مهدی غلامی امروز (شنبه ۶ دی) در آیین تجلیل از پژوهشگران برتر استان زنجان در حوزه ایرانشناسی که در دانشگاه زنجان برگزار شد با بیان اینکه گنبد سلطانیه یادگاری ارزشمند از دوران مغول و ایلخانی است، اظهار کرد: در فاصله کمتر از ۴۰ سال، مغولان توانستند بخش وسیعی از ایران و سرزمینهای همجوار را تسخیر کنند و در این شرایط دشوار، زندگی مردم با آشوب و خونریزی همراه بود. در چنین فضایی، احداث بنایی عظیم و فاخر مانند گنبد سلطانیه، نشانهای از انسجام، نیروی مهندسی و انگیزهای خارقالعاده در حاکمان آن زمان بوده است.
وی با اشاره به وضعیت ایران در دوره خوارزمشاهیان و پس از آن، ادامه داد: با وجود فقدان زیرساختها، نابودی نخبگان و شرایط جنگی، ایجاد یک شهر و بنای تاریخی در دشتهای خالی از سکنه، خود گواهی بر توانمندی و عزم حاکمان مغول است. این امر نشان میدهد چه نیروی جادویی و انگیزهای حاکم مغول را به ساخت چنین شهری و بنایی فاخر واداشته است.
سرپرست پایگاه میراث جهانی گنبد سلطانیه تأکید کرد: پژوهشگران و متخصصان میراث فرهنگی وظیفه دارند تا راز و رمز ساخت این اثر عظیم را روشن و به یک انگیزه ملی تبدیل کنند. این کار میتواند حافظه تاریخی جامعه را بازسازی کرده و نسلهای آینده را با اهمیت و ارزشهای گنبد سلطانیه آشنا کند.
غلامی پیشنهاد داد: گنبد سلطانیه به عنوان نماد تابآوری ملی در پوسترها و فعالیتهای فرهنگی کشور معرفی شود تا علاوه بر شناساندن این اثر تاریخی، پیام تاریخی و فرهنگی آن نیز به جامعه منتقل شود.
او با مقایسه گنبد سلطانیه با آثار بعدی مانند تاج محل، افزود: اگرچه تاج محل ۴۰۰ سال پس از گنبد سلطانیه ساخته شد و شهرت جهانی یافته است، اما عظمت و شاخصههای منحصربهفرد گنبد سلطانیه در شرایط دشوار تاریخی، قابل مقایسه با هیچ بنای دیگری نیست و شایسته بازشناسی گسترده است.
غلامی خاطرنشان کرد: گنبد سلطانیه نهتنها یک اثر تاریخی و معماری برجسته است، بلکه نمادی از تابآوری، خلاقیت و انگیزه ملی در تاریخ ایران محسوب میشود و پژوهشگران باید با تبیین این موضوع، آن را به عنوان الگویی برای نسلهای آینده معرفی کنند.
زنجان، شهری متوسط با نقش تاریخی در مسیر سیاحان و تبادلات ایران
در ادامه نویسنده کتاب «زنجان از نگاه سیاحان» با اشاره به جایگاه تاریخی شهر زنجان، گفت: هدف از تألیف این کتاب صرفاً معرفی زنجان نیست، بلکه بررسی نقش این شهر در مسیر تبادلات فرهنگی و تجاری ایران در طول تاریخ است.
الهام تقواییراد اظهار کرد: زنجان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، همواره در مسیر عبور پیامها و سیاحان از اروپا و عثمانی به ایران بوده و اغلب سیاحان یا چند ساعت و یا حتی دو هفته در این شهر توقف میکردند.
وی با مرور مشاهدات سفرنامههای تاریخی، تصریح کرد: از حدود ۵۰ تا ۶۰ سفرنامه مورد بررسی، بیشتر نویسندگان به مهماننوازی مردم زنجان و اقتصاد مبتنی بر کشاورزی و صنعتهایی مانند فلزکاری و کفاشی اشاره کردهاند. همچنین پوشش مردم و رفتار اجتماعی آنها در نگاه سیاحان مورد توجه قرار گرفته است.
پژوهشگر کتاب «زنجان از نگاه سیاحان» ادامه داد: شهر زنجان تا پایان دوره قاجار به عنوان شهری متوسط شناخته میشد و بیشتر محلی برای استراحت و گذر سیاحان بوده است. این ویژگی نشان میدهد که مردم این منطقه به دیدن و برخورد با چهرههای خارجی عادت داشتهاند و شهری پویا در مسیر تبادلات فرهنگی و اقتصادی ایران محسوب میشده است.
تقواییراد خاطرنشان کرد: هدف من از این پژوهش ارائه تصویری دقیقتر و جامعتر از زنجان در دورههای تاریخی است و امیدوارم این کتاب بتواند سهم این شهر را در تاریخ ایران به درستی نشان دهد.
در ادامه لیلا محمدی اظهار کرد: توفیق برگزاری این مراسم، فرصتی ارزشمند برای قدردانی از استادان، دانشگاهیان و پژوهشگرانی است که با تلاش علمی خود، در مسیر اعتلای ایران سربلند گام برمیدارند.
سرپرست بنیاد ایرانشناسی استان زنجان با تأکید بر اهمیت پژوهش و نوآوری افزود: یکی از اساسیترین نیازهای کشور برای دستیابی به پیشرفت پایدار، توجه جدی به فعالیتهای پژوهشی است؛ چرا که نوع و سطح پژوهشها، از شاخصهای اصلی توسعه محسوب میشود و بدون پژوهش، امکان دستیابی به خودکفایی وجود نخواهد داشت.
وی با اشاره به مأموریتهای این بنیاد، تصریح کرد: بنیاد ایرانشناسی بهعنوان یک مؤسسه علمی ـ پژوهشی وابسته به نهاد ریاستجمهوری، فعالیتهای خود را در چارچوب ضوابط وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی و بر اساس چهار محور ایران فرهنگی ـ تاریخی، ایران زبانی، ایران جغرافیایی و ایران در تعاملات جهانی دنبال میکند.
محمدی ادامه داد: شناسایی و شناساندن تاریخ، فرهنگ و هنر ایران، بهویژه در قالب تاریخنگاری محلی، از وظایف اصلی بنیاد ایرانشناسی است و استان زنجان با پیشینه غنی تمدنی خود، ظرفیتهای فراوانی برای انجام پژوهشهای عمیق در حوزههای مختلف دارد.
او با اشاره به جایگاه تاریخی استان زنجان، عنوان کرد: وجود آثار شاخصی همچون معدن نمک چهرآباد، گنبد سلطانیه، تپههای تاریخی، کاروانسراها، بزرگترین بازار سنتی سرپوشیده کشور و مساجد تاریخی، بیانگر نقش برجسته زنجان در شکوفایی فرهنگ و تمدن ایرانی در دورههای مختلف تاریخی است.
سرپرست بنیاد ایرانشناسی استان زنجان افزود: با وجود انجام برخی مطالعات پراکنده در قالب کتاب و پایاننامه، با توجه به قدمت تاریخی و نقشآفرینی این استان در تحولات ایران، انجام پژوهشهای گستردهتر و منسجمتر ضروری است.
محمدی با اشاره به راهاندازی شعبه بنیاد ایرانشناسی زنجان، گفت: پس از سالها پیگیری، مجوز تأسیس این شعبه در شهریورماه ۱۴۰۱ اخذ شد و در این مدت اقداماتی نظیر راهاندازی کتابخانه تخصصی، انعقاد تفاهمنامه با نهاد کتابخانههای عمومی، انجمنهای علمی و دانشگاههای استان، برگزاری کارگاههای گویششناسی، همایشهای ملی و تشکیل کمیتههای علمی در حوزههای مختلف انجام شده است.
وی با تأکید بر لزوم همکاری دانشگاهها و پژوهشگران خاطرنشان کرد: بنیاد ایرانشناسی زنجان از همه پژوهشگران داخل و خارج استان استقبال میکند و امیدواریم با همراهی دانشگاه زنجان و سایر مراکز علمی، بتوانیم جایگاه واقعی استان زنجان را در سطح ملی و بینالمللی معرفی کنیم.
پژوهشهای هویتی نیاز امروز جامعه است
در ادامه معاون پژوهش و فناوری دانشگاه زنجان گفت: برگزاری برنامهها و مراسم مرتبط با ایرانشناسی و زنجانشناسی در شرایط کنونی کشور، نقش مهمی در تقویت عرق ملی و حس وطندوستی دارد و میتواند انگیزه پژوهشگران، دانشجویان و جوانان را در مسیر فعالیتهای علمی و فرهنگی افزایش دهد.
امید رحمانی اظهار کرد: در روزهایی که کشور بیش از هر زمان دیگری به همدلی و همراهی نیاز دارد، پرداختن به موضوعات هویتی، فرهنگی و امنیتی در قالب پژوهشهای ایرانشناسی و زنجانشناسی یک مطالبه جدی است.
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه زنجان با اشاره به فعالیتهای دانشگاه در این حوزه، گفت: در دانشگاه زنجان تلاش کردهایم از طریق مراکز تحقیقاتی، از جمله مرکز زنجانشناسی، پشتیبان پژوهشگران و دانشگاههای استانی فعال در این حوزه باشیم و امیدواریم با همافزایی، بتوانیم حس وطندوستی را بیش از پیش تقویت کنیم.
رحمانی با بیان اینکه فعالیت علمی در شرایط عادی با شرایط دشوار تفاوت دارد، تصریح کرد: در زمانهای سخت، تقویت انگیزه، عرق ملی و روحیه مسئولیتپذیری اهمیت دوچندانی پیدا میکند و برنامههایی از این دست میتواند در این مسیر اثرگذار باشد.
وی ادامه داد: جوانان و دانشجویان نیازمند خوراک فکری و مباحث پژوهشی هستند و معرفی کتابها و آثار علمی در حوزه زنجانشناسی و ایرانشناسی، بهویژه آثاری که به مطالعات سیاحان میپردازد، میتواند این نیاز را تا حدی برطرف کند.
معاون دانشگاه زنجان عنوان کرد: فاصلهای میان وضعیت مطالعات فرهنگی و آگاهی عمومی در استانها وجود دارد که این موضوع ضرورت فعالیت بیشتر گروههای دانشگاهی از جمله تاریخ، تمدن اسلامی، فلسفه و سایر رشتهها را نشان میدهد.
به گزارش ایسنا در این برنامه از کتاب زنجان از نگاه سیاحان نوشته الهام تقواییراد رونمایی شد.
انتهای پیام
نظرات