جلسه‌ي پرسش و پاسخ تئاتر “مرگ و دوشيزه“ شب گذشته پس از اجرا در تالار تجربه‌ي خانه‌ي هنرمندان به همت انجمن منتقدان و نويسندگان تئاتر ايران برگزار شد. به گزارش خبرنگار تئاتر ايسنا، در اين جلسه كه با حضور اشكان خطيبي كارگردان، نگار جواهريان و بهزاد مرتضوي بازيگران نمايش و تني چند از علاقه‌مندان تئاتر برگزار شد، ابتدا خطيبي درباره‌ي انتخاب متن “آريل دورفمان“ براي اجرا گفت: ما به دنبال متني براي اجراي پايان‌نامه بوديم و به همين دليل حدود 100 متن را مرور كرديم. ولي من چون علاقه‌ي خاصي به درام‌هاي سياسي و رئاليستي ندارم، با ديدن متن ترجمه شده‌ي اين نمايشنامه ترغيب شدم آن را كار كنم. اما از همان اول قصد نداشتيم به اين شكل كار كنيم و برايمان فقط اجرا مهم بود. وي سپس درباره‌ي روند رسيدن به اين شيوه‌ي اجرايي، گفت: متن در وهله‌ي اول بسيار كم نقص است و فكر نمي‌كنم شخصي كه آن را براي اولين بار مي‌خواند، به اين فكر كند كه چگونه بايد آن را به فرم جديدي اجرا كند. ما به دنبال چالش و يك متن سخت بوديم و البته از ابتدا هم فكر اجراي عمومي نمايش را داشتيم. وي افزود: بعد كه در متن جلو مي‌رفتيم، متوجه مي‌شديم كه جاي بعضي چيزهايي كه بايد باشد در متن خالي است، مثل تعليق زياد، بنابراين فكر كرديم با شكست ساختار زماني به اين تعليق برسيم. وي تصريح كرد: تقطيع حس‌ها در طول نمايش، چالش آفرين بود، ولي ما آن را دوست داشتيم. من به اين فكر كردم كه شكست ساختار زماني چيزي است كه در سينما و فيلم‌هاي تلويزيوني و حتي ادبيات داستاني ما از جمله “بوف كور” تجربه شده است، پس اين دغدغه را داشتيم كه به اين شكل روايت كنم و البته معتقدم به جا بوده است. وي سپس درباره‌ي امكانات اجرايي نمايش، گفت: در اجرايي كه ديديد به 40 يا 50 درصد چيزهايي كه خواستيم نرسيديم. مثلا قرار بود ما نصف بار ذهني را روي پروژكشن بگذاريم و تصاويري پخش كنيم، ولي چون امكانات نداشتيم، اين امر ميسر نشد. اما با حذف اين امكان من سعي خودم را روي نوع ميزانسن‌ها و بار معنايي گذاشتم. در ادامه، بهزاد مرتضوي بازيگر و دراماتورژ نمايش، گفت: قبل از شروع اجرا من و اشكان خطيبي روي متن خيلي كار كرديم و مواردي باعث شد كه متن را كمي به هم بريزيم. چون متن يك نوشته‌ي سياسي است با توجه به اين كه كشور شيلي جهان سوم است و ما هم جهان سومي هستيم، اوضاع سياسي ما كمي با هم شباهت دارد به همين علت مي‌ترسيديم مبادا تفسيرهاي سياسي از نمايش شده و جلوي كار گرفته شود. وي خاطر نشان كرد: به هم ريختن خط داستان باعث شد، تماشاگر بيش از اين كه به خط داستاني توجه كند، ذهنش مشغول باشد و سعي كند پازل‌ها را كنار هم بچيند، به همين دليل وقت نمي‌كند تفسير سياسي از نمايش داشته باشد. در ادامه‌ي مجري جلسه‌ به روانشناختي اجتماعي بودن متن اشاره كرد و سپس كارگردان نمايش،‌ در اين خصوص گفت: درست است كه متن يك متن روانشناختي اجتماعي است، ولي حوادث در يك بستر سياسي اتفاق مي‌افتد و ما نمي‌خواستيم اين بستر سياسي را قوي‌تر كنيم. در نتيجه سعي كرديم درام روانشناختي اجتماعي را به روانشناختي شخصيتي تبديل كنيم. در صحنه‌ي دوم متن اصلي و انتهاي نمايش كنسرتي هست كه ما آن را حذف كرده‌ايم و بار صحنه‌ي آخر را به صحنه‌ي اول نمايش منتقل كرديم. وي اضافه كرد: چون اين نمايش يك كار تجربي است، سه شب است كه “پائولينا” در صحنه روي صندلي مي‌نشيند، چون به اين صورت با شك به تماشاگران نگاه مي‌كند، گويي هر كدام از مردمي كه وارد مي‌شوند مي‌توانند دكتر شكنجه گر او باشند بار معنايي روانشناختي اجتماعي را در اين ميزانسن نشان داديم. وي تصريح كرد: درگيري آدم‌هاي نمايش و قاطي شدن روابط باعث مي‌شود، نتوانيم برداشت چپي و راستي از نمايش داشته باشيم، پس مهمتر از اين كه شيوه‌ي اجرايي خاصي به كار ببريم، خارج كردن نمايش از درام روانشناختي اجتماعي به درام روانشناختي شخصيتي بوده است. وي سپس درباره‌ي حذف و اضافات متن اجرايي گفت: در صحنه‌ي اول نمايش ما و صحنه‌ي دوم و سوم متن اصلي، “ژراردو” و “روبرتو” با هم بحث سياسي مي‌كنند، ولي ما اين بحث‌ها را حذف كرده و سعي كرده‌ايم ديالوگ‌هايي را جايگزين كنيم كه ربطي به سياست ندارند، يعني بازنويسي عمده‌اي روي متن انجام نداديم بلكه روي ديالوگ‌ها و حذف برخي كلمات و جايگزيني كلمات ديگر براي رسيدن به مقصود كار كرديم. “خطيبي” در پاسخ به اين پرسش كه چرا در نيم ساعت ابتدايي نمايش بازي، بازيگران جانيفتاده و ريتم نمايش، كند است، گفت: وقتي با اميد سهرابي مشاور كارگردان و بهزاد مرتضوي صحبت مي‌كرديم به اين نتيجه رسيديم كه فضاي ابتدايي نمايش يخ زده است و جلو نمي‌رود، اما به اعتقاد من شما بايد كليت كار را ببينيد عمده‌ترين دليل اين است كه تماشاچي در ابتداي نمايش، ريتم را پيدا نكرده، اما بعد كه كلي كار را مي‌بيند متوجه مي‌شود كه قرار است همه چيز كند اتفاق بيفتد و اين را مي‌پذيرد. وي اظهار كرد: حتي در انتخاب نقش‌ها كمي ريسك كردم چون “پائولينا” و “روبرتو” اصلا چهره‌ي خشني ندارند. وي در پايان درباره‌ي استفاده از طراحي صحنه‌ي نمايش گفت: در اجراي شب اول سه لته جلو مي‌آ‌مد و تابلوي زيبايي را خلق مي‌كرد، اما اين خيلي وقت ما را مي‌گرفت، چون حتي همين الان هم تعويض صحنه آزاردهنده است. به هر حال ناچار شديم دو لته را حذف كنيم. مساله‌ي ديگر اين كه در جاهايي از نايلو بيرنگ استفاده كرديم ولي داربستي نداشتيم كه در پشت صحنه نورها به آن وصل شود به همين دليل فقط سايه‌هاي كمي از پشت نايلون‌ها مي‌بينيم و در نهايت اين كه به استفاده‌ي كامل از دكور نرسيديم. انتهاي پيام