در آستانه سالگرد تشكيل جهاد دانشگاهي، بانك نمونه هاي بيولوژيك سرطان پستان مركز تحقيقات سرطان پستان جهاد دانشگاهي علوم پزشكي تهران راه اندازي شد.

به گزارش سرويس پژوهشي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) علوم پزشكي تهران، گروه پژوهشي ژنتيك مركز تحقيقات سرطان پستان جهاد دانشگاهي واحد علوم پزشكي تهران با همكاري شبكه پزشكي مولكولي كشور به منظور فراهم كردن زمينه انجام تحقيقات در زمينه سرطان پستان ارثي در كشور به جمع آوري بافت توموري و سالم از بيماران مبتلا به سرطان پستان اقدام كرده است.

با ايجاد چنين امكاني مي‌توان تعداد زيادي از نمونه‌ها را در يك‌جا گردآوري كرده، نمونه را با ديگران به اشتراك گذاشت، آزمايش‌هاي متعدد بر روي آن انجام داد و يك آزمايش را چندين بار تكرار كرد. بدين ترتيب مرحله جمع‌آوري نمونه‌ها كه يكي از دشوارترين مراحل انجام طرح‌هاي تحقيقاتي است كنار گذاشته شده و پروژه‌هاي تحقيقاتي با سهولت بيشتري به‌انجام مي‌رسند.

طي مطالعات زياد به عمل آمده معيارهايي جهت انتخاب بيماران مشخص و به جراحان و انكولوژيست هاي مركز اعلام شد تا با استفاده از آن بتوانند بيماران و خانواده آنها را جهت انجام مشاوره ژنتيك و سپس اخذ نمونه بيولوژيك معرفي كنند.

ابتلاي حداقل يك نفر از اعضاي خانواده به سرطان پستان با سن كمتر از 40 سال و يا ابتلاي يك نفر از اعضاي خانواده در هر سني به سرطان پستان دو طرفه و يا ابتلاي حداقل دو نفر از اعضاي خانواده با درجه فاميلي يك يا دو به سرطان پستان و يا سرطان تخمدان از جمله اين معيارهاست.

تمام نمونه هايي كه با روش فوق انتخاب مي شوند به كلينيك مشاوره ژنتيك جهت انجام مشاوره رايگان معرفي مي شوندكه مشاوره ژنتيك توسط دو پزشك انجام مي شود.

ابتدا طي مصاحبه با مشاوره شونده توضيحات مقدماتي در مورد سرطان پستان فاميلي، ميزان خطر آن و ساير جنبه ها به فرد ارائه مي شود و پس از ترسيم شجره نامه، بيمار تقاضا مي شود افراد درجه يك يا دو فاميل خود را جهت اخذ نمونه معرفي كند؛ سپس فرد مورد نظر جهت تكميل فرم هاي مربوطه به پزشك دوم ارجاع و فرم هاي پرونده بيمار تكميل مي‌شود.

بيماران معرفي شده از سوي كلينيك مشاوره ژنتيك و اعضاي خانواده آنها به بخش خون گيري ارجاع و خونگيري توسط پرستار مسئول انجام مي شود. از هر فرد دو نمونه 5 ميلي ليتري خون اخذ مي شود. نمونه هاي خون پس از نصب برچسب مشخصات بيمار در يخچال قرار داده شده و سپس جهت استخراج DNA به آزمايشگاه ارجاع مي شوند.

از هر بيمار مبتلا به سرطان پستان مراجعه کننده به مراکز طرف همکاري با آزمايشگاه ژنتيک سرطان پستان جهاد دانشگاهي علوم پزشکي تهران هنگام جراحي يک نمونه بافت تومور و يک نمونه بافت سالم جهت بانک بافت اخذ مي شود. نمونه ها بلافاصله در تانک نيتروژن قرار مي گيرد و پس از انتقال به آزمايشگاه و پس از کد گذاري در فريزر 70- نگهداري مي شود.

‌به منظور ثبت اطلاعات در رايانه،

ابتدا شجره نامه هر يك از خانواده ها با استفاده از نرم افزار progeny ver 5.4 كه يكي از كارآمدترين نرم افزارهاي مشاوره ژنتيك در دنيا مي باشد ترسيم مي شود. هر كدام از بيماران يك كد اختصاصي دريافت كرده و اطلاعات مربوط به وي به صورت جداگانه و كدبندي شده وارد نرم افزار مي‌شود. به منظور محرمانه نگه داشتن اطلاعات بانك كدهاي مورد استفاده تنها در اختيار مجري پروژه قرار دارد.

در ادامه به منظور انتخاب و راه اندازي روش مناسب استخراج DNA وRNA از نمونه هاي خون و بافت بيماران كه با مطالعه مقالات موجود و مشاوره با صاحبنظران و انجام آزمايشگاهي چندين روش بهترين روش بدين منظور انتخاب شده، يکي از نمونه هاي خون براي استخراج DNA استفاده شده و نمونه ديگري براي تحقيقات آينده نگهداري مي شود.

پلاسماي خون ها نيز جدا شده و براي تحقيقات ديگر نگهداري مي شود. استخراج RNA و DNA از بافت ها نيز بر اساس طرح‌هاي در دست اجرا و با توجه به نياز تحقيقاتي انجام مي شود. cDNA مورد نياز از RNA ها تهيه شده و باقي مانده RNA در 70- نگهداري مي شود. در صورت باقي ماندن cDNA نمونه ها در 20- نگهداري مي شود.

در بانك نمونه هاي بيولوژيک برخلاف ساير پروژه‌هاي تحقيقاتي نوع آزمايش انجام شده بر روي نمونه‌ها و نتايج احتمالي حاصل از آن مشخص نيست؛ ازاين‌رو جنبه‌هاي اخلاقي مهم‌ترين مسأله در بانك نمونه هاي بيولوژيک مي‌باشد.

رضايت‌نامة بانك نمونه هاي بيولوژيك سرطان پستان جهاد دانشگاهي بر اساس دستورالعمل انجمن ژنتيك انساني آمريكا در رابطه با بانک کردن اطلاعات و نمونه هاي بافتي تدوين شده است كه به‌ صورت كتبي و پس از ارائه توضيحات لازم و رفع هرگونه شبهه احتمالي به‌صورت كتبي توسط فرد نمونه‌دهنده از روي اختيار و با آگاهي امضا مي‌شود. در اين رضايت‌نامه موارد زير مشخص شده‌است:

در رضايت‌نامه تصريح شده كه بانك هيچ‌گونه تعهدي درمورد انجام آزمايش‌هاي تشخيصي برروي نمونه‌ها ندارد و نمونه‌ها صرفاً جهت انجام مقاصد تحقيقاتي نگهداري مي‌شوند. بااين‌حال بانك خود را موظف مي‌داند در صورتي كه نتايج حاصل از تحقيقات در روند تشخيص ، سير بيماري يا درمان افراد شركت‌كننده مؤثر باشد آنها را از نتايج حاصله آگاه كند.

در رضايت‌نامه تصريح شده‌است كه در طول مدت نگهداري، نمونه‌ها و اطلاعات مربوط به آن براي انجام تحقيقات احتمالي به‌صورت بي‌نام در اختيار ساير مراكز پژوهشي قرار خواهد گرفت. همكاري بانك با ساير مراكز پژوهشي بر اساس پروتكلي مشخص صورت خواهد گرفت تا تمام حقوق افراد نمونه‌دهنده تضمين شود.

به منظور محرمانه نگه‌ داشتن اطلاعات در بانك، نمونه‌ها و اطلاعات مربوط به آن توسط فرد ثالثي كدگذاري شده و اين كدها به جز در موارد لازم باز نمي‌شود. همچنين نمونه ها تنها به صورت بي نام در اختيار ساير مراکز تحقيقاتي قرار خواهد گرفت. براي برقراري امنيت بانك و به منظور اجتناب از دسترسي افراد غيرمجاز به نمونه ها و اطلاعات مربوط به آن، سطوح دسترسي مختلفي براي هر يک از همکاران بانک تعريف شده است و تنها مدير بانک امکان دسترسي کامل به نمونه ها و اطلاعات را دارد.

به گزارش ايسنا، به‌ منظور تسهيل و گسترش روند تحقيقات مولکولي در سرطان پستان، نمونه هاي بيولوژيك نگهداري شده در بانک و اطلاعات مربوط به آن به‌صورت بي‌نام و رايگان و در قالب يک تفاهم نامه همکاري پژوهشي در اختيار ساير مراكز تحقيقاتي قرار مي گيرد؛ به‌شرط آنكه مراكز تحقيقاتي در قالب يك طرح تحقيقاتي مصوب درخواست همكاري خود را به بانك ارائه داده باشند.

انتهاي پيام