خبرنگار ایسنا در آخرین روز برگزاری این رویداد، با حضور میدانی در نمایشگاه و گفت‌وگو با غرفه‌داران و رؤسای اتحادیه‌های مرتبط با صنعت لوازم خانگی، به بررسی و تشریح آنچه در این نمایشگاه گذشت پرداخته است؛

در سالن‌های نمایشگاه لوازم خانگی مشهد، اگرچه ردپای برخی محصولات وارداتی نیز به چشم می‌خورد، اما کفه ترازو به‌وضوح به نفع تولیدات داخلی سنگینی می‌کند. غرفه‌ها عمدتا به تولیدکنندگان ایرانی اختصاص یافته و محصولات عرضه‌شده، طیف متنوعی از لوازم خانگی بزرگ و کوچک را در بر می‌گیرد، از یخچال و ماشین لباسشویی گرفته تا اجاق‌گاز، لوازم آشپزخانه و تجهیزات برقی خانگی. حضور محدود کالاهای وارداتی، بیش از آنکه نقش تعیین‌کننده‌ای در بازار نمایشگاه داشته باشد، در حاشیه و در کنار تولیدات داخلی تعریف شده است.

تنوع محصولات ایرانی و ارتقاء نسبی کیفیت آن‌ها، از نکاتی است که در مقایسه با سال‌های گذشته به‌روشنی قابل مشاهده است. بسیاری از فعالان صنعت معتقدند تولیدکنندگان داخلی طی این سال‌ها تلاش کرده‌اند علاوه بر پاسخ‌گویی به نیاز بازار، در حوزه طراحی، به‌روزرسانی محصولات و افزایش بهره‌وری نیز گام بردارند. در مقابل، محصولات وارداتی حاضر در نمایشگاه بیشتر نقش مکمل دارند و تمرکز اصلی آن‌ها بر بخش‌هایی است که هنوز تولید داخلی به‌طور کامل نتوانسته جایگزین شود.

با این حال، این ترکیب از محصولات داخلی و وارداتی، بیش از آنکه نشانه رونق بازار باشد، تصویری از وضعیت گذار صنعت لوازم خانگی را به نمایش می‌گذارد، صنعتی که از یک سمت ظرفیت تولید قابل‌توجهی در داخل ایجاد کرده و از سوی دیگر همچنان در برخی بخش‌ها به واردات وابسته است.

اقای نوری، یکی از غرفه‌داران محصولات برقی نمایشگاه لوازم خانگی با اشاره به اینکه نمایشگاه فرصتی برای مقایسه، سنجش سلیقه مصرف‌کننده و حفظ ارتباط با بازار است، نه الزاما تضمین فروش، اظهار کرد: حتی با وجود تنوع و کیفیت بالاتر، محدودیت قدرت خرید همچنان سایه سنگین خود را بر تصمیم نهایی مشتریان انداخته است.

غرفه اتحادیه‌ها، محلی برای ارتباط تولیدکننده و مصرف‌کننده

حضور دو اتحادیه اصلی صنعت لوازم خانگی در نمایشگاه، یعنی اتحادیه لوازم خانگی مشهد و اتحادیه تولیدکنندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی مشهد، توجه بازدیدکنندگان و فعالان بازار را به خود جلب کرده بود. هر دو اتحادیه غرفه‌های تخصصی و منظم داشتند که نه تنها اطلاعات دقیق و فنی در اختیار مردم و خریداران قرار می‌داد، بلکه بستری برای پرسش و پاسخ مستقیم با کارشناسان و مدیران صنفی فراهم می‌کرد.

در حاشیه این نمایشگاه به مصاحبه با مدیرکل اتحادیه تولیدکنندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی مشهد، پرداختم.

مجید سالاری، درباره وضعیت فعلی بازار لوازم خانگی در مشهد اظهار کرد: وضعیت فعلی بازار لوازم خانگی در مشهد، واقعا قابل توجه است. فروش لوازم خانگی نو در رکود عمیق و کم‌سابقه‌ای به سر می‌برد و مردم به دلیل کاهش قدرت خرید، خریدهای خود را به تعویق انداخته‌اند. همین موضوع باعث شده بازار تعمیرات رونق بگیرد، چون خانواده‌ها ترجیح می‌دهند با هزینه کمتر دستگاه‌های قدیمی خود را احیا کنند. ما در سامانه «تعمیرات مشهد» شاهد افزایش چشمگیر درخواست‌ها هستیم و این نشان می‌دهد که مردم به جای خرید نو، سراغ تعمیرات رفته‌اند.

وی ادامه داد: موضوع دیگری که فشار زیادی به بازار وارد کرده، ورود کالاهای بی‌هویت و قاچاق است. این کالاها بدون خدمات پس از فروش و تامین قطعات استاندارد وارد بازار می‌شوند و هم مصرف‌کننده را سردرگم می‌کنند و هم تعمیرکاران را با مشکل مواجه می‌سازند. قطعات یدکی تقلبی هم که به وفور وارد می‌شود، موجب می‌شود دستگاه‌ها پس از تعمیر دوباره خراب شوند و اعتماد مردم به تعمیرکاران مجاز کاهش یابد.

سالاری درباره افزایش قیمت مواد اولیه و نوسانات ارزی، اظهار کرد: افزایش قیمت مواد اولیه و نوسانات ارزی نیز فشار زیادی به تولیدکنندگان و تعمیرکاران وارد کرده است. وقتی قیمت یک قطعه یدکی سه برابر شود، هزینه نهایی تعمیر بالا می‌رود اما کشش بازار برای افزایش دستمزد وجود ندارد، بنابراین حاشیه سود کاهش پیدا می‌کند. تولیدکنندگان کارگاهی نیز با کمبود نقدینگی مواجه‌اند و بعضاً مجبور به کاهش ظرفیت یا تعطیلی می‌شوند.

مدیرکل اتحادیه تولیدکنندگان و تعمیرکنندگان لوازم خانگی مشهد، با اشاره به تغییر الگوی خرید مردم، گفت: این تغییر الگوی خرید مردم که «تعمیر به جای تعویض» را انتخاب کرده‌اند، نقش مهمی در بازار دارد. خانواده‌ای که یخچال سایدبای‌سایدش خراب می‌شود، با مشاهده قیمت‌های نجومی، حاضر است مبلغ کمتری برای تعمیر پرداخت کند. ما برای مدیریت این شرایط سامانه آنلاین «تعمیرات مشهد» را ایجاد کرده‌ایم تا مردم بتوانند به تکنسین‌های دارای جواز و مورد تایید اتحادیه دسترسی داشته باشند و خدمات شفاف و منصفانه دریافت کنند.

پس از پایان این گفت‌وگو، بار دیگر به فضای نمایشگاه بازگشتم و فضای سالن نمایشگاه مملو از بازدیدکننده بود، خانواده‌هایی که با کنجکاوی به غرفه‌ها سرک می‌کشند، مدل‌های مختلف یخچال، لباسشویی و اجاق‌گاز را بررسی می‌کنند و از فروشندگان اطلاعات می‌گیرند.

با رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لوازم خانگی مشهد در خصوص میزان استقبال مردم از نمایشگاه گفت‌وگو کردم، رسول ابن‌الرضا اظهار کرد: بازار فعلی لوازم خانگی در مشهد به شدت تحت تاثیر رکود و تورم قرار دارد. کالا هست، اما قدرت خرید کاهش یافته و مشتریان تمایل دارند خریدهای خود را به تعویق بیندازند.

ابن‌الرضا، در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به نقش نمایشگاه تاکید کرد: نمایشگاه‌های تخصصی، فرصتی برای آشنایی مردم با مدل‌ها و برندهای جدید ایجاد می‌کنند، اما این خود باعث افزایش فروش نمی‌شود. مردم برای اطلاع از تکنولوژی و طراحی‌های جدید به نمایشگاه می‌آیند و این آگاهی می‌تواند در آینده نزدیک اثرگذار باشد.

وی ادامه داد: یکی از تغییرات مهم در بازار، افزایش توجه به کیفیت و طراحی محصولات است. تولیدکنندگان نسبت به چند سال گذشته، کالاهای با کیفیت و به‌روز ارائه می‌کنند و حتی در بخش‌هایی مانند لباسشویی و یخچال توان رقابت با نمونه‌های خارجی را پیدا کرده‌اند. با این حال، رکود و تورم، امکان تحقق کامل این مزیت‌ها را محدود کرده است.

ابن‌الرضا درباه نقش نقش نظام بانکی و تسهیلات خرید اظهار کرد: روش فروش اقساطی که زمانی جذاب بود، اکنون با سود بالا و شرایط سخت همراه است و مشتری را منصرف می‌کند. بنابراین نمایشگاه و معرفی محصولات نمی‌توانند به تنهایی خلا سیاست‌های مالی و اعتباری را پر کنند.

وی درباره‌ی قاچاق لوازم خانگی اظهار کرد: در حوزه قاچاق، تهدید بزرگی وجود دارد. هرچند حجم کالای قاچاق کاهش یافته، اما هنوز هم به تولید داخلی فشار وارد می‌کند. کالاهای قاچاق بدون پرداخت مالیات و عوارض با قیمت پایین‌تر به بازار می‌آیند و رقابت نابرابر ایجاد می‌کنند. به همین دلیل اتحادیه‌ها تلاش می‌کنند با تامین قطعات یدکی اصل و ارائه خدمات تخصصی، اعتماد مصرف‌کننده و ثبات بازار را حفظ کنند.

در حال گشت‌وگذار در غرفه‌ها، به‌وضوح می‌توان دید که مشتریان بین انتخاب محصول ایرانی با کیفیت و نمونه وارداتی مردد هستند. حتی وقتی فروشندگان به مزیت‌های فنی و خدمات پس از فروش اشاره می‌کنند، بعضی خانواده‌ها باز هم تصمیم به تعویق خرید خود می‌گیرند.

در حین این بازدید از بخش‌های مختلف نمایشگاه با سرپرست یکی از برندهای پرطرفدار ایرانی لوازم خانگی، به گفت‌وگو نشستم. وی درباره وضعیت بازار نمایشگاه نسبت به گذشته گفت: وضعیت بازار در این نمایشگاه نسبت به گذشته بسیار بهتر بود. تنوع محصولات بیشتر و استقبال مردم قابل توجه بود. حتی در شرایطی که ماه‌های گذشته به مناسبت بلک فرایدی یا شب یلدا جشنواره داشتیم، حضور در نمایشگاه باعث شد فروش ما نسبت به ماه‌های قبل افزایش یابد.

زیوری ادامه داد: مشتریان امروز به چند عامل مهم توجه دارند: قیمت، کیفیت، خدمات پس از فروش و امکان خرید اقساطی. در بین این موارد، تنوع محصول و ارائه گارانتی معتبر نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. بیش از ۷۰ درصد فروش ما به صورت اقساطی است و مابقی نقدی انجام می‌شود.

وی در مورد کالای قاچاق، اظهار کرد: مردم به دلیل نبود خدمات و گارانتی کمتر به سراغ کالای قاچاق می‌روند. فروشگاه‌ها و تولیدکنندگان داخلی تلاش می‌کنند با ارائه محصولات با کیفیت و پشتیبانی مناسب، مشتریان را جذب کنند. قاچاق تا حدی رقابت را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما اطلاع‌رسانی و کیفیت محصولات داخلی این اثر را کاهش داده است.

زیوری ادامه داد: یکی از مشکلات عملیاتی ما، تخصیص ارز و ارائه محصولات در زمان مناسب است. وقتی محصولات به موقع به بازار نرسند، تولیدکنندگان با تاخیر در فروش و برنامه‌ریزی مواجه می‌شوند و این موضوع فشار مضاعفی بر تولید و توزیع وارد می‌کند. بنابراین حمایت‌های دولت و بانک‌ها برای تسهیل دسترسی به منابع ارزی و مالی اهمیت بالایی دارد.

در میان غرفه‌های شلوغ، می‌توان صدای مشاوره‌های فروشندگان و توضیح درباره ویژگی‌های هر محصول را شنید. بسیاری از بازدیدکنندگان با گوشی خود مدل‌ها را مقایسه می‌کنند و از قیمت‌ها عکس می‌گیرند تا بعدا تصمیم‌گیری کنند.

در ادامه به سراغ یک غرفه که محصولات صوتی و تصویری در آن به نمایش گذاشته شده بود رفتم و  با مدیر مارکتینگ آن غرفه به گفت‌وگو نشستم. وی گفت: فعالیت ما در سراسر کشور بیشتر از طریق نمایندگی‌های منطقه‌ای انجام می‌شود و در استان‌هایی مانند خراسان رضوی، تعداد قابل توجهی فروشگاه محصولات ما را عرضه می‌کنند. نمایشگاه فرصتی برای تعامل مستقیم با مشتریان و ارائه جدیدترین محصولات به بازار است.

وی درباره دغدغه‌های فروش این برند اظهار کرد: یکی از دغدغه‌های برند داخلی ما در نمایشگاه‌ها، تخصیص فضای مناسب و برخورداری از امکانات برابر با دیگر شرکت‌ها است. گاهی تولیدکنندگان واقعی نسبت به واردکنندگان و بازاریاب‌ها، در موقعیت ضعیف‌تری قرار می‌گیرند و این موضوع باعث می‌شود برای معرفی محصولات به زحمت بیفتیم.

فوری زاده، درباره نوسانات ارز و تأخیر در تخصیص سهمیه‌های دولتی، تصریح کرد: نوسانات ارز و تأخیر در تخصیص سهمیه‌های دولتی برنامه‌ریزی و تولید ما را تحت تاثیر قرار داده است. در عین حال، کیفیت تولید داخلی نسبت به گذشته رشد داشته است، به ویژه در تولید قطعات داخلی و مونتاژ محصولات، اما هنوز وابستگی به قطعات وارداتی وجود دارد.

وی ادامه داد: صادرات محصولات هنوز محدود است، زیرا خدمات پس از فروش و گارانتی نقش مهمی در بازار خارجی دارد و بدون آن نمی‌توان به صورت منظم برنامه‌ریزی کرد. به همین دلیل تمرکز اصلی ما بر تثبیت بازار داخلی و ارائه خدمات مطمئن به مصرف‌کنندگان است.

در مجموع، آنچه در نمایشگاه لوازم خانگی مشهد به چشم می‌آید، تصویری دوگانه از این صنعت است؛ صنعتی که در ویترین‌ها ایستاده، متنوع، به‌روز و در بسیاری از حوزه‌ها قابل رقابت با نمونه‌های خارجی است، اما در بازار با مانعی جدی به نام «کاهش قدرت خرید» روبه‌روست. تولیدکنندگان، اتحادیه‌ها و فعالان صنفی، همگی بر یک نکته مشترک تأکید دارند که مسئله امروز لوازم خانگی نه کمبود کالا و نه ضعف تولید، بلکه ناتوانی تقاضا و غیبت سیاست‌های مالی مؤثر برای تحریک بازار است.

انتهای پیام