/ پاياننامه/ “نقش عروسك در مراسم آئيني شهر اردبيل”
به گزارش گروه تحقيق هنري ايسنا فرشته فربند در سال تحصيلي 66-1365 براي كسب درجه كارشناسي در رشته تئاتر عروسكي از دانشگاه هنر با راهنمايي دكتر جابر عناصري در پاياننامهاي به نقش عروسك در مراسم آئيني ايران پرداخته است.
در اين پاياننامه آمده است: يكي از جشنهاي ديرينه سرزمين ما كه نشانهاي از شكوه و عظمت كشور كهنسال ماست عيد نوروز است.
اين جشن با وجود گذشت قرون و اعصار هنوز هم اصالت خود را حفظ كرده و در سراسر كشور خصوصا در دهكدهها و كوهپايههاي وطن ما با كشوه و جلال بيشتري برگزار ميشود.
اما درباره پيكهاي نوروز گفته شد كه روستائيان اطراف شهر اردبيل هنگام سال نو پيكهايي به شهر ميفرستند تا با خواندن ترانههايي حلول سال نو را به مردم تبريك بگويند.
اردبيليها اين پيكها را شگون آور دانستند و با نقل و شيريني از آنان پذيرايي ميكنند، پيكها در حاليكه يك سيني بزرگ در دست دارند و در آن شمعي روشن كرده و نقل و نباتي ريختهاند و سبزهاي و تمثالي از حضرت علي (ع) گذاشتهاند به درخانهها ميآيند و ترانههايي ميخوانند.
بعضي از پيكهاي نوروز كه آنان را (تكم چي) مينامند با عروسكي به نام (تكه) به شهر ميآيند و با تكان دادن آن سرودها و ترانههايي در توصيف چهارشنبه سوري و عيد نوروزي ميخوانند تكه عروسكي است بيشتر به شكل شتر كه از تخته ميسازند و آن را با آئينه و تكهپارههايي از فرش وگليم و با منجوقهاي مختلف زينت ميكنند و دمي از مو بر آن ميچسبانند و پرياز خروس برسر آن ميگذارند اين عروسك گردانها را ” تكم چي” ميگويند.
اين پاياننامه همچنين در بخش ديگري در خصوص كاربرد ديگر عروسك در مراسم آئيني اضافه ميكند: عوامالناس عموما كلمه ابوالدردا را ابودره تلفظ ميكنند و ظاهرا از جهت مشابهت با قرائتي كه اين كلمه با كلمه درد فارسي دارد چنين پنداشتهاند كه ابوالدردا در دوران عمر خود هميشه مريض و عليل بود. و هرگز روي سلامتي به خود نديده است شايد همين تصور آنان را به اين فكر انداخته است كه براي رفت بيماري از خانه و شفاي بيمار خويش آشي به نام آش ابودردا بپزند وبين فقرا تقسيم كنند.
مراسم پخت اين آش به اين منوال است كه در هنگام تهيه رشته از خمير، دو عروسك به شكل مرد و زن از خمير تهيه ميشود و شكم آنها از نبشن پر ميشود و هنگامي كه دو عروسك پخت آن را به آب روان ميسپبرن.
گفتني است عروسكها از سالها پيش در مراسم آئيني گوناگون ما نقش عمدهاي داشتهاند كه همچنين از آن جمله ميتوان به مراسم طلب باران نيز اشاره كرد.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.
نظرات