*سادهنويسي در شعر امروز* شهاب مقربين: زبان شعرم را بهعمد پيچيده نميكنم
شهاب مقربين به تقسيمبندي شعر به ساده يا دشوارنويسي اعتقادي ندارد؛ اما در عين حال ميگويد، از اينکه بهعمد زبان خود را دچار پيچيدگي کند، احتراز ميکند.
اين شاعر در گفتوگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، عنوان كرد: تقسيمبندي شعر به دو گروه ساده و دشوار توجيهي ندارد. حداقل به دو دليل: اول اينکه مرز مشخصي ميان سادگي و پيچيدگي در شعر نيست. اگر تعداد زياد مخاطباني را که با يك شعر ارتباط برقرار ميكنند، ملاک سادگي شعر بدانيم، تلقي و برداشتي اشتباه است؛ زيرا در اين صورت به اين نتيجه خواهيم رسيد که مثلاً حافظ شاعري بوده كه ساده مينوشته؛ در حاليكه چنين نيست. او پيچيدگيهاي خاص شعر و زبان خودش را دارد و درعين حال، مخاطبان زيادي هم دارد. و برعكس، اگر شعري مخاطبان کمي داشته باشد، علت آن صرفاً پيچيدگي شعر نيست. دليل دوم اينکه سادگي يا پيچيدگي را نميتوان به عنوان يك ارزش زيباييشناختي تلقي كرد.
شاعر «اين دفتر را باد ورق خواهد زد» اظهار كرد: من همواره خودم را از اينگونه تقسيمبنديها بر حذر داشته و سعي نكردهام كه با تصنع، ويژگي خاصي را بر زبانم تحميل كنم. بسياري ميگويند من سادهنويسام؛ در حاليكه خودم اصلا به اين امور حساس نيستم و معتقدم اگر شاعري بخواهد زباني را بهعمد به شعرش تحميل کند، کارش به شکست منجر خواهد شد. من البته از اينکه بهعمد زبان خود را دچار پيچيدگي کنم، احتراز ميکنم؛ اما بهعمد نيز نميخواهم زبانم را ساده کنم. زبان يک شاعر در جريان يک پروسهي طولاني تجربهها شکل ميگيرد و از سوي ديگر متأثر از بسياري عوامل روانشناختي و حتا فيزيولوژيک نيز هست؛ چرا که زبان يک شاعر را ساختار ذهني او ميسازد و ساختار ذهني هر فرد را عوامل متعدد و پيچيدهاي شکل ميدهند.
مقربين با بيان اين مطلب كه زبان شعر دههي 80 را الزاماً متأسي يا مديون دههي 70 نميدانم، گفت: به هرحال هر کسي متناسب با ظرفيتهاي خود از محيطي که او را احاطه کرده، تأثيراتي ميگيرد؛ اما بسياري از شاعراني كه در سالهاي دههي 80 خوانده ميشوند، در سالهاي دههي 50 و 60 ريشه دارند و پيش از آنكه اتفاقي به نام دههي 70 رخ دهد، زبانشان را در شعر يافتهاند. از اينرو، دست کم در مورد عدهاي از شاعران، لزومي ندارد زبان سادهي شعر امروزشان را متأثر از آن ماجرا، يا در واکنش به آن بدانيم.
او سپس در تبيين آفتهاي سادهنويسي تعمدي گفت: اين آفتها فقط از جانب سادهنويسي نيست؛ از جانب آن دسته از شاعراني نيز ميتواند باشد كه به تصنع دشوارنويساند. تهديد زبان از سوي کساني صورت ميگيرد كه بر زبان تسلط ندارند. به اعتقاد من، شعر تجربهاي عميق در زبان است و شاعر از پس اين تجربهها و نيز با تأثير از عوامل ديگري که ذکر کردم، به بياني ساده يا پيچيده در شعرميرسد.
مقربين در پايان، چشمانداز شعرهايي را که زبان پيچيدهاي ندارند، روشن دانست و گفت: اين جريان كموبيش توانسته نمونههاي موفقي را از خود را ارائه كند.
انتهاي پيام
- در زمینه انتشار نظرات مخاطبان رعایت چند مورد ضروری است:
- -لطفا نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- -«ایسنا» مجاز به ویرایش ادبی نظرات مخاطبان است.
- - ایسنا از انتشار نظراتی که حاوی مطالب کذب، توهین یا بیاحترامی به اشخاص، قومیتها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزههای دین مبین اسلام باشد معذور است.
- - نظرات پس از تأیید مدیر بخش مربوطه منتشر میشود.


نظرات