده و هزینه‌های کارگری، دارویی و جاری دامداری‌ها نیز افزایش یافته است. با این شرایط، قیمت تمام‌شده شیر خام بین ۳۴ تا ۳۷ هزار تومان است، اما این افزایش موجب شده لبنیات از سفره مردم کنار رود.

وی تأکید کرد: قیمت تمام‌شده شیر و نرخ فروش باید همخوانی داشته باشد و هزینه‌های دامداری نیز به‌صورت کارشناسی لحاظ شود.

علیزاده‌مقدم یادآور شد: عدم توازن قیمت شیر خام و فروش لبنیات تا حدی قابل تحمل است، اما در صورت تداوم فشار، دامدار ناچار به کاهش تعداد دام می‌شود که این امر بر تولید شیر خام و اشتغال نیز تأثیر می‌گذارد.

وی خواستار توجه ویژه دولت و نهادهای نظارتی شد و گفت: نظارت باید واقعی و عملیاتی باشد، چراکه صرفاً با توصیه نمی‌توان قیمت‌ها را کنترل کرد.

۷۰ درصد هزینه تولید مربوط به خوراک دام است

علیرضا امراه‌زاده، مدیرعامل تعاونی دامداران صنعتی شهرستان نظرآباد، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: حدود ۷۰ درصد هزینه تولید دامداری‌ها به خوراک دام اختصاص دارد و افزایش قیمت نهاده‌ها تأثیر قابل توجهی بر قیمت تمام‌شده دارد.

وی افزود: سال گذشته تأمین نهاده‌ها از سامانه بازارگاه به‌راحتی انجام می‌شد، اما از تیرماه امسال کمبود نهاده آغاز شد و به اوج رسید.

امراه‌زاده گفت: ذرت با قیمت مصوب ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان اکنون ۳۵ هزار تومان خریداری می‌شود و سویا از ۲۰ هزار و ۹۰۰ تومان به ۷۰ هزار تومان رسیده است. دامداران توان تأمین نقدینگی ندارند و مجبور به فروش دام برای حفظ گله می‌شوند.

وی افزود: این شرایط بر سلامت دام، تولید شیر، پرداخت حقوق کارگران و رضایت نیروی کار تأثیر گذاشته است.

مدیرعامل تعاونی دامداران صنعتی نظرآباد گفت: بین ۲۰ تا ۵۰ درصد تولید شیر گاوداری‌ها کاهش یافته و این موضوع بر قیمت شیر تأثیر گذاشته است.

وی خواستار تخصیص به‌موقع ارز، نظارت مؤثر بر توزیع و رساندن نهاده یارانه‌ای به دامداران شد.

نقد عملکرد سامانه بازارگاه از زبان دامداران

حسین خانی، دامدار البرزی، گفت: سامانه بازارگاه با هدف حذف دلال ایجاد شد، اما ایجاد واسطه‌های غیرضروری موجب فساد، آشفتگی بازار و افزایش قیمت‌ها شده و این دامدار است که متضرر می‌شود.

وی بر ضرورت حمایت قانونی و عملی دولت برای حفظ تولید شیر، گوشت و سلامت دام‌ها تأکید کرد.

افزایش شدید هزینه‌ها و کاهش توان ادامه فعالیت

اسماعیل کمالی، دامدار و عضو هیئت‌مدیره دامداران شهرستان‌های هشتگرد، نظرآباد و چهارباغ، گفت: قیمت سویا از ۲۰ هزار و ۸۰۰ تومان به بیش از ۶۴ هزار تومان و کلزا از ۲۰ هزار به ۵۳ هزار تومان رسیده است.

وی افزود: دامدار با این شرایط مدت محدودی می‌تواند دوام بیاورد و در عین حال تمایلی به افزایش قیمت شیر ندارد، زیرا سفره مردم کوچک‌تر می‌شود.

کمالی با اشاره به خشکسالی گفت: قیمت کاه، یونجه و حقوق کارگران چند برابر شده و هزینه‌ها به‌شدت افزایش یافته است.

این دامدار خاطرنشان کرد: استان البرز از قطب‌های دامداری کشور است و تولید شیر آن به ۱۵۰۰ تن در روز رسیده بود، اما اکنون کاهش یافته است. دامداران امیدوارند مسئولان این مشکلات را بشنوند تا بتوانند بدون دغدغه به تولید ادامه دهند.

انتهای پیام