/گفتوگو/جعفر پناهي : مسايل اجتماعي فيلم “دايره” الهام گرفته از واقعيتهاي موجود جامعه است
در حاليكه حدود 2 سال از ساخت فيلم دايره در ايران ميگذرد ممنوعيت اكران آن در كشور عليرغم اعتراض كارگردان دايره موجب شده است تا جعفر پناهي با اين فيلم در جشنوارههاي مختلف جهاني حضور يافته و جوايز زيادي را به خاطر ساخت دايره كسب كند. در خصوص اكران دايره، علاوه بر موضعگيريهاي رسمي معاونت سينمايي و جوابيه جعفر پناهي ، اكران خصوصي دايره در ايران نيز از سوي منتقدان سينماي ايران بازتابهاي متفاوتي را داشت ولي به نظر ميرسد عليرغم اين موضعگيريها ، كارگردان دايره اميد خود را جهت اكران اين فيلم در ايران از دست نداده و در گفتوگوهاي وي ، هنوز بارقههاي اميدي وجود دارد، به همين انگيزه خبرنگار سينمايي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در گفتوگويي با وي ، نظرات اين كارگردان را در ارتباط با فيلم دايره جويا شد.
جعفر پناهي وجود محدوديتها و مشكلات موجود جامعه را به عنوان تلنگري براي هنرمندان دانست و گفت: شايد در برخي موارد انسان خيلي از مسايل را مشاهده كرده و توجهش به آن جلب نشود ولي در مقطعي خاص همين شكل عادي براي انسان به مساله و موقعيت كار تبديل ميشود، در جامعه نيز همانطوريكه در رسانهها و مطبوعات به چشم ميخورد اتفاقاتي چون قتل، طلاق و وساير حوادث اجتماعي وجود دارد كه در ميان حوادث رخ داده در جامعه اين نكته جلب توجه ميكند كه زني بعد از كشتن فرزندانش خودكشي كرده است.
وي ادامه داد: شايد بارها اين مسايل را خوانده باشيد منتهي اين مساله در مقطع خاص يك شكل ديگري است به اين معنا كه حس ميكنيد اين زن ، دربند مشكلاتي قرار داشته كه به تفكر خود هيچ راه گريزي نداشته است لذا دست به خودكشي ميزند.
اين كارگردان افزود : اين دايرهي محدوديتها و درگيريهاي انسان نسبت به اين مساله ، منشا اين فكر است كه اين زن در كجاي دنيا اينكار را انجام داده كه مشكلات براي هنرمند گوشزدي است تا بر مبناي آن تفكر كرده و طرحهايي را در همين زمينه ارايه دهد . هر چند كه جهت پياده كردن ايده خود مجبور است اين طرح را در جغرافياي داخلي انجام دهد از سوي ديگر آدمهايي نيز درون اين دايره هستند كه در اين مشكلات و محدوديتها دست و پا زده اما خودكشي را انتخاب نميكنند بلكه سعي دارند اين دايره را وسعت بخشيده و راه گريزي براي خود پيدا كنند.
پناهي در ارتباط با اكران اين فيلم گفت : درباره نمايش اين فيلم ابتدا قرار شد تا دايره به منتقدان سينما نشان داده شود ، براي همين منظور يك سينما در نظر گرفته شد و درخواست كرديم تا اين فيلم نشان داده شود منتهي مسوولين مربوطه اظهار داشتند كه اين فيلم به كسي نشان داده نشود تا تكليف آن مشخص گردد لذا حتي اجازه اكران خصوصي كه اولين حقوق هر فيلمساز بوده تا فيلمش را مشاهده كرده و در صورت ضرورت تغييراتي در آن ايجاد كند را به من ندادند.
وي افزود : بعدها منتقدين سينما در پي آن بودند كه اين فيلم را تماشا كنند ولي آنها نيز موفق نشدند تا اينكه اجازه نمايش آن براي يكي از مجلات سينمايي صادر شد كه بعدها نمايندگان مجلس و هيات داوران خانه سينما نيز آنرا تماشا كردند ولي از نمايش آن توسط افراد ديگر جلوگيري كرده و هيچكس را به اكران اين فيلم راه ندادند.
كارگردان دايره و در ارتباط با مضامين اجتماعي فيلم خاطر نشان ساخت: انسانهاي اين فيلم افرادي هستند كه درون محدوديتها قرار داشته و در زندان كوچكي رها شدهاند آنها از اين مكان بيرون آمده و وارد زندان بزرگتري شدهاند كه امنيتي نداشته و مجبورند به نقطه اول بازگردند، آنها افراد زنداني هستند كه معلوم نيست به چه دليلي دراين زندان افتادهاند ، همانطوريكه معلوم نيست چگونه وچرا از اين زندان بيرون آمدهاند.
وي افزود : به همين دليل نيازي نميبينم كه به اين مساله بپردازم ، چون مسئله مهمي در اين ميان براي افرادي است كه از زندان بيرون آمده و معلوم نيست آيا براي زندگي آنها جايگاهي وجودخواهد داشت يا خير لذا در اين فيلم از اجتماع و مشكلاتي كه به طور عيني در جامعه مشهود است صحبت ميشود و همه واقعيتهاي اجتماعي فيلم دايره الهام گرفته از واقعيتي است كه در جامعه وجود دارد.
جعفر پناهي در ارتباط با جايزه خانه سينما اظهار داشت : در گذشته ، حتي به خانه سينما اجازه اكران فيلم دايره را ندادند ولي سال پيش ، اين فيلم در خانه سينما به نمايش درآمده و كليه اعضايي كه فيلم را ديده بودند آنرا به عنوان بهترين فيلم انتخاب كردند ولي همانطوريكه گفته شد بحث تلفنهاي تهديدآميز مبني بر بهم ريختن جلسه در صورت اهدا جايزه به دايره آغاز شد تا اينكه مسوولين برگزاري را در شرايطي قرار دهند تا اين جايزه را به دايره ندهند.
وي افزود: البته كليه داوران به دليل شرايط حرفهاي كار حاضر به عدول از راي خود نشده و نسبت به اين مساله پافشاري كردند اما به خاطر جلوگيري از تنش و بهم ريختگي جلسه جايزه را مخفيانه و بعد از اتمام جشن به من دادند.
اين كارگردان سينما در پاسخ به سوالي مبني بر وجود تعامل در ساختار شكني محدوديتها با پيام اين فيلم گفت: هنرمند هيچ كاري به پيام فيلم ندارد چون وقتي از يك مساله اجتماعي و ملي و ساير مسايل صحبت ميشود در طرح بحث، چگونگي و چرايي آن وظيفه هنرمند و فيلمساز اجتماعي نيست كه بگويد چه بايد كرد و نبايد كرد؟
اينها به ما ارتباطي ندارد، هنرمند ميگويد اين هست ، حال چگونه ميتواند و بايد باشد و چرا هست به او مربوط نميشود چون اگر اين هنرمند ايده آليست باشد در اين انديشه است تا به مخاطب تلنگري زده و او را به تفكر وا دارد اما بعد از ايجاد اين تفكر ادامه راه ديگر به عهده او نيست.
جعفر پناهي در پايان افزود: در حاليكه در بيرون از مرزهاي جغرافيايي ،دايره در حال اكران است تعدادي از مردم به دليل واژهاي كه واقعا نميدانم اسمش را اختلاف سليقه، بحث فكري و ... بگذارم از ديدن اين فيلم محروم هستند.
شايان ذكر است فيلم دايره آخرين ساخته جعفر پناهي تاكنون حدود 15 جايزه معتبر جهاني شده كه جايزه شير طلايي كه بعد از 30 سال به ايران آمد از اين جمله است. از ديگر جوايز اين فيلم جايزه بزرگ منتقدان سينما به فيلم دايره است كه عليرغم حضور فيلمسازاني چون “ناني مورتي“ و “ميشاييل هانكه“ در اين بخش جعفر پناهي موفق به دريافت اين جايزه شد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات