«اهداف، سياستها و ضوابط نشر كتاب» مصوب شوراي عالي انقلاب فرهنگي
اهداف، سياستها و ضوابط نشر كتاب؛ مصوب جلسات 147 - 148 - 149 مورخ 6 و 13 و 67/02/20 شوراي عالي انقلاب فرهنگي (دستگاه اجراكننده؛ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي):
فصل اول
ماده 1 - هدف:
اعتلاي فرهنگ، ارتقاي سطح دانش و تعميق مباني و ارزشهاي انقلاب با تامين آزادي نشر كتاب، حفظ حرمت و حريت قلم، حراست از جايگاه والاي علم و انديشه و تضمين آزادي تفكر در جامعه اسلامي.
ماده 2 - اصول و سياستها:
از آنجا كه در جهان ارتباطات، كتاب، يكي از وسايل مهم و مؤثر در انتشار و انتقال سريع و وسيع افكار و انديشه‌هاي صحيح و ناصحيح به‌شمار مي‌رود، موضع نظام جمهوري اسلامي در قبال آن عمدتا از دو طريق و با اتخاذ و سياست مرتبط و مكمل يكديگر به شرح زير تحقق پيدا مي‌كند:
ماده 3 - الف سياستهاي ايجابي و اثباتي:
1- كتب و نشريات طبق اصل 24 قانون اساسي در بيان مطالب آزادند.
2- دولت و همه اركان حكومت موظف‌اند كه براساس قانون از حريم آزادي كتب و نشريات مجاز حمايت كنند.
3- تلاش براي افزايش آگاهيهاي ديني، علمي، سياسي، اقتصادي، هنري، تاريخي، اجتماعي و نظاير آن در سطح عموم و انتشار كتاب و نشريه به اين منظور، از حقوق افراد ملت است و هيچ مقام رسمي و غيررسمي نمي‌تواند با اعمال فشار انتشار يا عدم انتشار كتب و نشريات مجاز را باعث شود.
4- تلاش در جهت انتشار كتب مفيد براي نشر انديشه‌ها و تعاطي افكار و رشد فكري در جامعه و مقابله فكر با فكر و تقويت روح نقادي و برخورد آزادانه و منطقي آرا و نظريات در اداي وظيفه امر به معروف و نهي از منكر و آزادي و استماع اقوال و اتباع احسن و مالاف كشف نظر صحيح، حق طبيعي هر فرد از افراد ملت است.
تبصره - برخورد قانوني با موارد غيرمجاز از اصل فوق مستثني است و از سوي مراجع ذيربط به طريقي كه در قانون تعيين شده است انجام مي‌گيرد.
5- سعي در انتشار كتاب و نشريات لازمه‌ي بزرگداشت مرتبه‌ي علم و تحقيق و تجليل از مقام عالم و محقق و نويسنده و مترجم صالح در جامعه است و لذا تدوين و اجراي سياستهاي هدايتي و حمايتي نظام جمهوري اسلامي ايران در خصوص كتاب و نشريات، بايد به نحوي باشد كه اهل قلم را به تاليف و انتشار كتابهاي متناسب با نيازهاي جامعه امروز در جهت اهداف و اصول ذيل تشويق و ترغيب نمايد:
الف‌ـ تقويت و رواج امر پژوهش به عنوان يكي از مهمترين طرق تحقق استقلال فرهنگي و افزايش قدرت انتخاب و آگاهي مردم در همه‌ي زمينه‌ها.
ب- دفاع منطقي و محققانه از استقلال سياسي و اقتصادي و فرهنگي، بويژه با عنايت به اصل “نه شرقي ـ نه غربي”
ج- نگاهباني از دستاوردهاي انقلاب اسلامي و تلاش براي تقويت و توسعه آن در قلمرو كتاب و كتابت.
د- معرفي انقلاب اسلامي از راه تاليف و نشر آثار ارزشمند علمي و فرهنگي.
هـ تجديد حيات و مجد و جلال فرهنگي و سياسي و اجتماعي اسلام از طريق انتشار كتابهاي مناسب.
و - مقابله مؤثر و مفيد با تهاجمات سياسي و فرهنگي خارجي و داخلي به ارزشها و اهداف اسلامي.
ز- كوشش در راه حفظ ميراث زبان و ادب فارسي و تقويت و گسترش آن از راه تصحيح انتقادي و تحقيق درباره‌ي متون فارسي و نشر آنها و همچنين بهره‌گيري مفيد از دانش و انديشه‌ي بشري و تجربيات علمي و فني ديگران از طريق ترجمه‌ي سنجيده و مناسب به اين زبان.
ب - حدود قانوني.
نشر كتاب، همان گونه كه ممكن است مظهر و نمودي از آزاديهاي اجتماعي و انساني تلقي گردد، چه بسا كه مورد سوء استفاده و اشاعه لااباليگري فكري و اخلال در حقوق عمومي قرار گيرد. مسؤولان دستگاههاي ذيصلاح موظف‌اند، به منظور مقابله با جوانب منفي، حدود و ضوابط قانوني نشر كتاب را، كه ذيلا آمده است، مورد توجه قرار دهند و فضاي سالم و سازنده‌ي طبع و نشر كتاب را حفظ و حراست نمايند.
كتبي كه به شرح ذيل مخل به مباني اسلام و حقوق عمومي باشد، شايسته‌ي نشر نيست:
الف - تبليغ و ترويج و الحاد و انكار مباني دين.
ب - ترويج فحشا و فساد اخلاقي.
ج - برانگيختن جامعه به قيام عليه نظام جمهوري اسلامي ايران و ضديت با آن.
د - ترويج و تبليغ مرامهاي گروههاي محارب غيرقانوني و فرق ضاله، همچنين دفاع از نظام سلطنتي و استبدادي و استكباري.
هـ ايجاد آشوب و درگيري در ميان طوايف قومي و مذهبي و يا اخلال در وحدت جامعه و تماميت ارضي كشور.
و - تمسخر و تضعيف غرور ملي و روح وطن‌دوستي و ايجاد روحيه خودباختگي در برابر فرهنگ و تمدن و نظامات استعماري غربي يا شرقي.
ز - تبليغ وابستگي به يكي از قدرتهاي جهاني و ضديت با خط مشي و بينش مبتني بر حفظ استقلال كشور.
تبصره 1- ملاك منع در حكم به اخلال به مباني اسلام و حقوق عمومي اضلال در مورد كتب مضله تاثير و فعليت است.
تبصره 2 - موارد ذيل از شمول بندهاي مذكور در حدود قانوني خارج است:
الف - كتب تحقيقي و علمي در زمينه‌ي مكاتب الحادي و غير آن كه فاقد موضع‌گيري تبليغي و ترويجي باشد.
ب - تبيين مسائل مورد نياز جامعه در زمينه‌هاي اخلاقي و جنسي به دور از تحريك و ابتذال و به شيوه‌ي علمي جهت آموزش و شناخت و نيز وقتي كه در كتب ادبي ترسيم و بيان صحنه‌هاي فساد با رعايت عفت قلم و بيان غيرمحرك و شهواني به منظور انتقال پيامي مثبت و عبرت‌آور، اجتناب‌ناپذير باشد.
ج - طرح اشكالات و انتقادات و بيان نارساييها در جمهوري اسلامي جهت ريشه‌يابي و شناخت دقيق‌تر مسائل و دستيابي به راه‌حلهاي مناسب و سازنده با بيان استدلالي و اصلاح‌طلبانه بدون توهين و افترا.
د - طرح و نقل افكار و گفتار و مواضع فكري و عملي مخالفان انقلاب و نظام به منظور بررسي محققانه و عالمانه‌ي آرا و انديشه‌هاي آنان.
هـ كتب علمي و استدلالي و عقيدتي كه محرك احساسات منفي و برهم زننده‌ي اساس وحدت در ميان اقوام و فرق مختلف كشور نباشد.
و - نقد و نفي آداب و سنن غلط و انحرافي به قصد اصلاح و بدون شايبه‌هاي سياسي و استعماري.
تبصره 3 - انتشار كتب موضوع ماده 3 و كتب ديگر، در صورتي كه آثار منفي ناشي از مطالب مندرج در آنها با افزودن مقدمه و توضيحات محققانه و مناسب برطرف شده باشد، بلامانع خواهد بود.
فصل دوم:
ماده 4 - هيات نظارت بر اجراي ضوابط نشر كتاب
نظر به اينكه نظارت بر امر طبع و نشر كتاب و اجراي صحيح اصل 24 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران به عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است، اين وزارتخانه هيات نظارتي متشكل از حداقل پنج نفر از ميان صاحبنظران و شخصيت‌هاي علمي و فرهنگي وارد به مسائل كتاب و نشر و امور اجتماعي و سياسي و تبليغاتي انتخاب و جهت تصويب به شوراي فرهنگ عمومي معرفي خواهد كرد.
ماده 5 - هيات نظارت بر نشر كتابهاي كودكان و نوجوانان
نظر به حساسيت و جنبه‌هاي خاص كتابهاي كودكان و نوجوانان، هيات ويژه‌اي به نام هيات نظارت بر نشر كتابهاي كودكان و نوجوانان متشكل از حداقل پنج تن از افراد صاحب نظر و آگاه به امور تربيتي (از ديدگاه اسلامي) و مسائل خاص كتابهاي كودكان تشكيل خواهد شد. اين افراد را وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي از ميان صاحب نظران و نويسندگان كتابهاي كودكان و نوجوانان و اشخاص آگاه به مسائل تربيتي در اسلام انتخاب و جهت تصويب به شوراي فرهنگ عمومي معرفي خواهد كرد.
تبصره 1- حداقل يكي از اعضاي اين هيات بايد از ميان صاحبنظران و اعضاي كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان باشد.
تبصره 2- نظارت هيات مزبور از حيث شكل و محتواي كتب كودكان و نوجوانان و انطباق آنها با فرهنگ اسلامي و ايراني و اصول تربيتي خواهد بود و اين نظارت بايد قبل از چاپ و نشر كتاب انجام گيرد.
تبصره 3- نظارت هيات مزبور بر طبق آيين‌نامه‌اي انجام خواهد گرفت كه اين هيات تهيه خواهد كرد و به تاييد وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي خواهد رساند. اين آيين نامه بايد ناظر به صورت و ماده‌ي كتب كودكان و نوجوانان باشد و راهنمايي باشد كه مجريان با آن بتوانند محتواي اين كتب را قبل از چاپ و نشر با فرهنگ اسلامي و ايراني و اصول صحيح تربيتي تطبيق دهند.
ماده 6- مسوول اجرا
مسؤوليت اجراي اين سياستها و ضوابط به عهده‌ي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي است. اين وزارتخانه مكلف است در ايفاي وظيفه خود از نظريات اعضاي هيات نظارت بر اجراي ضوابط نشر كتاب به صورتي كه شرح داده شده است استفاده كند، و ارگانها و ادارات و مراكز ذيربط به نوبه‌ي خود موظف‌اند در اين خصوص با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي همكاري و هماهنگي نمايند.
ماده 7 - اين آيين نامه در 7 ماده و 7 تبصره در جلسه‌هاي 147 و 148 و 149 شوراي عالي انقلاب فرهنگي به تصويب رسيده است.
(منبع: مجموعه قوانين و مقررات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي).
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر می‌شود.
نظرات