به گزارش ایسنا، در روزهایی که میانگین ذخایر خونی کشور حدود ۴.۵ روز اعلام می‌شود، برخی استان‌ها با ذخایری کمتر از سه روز و حتی ۱.۵ روز روزگار می‌گذرانند و در این میان هر تصادف جاده‌ای، هر زایمان پرخطر و اتفاق غیرقابل پیش بینی‌ای، معادله‌ای پیچیده را بر هم می‌زند؛ معادله‌ای که یک سوی آن اهداکننده‌ای ایستاده که باید از کار و زندگی خود بگذرد و سوی دیگر بیماری که جانش به چند کیسه خون بند است...

در سرمای زمستان، وقتی آنفلوآنزا شهرها را درگیر کرده و پایگاه‌های اهدای خون با کمبود نیروی انسانی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، صف‌های اهدا کوتاه‌تر می‌شوند اما تخت‌های بیمارستان خالی نمی‌مانند؛ نیاز به خون تعطیل‌بردار نیست؛ نه برای ۳۵۰۰ بیمار تالاسمی سیستان‌وبلوچستان که هر ماه به ۷هزار واحد خون نیاز دارند و نه برای زن بارداری که ناگهان به چهار واحد خون و پلاکت محتاج می‌شود.

در این میان، قصه تامین خون در مناطق محروم، گاهی قصه انتخاب‌های دردناک است؛ انتخاب میان کودکی که می‌تواند چند روز دیرتر خون بگیرد و مادری که اگر همان لحظه خون به او نرسد، جانش را از دست می‌دهد. اینجا کمبود فقط عدد نیست؛ رنج است، اضطراب است و اشک پدری که باید دوباره مسیر سخت را برگردد.

در سوی دیگر این روایت، اهداکنندگانی ایستاده‌اند که بی‌هیچ چشم‌داشتی، بخشی از جان خود را به امانت می‌سپارند؛ و کارکنانی که با حقوقی یک‌سوم کادر درمان، گاها ۱۴ روز بدون تعطیلی کار می‌کنند تا چراغ شبکه خون‌رسانی خاموش نشود. و باز هم در این میان، کمبود نیرو، تجهیزات و اعتبار، حتی «تکریم اهداکننده» را به آرزو تبدیل کرده است.

خون، رشته‌ای ناپیداست که از رگ اهداکننده آغاز می‌شود و به رگ بیماری در دورافتاده‌ترین نقطه کشور می‌رسد؛ رشته‌ای که اگر پاره شود، هیچ اتاق عملی، هیچ پیشرفت درمانی و هیچ وعده توسعه‌ای معنا نخواهد داشت.

در همین زمینه ببینید:

ویدیو/ شبکه خون‌رسانی کشور زیر فشار کمبود نیرو و مراکز محدود

آخرین وضعیت شبکه خون‌رسانی کشور و تامین خون و فرآورده‌های آن بویژه در مناطق محرومی نظیر سیستان و بلوچستان را با دکتر بابک یکتاپرست - معاون اجتماعی سازمان انتقال خون ایران به گفت‌وگو نشستیم که در پی می‌خوانید:

دکتر بابک یکتاپرست_ معاون اجتماعی سازمان انتقال خون با حضور در استودیو خبر ایسنا و در گفت‌وگویی تفصیلی،  با بیان اینکه میزان ذخایر کنونی خونی کشور حدود ۴.۵ روز است، اظهار کرد: اگرچه وضعیت ذخایر خونی کشور «مطلوب» قلمداد می‌شود اما برخی استان‌ها، شرایط خاص را تجربه می‌کنند. گاهی‌اوقات، سازمان انتقال خون نسبت به صدور فراخوان اهدای خون اقدام می‌کند اما با صدور فراخوان‌های احساسی به منظور دعوت مردم برای اهدای خون موافق نیستم؛ چرا که با استانداردهای بین‌المللی مغایرت دارد.

چالش‌هایی از جنس فراخوان اهدای خون

 او ادامه داد: هنگامی که افراد تحت تاثیر قرار می‌گیرند و احساسی می‌شوند، به هر شکل ممکن می‌خواهند خون اهدا کنند و این احتمال وجود دارد به طور دقیق به پرسش‌های پزشکان که پیش از خون‌گیری مطرح می‌شود، پاسخ ندهند تا به دینی که احساس می‌کنند، پاسخ دهند. بنابراین این احتمال وجود دارد که سلامت خون تحت تاثیر قرار گیرد.

معاون اجتماعی سازمان انتقال خون با بیان اینکه اهدای خون یک فرایند زنده است، تصریح کرد: اهدای خون، یک اقدام اجتماعی است و به تک‌تک افراد جامعه مربوط می‌شود. ماهیت و جنس دغدغه جامعه در زمینه اهدای خون بسیار اهمیت دارد؛ منظور این است که مردم می‌بایست برای اهدای خون وقت صرف کنند و بخشی از وجود خود را برای نجات هم‌نوعان خود اهدا کنند.

رابطه علت و معلولی در کاهش مراجعه برای اهدای خون

این پزشک با بیان اینکه اهدای خون تحت تاثیر عوامل متعدد است، توضیح داد: کاهش میزان مراجعه برای اهدای خون در فصل سرد سال، مشکل و چالش همیشگی سازمان انتقال خون است. شرایط محیطی فصل سرد سال مانند «کوتاه‌ بودن طول روز» و «دمای هوا» سبب می‌شود که انسان‌ها برای فعالیت‌های اجتماعی زمان کمتری صرف کنند و چنین شرایطی به صورت غیرمستقیم بر اهدای خون اثر می‌گذارد.

آنفلوآنزا، بلای جان نظام سلامت

یکتاپرست درباره علل دیگر کاهش میزان مراجعه برای اهدای خون گفت: شیوع بیماری‌های فصلی مانند آنفلوآنزا که این روزها با آن مواجه هستیم، سبب کاهش مراجعه برای اهدای خون می‌شود. شیوع آنفلوآنزا در کشور، یک مساله بسیار چالشی در برخی استان‌ها برای سازمان انتقال خون است؛ افرادی که حتی به سرماخوردگی ساده مبتلا می‌شوند به مدت ۳ روز از اهدای خون معاف هستند. شیوع آنفلوآنزا در برخی استان‌ها و شهرهای کشور به نحوی است که شهروندان نمی‌توانند برای اهدای خون مراجعه کنند.

او با بیان اینکه نیاز به خون و فرآورده‌های خونی در فصل سرد سال افزایش می‌یابد، تصریح کرد: اگرچه میزان مراجعه برای اهدای خون کاهش می‌یابد اما از سوی دیگر، نیاز به خون و فرآورده‌های خونی به دلایل مختلف مانند افزایش حوادث ترافیکی به دلیل لغزندگی معابر بیشتر می‌شود. کاهش مراجعه و افزایش نیاز به خون، بالانس و تعادل مصرف و اهدای خون را دچار اختلال می‌کند و به همین دلیل بالانس ذخایر خونی دچار درهم‌ریختگی مقطعی می‌شود.

خون، نیاز همیشگی نظام سلامت

معاون اجتماعی سازمان انتقال خون با بیان اینکه «نیاز به خون» یک نیاز همیشگی است، تصریح کرد: من بر این باور هستم که عبارت «الان یا الان» بهترین عبارت برای تشریح نیاز همیشگی به خون است. در حال حاضر، نگرانی درباره ذخایر خونی وجود ندارد اما بروز هرگونه حادثه ناگوار سبب افزایش نیاز به خون و فرآورده‌های خونی می‌شود. نیاز به خون و فرآورده‌های خونی همیشگی است؛ بر اساس این شرایط، سازمان انتقال خون همواره از مردم می‌خواهد که به پای کار بیایند؛ چرا که نیاز به خون و فرآورده‌های خونی هیچگاه تعطیل نمی‌شود.

اهدای خون، کنش اجتماعی چندوجهی

یکتاپرست در پاسخ به پرسش «آیا کاهش میزان مراجعه برای اهدای خون یک رابطه علت و معلولی است یا ضعف در سیاستگذاری‌ها نیز در بروز چنین شرایطی دخیل است؟» توضیح داد: اهدای خون مانند تمام عوامل اجتماعی، یک مولفه چندوجهی است؛ به طور قطع، تمام مسائل اجتماعی از جنبه‌های مختلف قابل ارزیابی است. ایران، کشوری گسترده با ویژگی‌های جغرافیایی، بومی، فرهنگی و قومی متفاوت است. در چنین شرایطی، نسخه یکسان و واحدی نمی‌توان برای تمام کشور در نظر گرفت؛ به عنوان مثال نسخه سیستان‌وبلوچستان با ارومیه متفاوت است.

جان‌هایی به نزد امانت در دستان سازمان انتقال خون

این پزشک با بیان اینکه «توجه به اهداکننده» در ساختار مدیریتی ضروری است، افزود: اهداکنندگان با وجود مشکلاتی که این روزها تمام افراد جامعه تجربه می‌کنند از وقت و زمان خود چشم‌پوشی می‌کنند و برای نجات جان هم‌نوع خود به یکی از پایگاه‌های اهدای خون مراجعه می‌کنند تا بخشی از وجود خود را به امانت در اختیار سازمان انتقال خون قرار دهند و در نهایت جان ۳ بیمار را از مرگ نجات دهند. اهداکنندگان خون، هیچ چشمداتی ندارند اما کوچک‌ترین کاری که می‌توانیم برای این افراد انجام دهیم، «احترام گذاشتن» است. فرآیندها می‌بایست به نحوی طراحی و اجرا شود، تا اهداکنندگان کمترین میزان معطلی را تجربه کنند.

معاون اجتماعی سازمان انتقال خون گفت: برخی اهداکنندگان خواهان دریافت کارت اهدای خون هستند؛ چرا که به نحوی مایه افتخار به حساب می‌آید که توانسته‌اند جان برخی انسان‌ها را از مرگ نجات دهند. مشکلات ساختاری، کمبود تجهیزات، کمبود اعتبار و همچنین کمبود نیروی انسانی سبب سختی کار و شرایط شده‌اند؛ تکریم و احترام، کمترین کاری است که می‌بایست برای اهداکنندگان در نظر گیریم اما به دلیل کمبود اعتبار و نیروی انسانی نمی‌توانیم تکریم و احترمی در شان اهداکنندگان داشته باشیم. شرایط به نحوی است که حتی احتمال قهر اهداکنندگان با سازمان انتقال خون وجود دارد.

مردم همواره در لحظات سخت به میدان می‌آیند

او با بیان اینکه ایرانی‌ها بسیار نوع‌دوست هستند، تصریح کرد: اگرچه مشکلات زیاد است و تحت تاثیر همین شرایط نیز حتی احتمال قهر اهداکنندگان با سازمان انتقال خون وجود دارد اما همواره در شرایط سخت به یاری ما آمده‌اند. به عنوان مثال صف‌های طولانی اهدای خون در حادثه انفجار بندرعباس را در سراسر کشور تجربه کردیم؛ صف‌های طولانی اهدای خون به حادثه انفجار بندر رجایی محدود نمی‌شود و در تمام حوادث و بلایا وجود دارد.

چه زمانی ذخایر خون بحرانی می‌شود؟

وی درباره میزان ذخایر خونی مطلوب سازمان انتقال خون اظهار کرد: اگر یک پایگاه برای ۷ تا ۸ رو خون داشته باشد، می‌تواند خون‌های دریافتی را در شکبه خون‌رسانی ارسال کند. هنگامی که ذخایر خون به ۵ روز می‌رسد، می‌بایست نسبت به شرایط هوشیار باشیم. هنگامی که ذخایر خون ۳ روز می‌شود، وارد هشدار شده‌ایم. سازمان انتقال خون، این اعداد و ارقام را مورد بازنگری قرار داده، چرا که نمی‌توانیم یک نسخه ثابت و مشترک برای تمام کشور در نظر گیریم.

او ادامه داد: یک نقطه از این آب و خاک، دو بیمارستان کوچک دارد و وضعیت اهدای خون خوبی را تجربه می‌کند. مدیر این منطقه اظهار می‌کند اگر میزان ذخایر خونی آن منطقه ۲روز باشد، شرایط قابل مدیریت است. این در حالی است که برخی مناطق نیاز بسیار زیادی به خون و فرآورده‌های خونی دارند.

نیاز به خون بیشتر در برخی استان‌ها

یکتاپرست درباره استان‌های پرمصرف نیز توضیح داد: به عنوان مثال، استان‌های «سیستان‌وبلوچستان»، «فارس» و «تهران» جزو استان‌های پرمصرف محسوب می‌شود و مصرف خون و فرآورده‌های خونی این استان‌ها به دلایل متعددی زیاد است. دو استان فارس و تهران به قطب درمانی تبدیل شده‌اند اما داستان سیستان‌بلوچستان بسیار متفاوت است.

۱۰ کیسه خون برای نجات یک جان

او با بیان اینکه فرآیندهای درمانی در گذر زمان بسیار تغییر کرده، تصریح کرد: متاسفانه، زیرساخت‌های انتقال خون به طور مساوی با تغییر فرآیندهای درمانی، رشد نکرده و فاصله بسیاری دارد. پیوند قلب و کلیه، اتفاقی بزرگ و شگفت‌انگیز در یک بازه زمانی بود اما یک عمل جراحی روتین در این روزها به حساب می‌آید. اگرچه پیوند قلب، یک عمل روتین در این روزها است اما چند کیسه خون برای این کار مصرف می‌شود؟ ۱۰ کیسه خون می‌بایست رزرو شود تا عمل پیوند قلب به سرانجام رسد.

این پزشک با بیان اینکه یک بیمار سرطانی به ۸ تا ۱۰ واحد پلاکت نیاز دارد، اظهار کرد: پلاکت از کیسه خون دریافت می‌شود؛ سازمان انتقال از هر کیسه اهدایی، «پکسل» برای افراد مبتلا به کم‌خونی و «پلاسما» برای افرادی که دچار سوختگی شده‌اند و «پلاکت» برای افراد مبتلا به مشکلات انعقادی و سرطان دریافت می‌کند. نیاز بیماران سرطانی به ۸ واحد پلاکت به این معنا است که ۸ نفر می‌بایست خون اهداکنند تا جان یک بیمار سرطانی نجات یابد. این در حالی است که پلاکت یک فرآورده با حساسیت بسیار بالا است و عمر آن ۳ روز است.

مطالبه‌گری، حق مردم است

یکتاپرست با بیان اینکه هجمه‌هایی علیه سازمان انتقال خون مطرح می‌شود، گفت: مردم حق دارند که نسبت به شرایط احساس نگرانی کنند. معنا و مفهوم «مسئول» در گذر زمان تغییر کرده، من به عنوان یک مسئول وظیفه دارم که در مواجهه با مردم پاسخگو باشم. مطالبه‌گری، حق مردم است و مسئولان می‌بایست شفاف و پاسخگو باشند. اگر مسائل به صورت شفاف بیان شود، بسیاری از چالش‌ها از بین می‌رود. من از رسانه‌ها می‌خواهم که در زمینه شفاف‌سازی در سازمان انتقال خون حضور داشته باشند تا دغدغه‌های مردم درباره خون و فرآورده‌های خونی برطرف شود. گاهی‌اوقات، رسانه‌ها شیطنت می‌کنند اما اگر خبر را به درستی به مردم مخابره کنیم از بسیاری شیطنت‌ها جلوگیری می‌کنیم.

ذخایر برخی استان‌ها از میانگین کشوری کمتر است

او با بیان اینکه وضعیت ذخایر خونی برخی استان‌ها از میانگین کشوری پایین‌تر است، تصریح کرد: میزان ذخایر خونی تهران و مازندران به ترتیب ۳.۹ و ۳ است. میانگین ذخایر کشور ۴.۵ است؛ منظور از میانگین کشوری ذخایر خون، جمع‌بندی نهایی وضعیت تمام استان‌های کشور است؛ برخی شرایطی خوبی دارند و برخی با خطر مواجه هستند. میزان ذخایر خونی سیستان‌وبلوچستان از میانگین کشوری بسیار کمتر و میزان ذخایر خونی این استان ۱.۵ روز است.

رشد ۹ درصدی اهدا در سیستان‌وبلوچستان

یکتاپرست با بیان اینکه پرسنل انتقال خون استان سیستان‌وبلوچستان با تمام قوا کار می‌کنند، گفت: با اقدامات انجام شده رشد ۵ درصدی اهدای خون را در استان‌های کشور تجربه کردیم اما میزان اهدای خون در استان سیستان‌وبلوچستان ۹ درصد افزایش یافته که یک شاهکار محسوب می‌شود. ۶۰ درصد جمعیت استان‌ سیستان‌وبلوچستان در مناطق روستایی ساکن هستند؛ دسترسی‌ها در این استان بسیار سخت است و جاده‌ها بسیار مشکل دارند؛ در چنین شرایطی است که از افزایش ۹ درصدی اهدای خون سخن می‌گوییم.

 وی ادامه داد: ساکنان روستاهای سیستان‌وبلوچستان برای تامین مایحتاج روزانه خود با سختی‌های فراوانی مواجه هستند و برای اهدای خون باید به شهرهای بزرگ مراجعه کنند. شرایط اهدای خون در استان سیستان‌وبلوچستان بسیار دشوار است، اما افزایش ۹ درصدی اهدای خون یک عدد بسیار زیبا و قابل تقدیر است. قدردان مردم سیستان‌وبلوچستان و پرسنل انتقال خون این استان هستم؛ پرسنلی که از تعطیلات روزهای پایانی هفته خود می‌گذرند اما پای کار ایستاده‌اند. سیستان‌وبلوچستان جزو استان‌های کلیدی سازمان انتقال خون است.

۳۵۰۰ بیمار تالاسمی در سیستان‌وبلوچستان

نیاز ماهانه به ۷۰۰۰ واحد خون 

یکتاپرست درباه سفر اخیرش به سیستان‌وبلوچستان گفت: حکم معاونت را ۲۸ آبان دریافت کردم و یکم آذر ماه به دستور مدیرعامل سازمان به ماموریت سیستان‌وبلوچستان رفتم. سفر یک هفته‌ای خود را از چابهار در جنوب‌شرقی این استان آغاز کردم و در نهایت به شهرستان زابل در شمال‌شرقی سیستان‌وبلوچستان رفتم. حدود ۳۵۰۰ بیمار مبتلا به تالاسمی در این استان حضور دارند؛ حیات هر بیمار مبتلا به تالاسمی به دریافت ۲ کیسه خون در هر ماه وابسته است. بنابراین، این استان به ۷هزار واحد خون فقط برای حفظ جان بیماران تالاسمی محتاج است.

داستان پرغصه خون در سیستان‌وبلوچستان

او با بیان اینکه حوادث ترافیکی سیستان‌وبلوچستان بسیار وحشتناک است، گفت: مصدومان حوادث ترافیکی به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارند. به طور مثال، هنگامی که در سازمان اورژانس بودم؛ گزارش برخورد دو دستگاه پراید را دریافت کردیم. به نظر شما، چند نفر در پی این حادثه مصدوم شدند؟ ۱۹ نفر به دلیل برخورد این دو خودرو ومصدوم شدند. هنگامی که ۱۹ نفر به یک بیمارستان کوچک منطقه‌ای در یک شهر کوچک مانند «خاش» اعزام می‌شوند، چگونه خون مورد نیاز آنها را می‌توان تامین کرد؟ تامین خون و فرآورده‌های خونی در چنین شرایطی بسیار سخت و پیچیده است.

او ادامه داد: حوادثی در استان سیستان‌وبلوچستان رخ می‌دهد که تامین خون مورد نیاز آن سختی‌های خاص خود را دارد. متاسفانه، جاده‌های استان سیستان‌وبلوچستان حادثه خیز است و تمام حوادث ترافیکی که در این جاده‌ها اتفاق می‌افتد به خون و فرآورده‌های خونی نیاز دارد.

وی درباره حضور بیماران خاص در سیستان‌وبلوچستان توضیح داد: تالاسمی‌ها، هموفیلی‌ها و همودیالیزی‌ها می‌بایست خون و فرآورده‌های خونی دریافت کنند تا حیات آنها ادامه داشته باشد.

غفلت و بی‌توجهی به سازمان انتقال خون در توسعه مراکز درمانی

یکتاپرست با بیان اینکه مراکز درمانی در حال رشد هستند، توضیح داد: نه تنها مراکز درمانی در حال گسترش هستند بلکه فرآیندهای درمانی نیز به شدت در حال توسعه است. هنگامی که تکنولوژی درمان توسعه می‌یابد، تعداد بیشتری می‌توانند از چنگال بیماری‌ها رهایی یابند، بیماری‌هایی که در گذشته سبب مرگ انسان‌ها می‌شدند. الزامات بسیاری مانند اتاق عمل، داروخانه بیمارستان، آزمایشگاه و تجهیزات آن در نظر گرفته می‌شود اما مولفه مهم اهدای خون و میزان افزایش آن منطبق با گسترش مراکز درمانی، فرایند ذخیره خون، افزایش نیروی انسانی پایگاه‌های انتقال خون مغفول واقع شده است. هنگامی که کلنگ احداث یک مرکز درمانی را به زمین می‌زنند به نیروی انسانی مورد نیاز آن از نگهبان تا پزشک و پرستار می‌اندیشند اما به احداث پایگاه اهدای خون نمی‌اندیشند. متر و معیار، فقط احداث یک پایگاه انتقال خون نیست بلکه می‌بایست بدانیم که پایگاه‌های انتقال خون به نیروی انسانی از نگهبان تا خون‌گیر و پزشک نیاز دارند. پیوست انتقال خون در توسعه مراکز درمانی نادیده گرفته شده و تعادل نظام سلامت از بین رفته است؛ در نتیجه، پرسنل انتقال خون می‌بایست فشار کاری بسیار زیادی را تحمل کنند.

خون برای بیماران تالاسمی و چند نیاز دیگر

او در پاسخ به پرسش «بیماران مبتلا به تالاسمی همواره نسبت به ارائه خدمات در دوران مدیریت‌های گذشته انتقادهایی وارد کرده‌اند؛ چه تضمینی وجود دارد که این مشکلات تکرار نشود؟» گفت: سازمان انتقال خون از طریق شبکه ملی خون‌رسانی نسبت به تامین خون استان‌ها اقدام می‌کند؛ به عبارت دیگر، فقط به خون‌گیری و افزایش ۹ درصدی استان سیستان‌ولوچستان اکتفا نمی‌کنیم. ۵هزار نفر در سازمان انتقال خون برای تامین خون سالم مورد نیاز بیماران تلاش می‌کنند؛ هیچ تفاوتی ندارد که کدام نقطه کشور به خون نیاز دارد. همانطور که مردم اصفهان برای اهدای خون به دلیل حادثه بندرعباس صف تشکیل می‌دهند، تامین خون برای استان سیستان‌وبلوچستان نیز به همین نحو است. خون مورد نیاز سیستان‌وبلوچستان علاوه بر میزان خون‌های اهدایی از این استان از استان‌های معین یا سایر استان‌هایی مانند گلستان که ذخایر مازاد دارند تامین می‌شود. سازمان انتقال خون وظیفه دارد که خون مورد نیاز تمام کشور را تامین کند نه اینکه اینطور مطرح کند چون میزان ذخایر خون در این استان ۱.۵ روز است، مسئولان این استان می‌بایست خون مورد نیاز را تامین کنند.

معاون اجتماعی سازمان انتقال خون ادامه داد: پایگاه انتقال خون در شهر «زهک» در سیستان‌وبلوچستان راه‌اندازی شده و گسترش پایگاه انتقال خون «سراوان» را مد نظر قرار داده‌ایم. همچنین یک درمانگاه ویژه بیماران تالاسمی در «کنارک» احداث شده، پیش از تاسیس این درمانگاه برای دریافت خون می‌بایست به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کردند.

وی با بیان اینکه قصه محرومیت و محدودیت منابع بسیار طولانی است، گفت: به عنوان مثال در مقطعی پرستار شیفت صبح درمانگاه تالاسمی انتقال خون در شهرستان «مهرستان» به دلیل ابتلا به آنفلوآنزا امکان حضور در محل کار خود را نداشت و سوپروایزر بیمارستان به تنهایی نسبت به اداره بخش بیماران تالاسمی اقدام کرد. این اقدام و عمل چه اسمی دارد؟ بخش ویژه بیماران تالاسمی در مهرستان و کنارک راه‌اندازی شده و پرسنل با تمام مشکلاتی که وجود دارد با تمام وجود برای ارائه خدمات تلاش می‌کنند.

۳۰ کیلومتر رنج برای چند کیسه زندگی

هشدار خاموش در مناطق محروم؛ کدام بیمار باید صبر کند؟

وی درباره مصیبت‌نامه تامین خون در سیستان‌وبلوچستان توضیح داد: هفته گذشته، خون مورد نیاز بیماران تالاسمی به سراوان ارسال شد اما در همان لحظه یک حادثه سبب نیاز به ۱۸ واحد خون برای ۳ نفر شد. اگرچه ۱۸ واحد خون برای بیماران تالاسمی در نظر گرفته بودیم اما جان چند نفر دیگر نیز در گرو تامین خون بود. بیماران تالاسمی در هر ماه به دو واحد خون نیاز دارند، بیمارانی که می‌بایست  خون دریافت می‌کردند، می‌توانستند یک واحد خون دریافت کنند و چند روز بعد برای دریافت واحد خون دیگر اقدام کنند. بنابراین نارضایتی‌ها از این جنس است نه اینکه خون دریافت نمی‌کنند.

خون، ۳ کودک تالاسمی و مهر پدری

او از دیگر واقعیت‌های تلخ تامین خون بویژه در استان‌های محروم گفت: چند روز قبل، در همان مرکز، یک زن باردار به صورت ناگهانی به چهار واحد خون و پلاکت نیاز پیدا می‌کند. خونی که برای بچه‌های تالاسمی کنار گذاشته شده بود، اگر به این مادر نمی‌رسید، جانش از دست می‌رفت.

یکتاپرست با بیان اینکه برخی تصاویر هیچگاه از ذهن پاک نمی‌شوند، تصریح کرد: تصویر پدری را به یاد می‌آورم که به همراه سه کودک مبتلا به تالاسمی خود برای دریافت خون مراجعه می‌کند. فاصله محل سکونت او با مراکز تزریق خون حدود ۳۰ کیلومتر بود؛ این فاصله فقط بر روی کاغذ ۳۰ کیلومتر است و به دلیل جاده‌های ناایمن، او و فرزندانش ۲ ساعت و ۳۰ دقیقه در راه هستند.

معاون اجتماعی سازمان انتقال خون ادامه داد: مسیرهای استان سیستان‌وبلوچستان خطرناک و طاقت‌فرسا است. مسیر ۷۰ کیلومتری ایرانشهر به مهرستان را با خودروی سازمانی نزدیک طی سه ساعت پیمودیم. خانواده‌ای را در نظر بگیرید که وسیله نقلیه آنها فقط یک موتورسیکلت است؛ آنها این مسیر را در چند ساعت طی می‌کنند؟ نتقاد و گلایه‌های خانواده‌های بیماران مبتلا به تالاسمی نسبت به انتقال خون پذیرفتنی است؛ چرا که وقتی به آنها می‌گویم برای دریافت یک واحد خون طی چند روز آینده مراجعه کند، کمترین هزینه سفر آنها، سوخت موتورسیکلتی است که به مرکز درمانی مراجعه کرده‌اند. پدر خانواده باید از کار وزندگی خود برای یک روز دست بکشد تا فرزندان بیمارش خون دریافت کنند.

این پزشک گفت: من با تمام وجود ایمان دارم اگر به همان پدر که با موتورسیکلت ۳ فرزند خود را برای دریافت خون به مرکز درمانی آورده بود، می‌گفتیم که جان یک زن باردار و فرزند او در خطر است و به خونی که برای بیماران تالاسمی ارسال شده نیاز دارد، تزریق خون  را به آن زن با تمام وجود می‌پذیرفت. من باید تمام مسائل را شفاف توضیح دهم و از آن پدر که رنج راه و بیماری فرزندان را تحمل می‌کند، عذرخواهی کنم.  

یکتاپرست با بیان اینکه تمام بیماران نیازمند خون حق حیات دارند، گفت: از پدری که فرزندان خود را با موتورسکیلت به مراکز تزریق خون می‌آورد تا آن زن باردار و تمام بیماران نیازمند دریافت خون، حق حیات و مطالبه‌گری دارند. نه تنها بیماران، بلکه اهداکنندگان نیز می‌بایست از حقوق خود برخوردار باشند. اصل اول، تکریم اهداکننده است؛ سازمان موظف است از افرادی که بخشی از جان خود را هدیه می‌دهند با روی باز و گشاده استقبال کند. اگر با روی باز از اهداکنندگان استقبال نمی‌کنیم، وظیفه داریم حداقل با اخم و عصابنیت با آنها برخورد نکنیم.

معاون اجتماعی انتقال خون ادامه داد: پیچیدگی‌های انتقال خون در سیستان‌وبلوچستان چند برابر است. کمبود نیروی انسانی، شرایط جغرافیایی و فاصله‌ها، کار را دشوارتر می‌کند. پایگاه‌ انتقال خون جدید در شهر چابهار آماده‌ خدمت‌رسانی است اما نیروی انسانی نداریم. به منظور تامین نیروی انسانی این پایگاه ناچار هستیم که خون‌گیر را از یک پایگاه دیگر برای نصف روز به پایگاه چابهار بیاوریم. مجوز جذب نیروی طرحی را دریافت کرده‌ایم اما نیروی طرحی به ویژه پزشکان حاضر نیستند جذب سیستم شوند؛ البته این مشکل، مختص انتقال خون نیست؛ چرا که بیمارستان‌ها هم با کمبود نیرو روبه‌رو هستند.

انتقال خون از بدنه سلامت جدا نیست

او با بیان اینکه انتقال خون نباید جدا از بدنه سلامت دیده شود، گفت: هر پیشرفت درمانی، هر عمل جراحی و هر نجات جان، در نهایت به خون وابسته است. بدون خون، هیچ اتاق عملی معنا ندارد. استان فارس با مشکل جذب نیروی طرحی مواجه بود اما با نگاه مثبت وزارتخانه توانستیم از نیروی طرحی در استان تهران استفاده کنیم. سازمان انتقال خون در تمام اقدامات مثبت عرصه درمان مانند عمل‌های جراحی و مدیریت حوادث ترافیکی نقش دارد. هنگامی که یک بیمارستان احداث می‌شود، داروخانه را مدنظر قرار می‌دهند اما چرا نسبت به تامین خون آن بی‌توجه هستند. توسعه مراکز درمانی می‌بایست با پیوست سازمان انتقال خون باشد. اگر خون نباشد کدام عمل جراحی انجام می‌شود؟

بخش دیگر گفت وگوی تفصیلی ایسنا با معاون اجتماعی سازمان انتقال خون پیرامون کمبود نیرو، شیفت‌های طولانی خون‌گیرها و همچنین لزوم تکریم اهداکنندگان خون را طی روزهای آتی می‌خوانید.

انتهای پیام