در گذشته‌هاي نه‌چندان دور، با گذر از هر كوچه پس‌كوچه و بخش‌هاي قديمي شهر تاريخي اصفهان آن‌قدر آثار زيبا و باارزش چشمت را مي‌گرفتند كه مدت‌ها تو را مجذوب مي‌كردند؛ ولي اگر اين اواخر گذرت به آن كوچه پس‌كوچه‌ها افتاده باشد، به حتم درد مي‌كشي، از خراب شدن خانه‌هاي قديمي و ساخته شدن خانه‌هايي كه بدون هيچ تناسبي با محيط اطراف سر به فلك كشيده‌اند.

به گزارش خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، حمام يكي از مهم‌ترين آثاري است كه به آن اهميت داده نمي‌شود و نه‌تنها مورد توجه هيچ نهاد و سازماني نيست، بلكه آن‌قدر در اين سال‌ها به آن بي‌توجهي شده است كه به‌راحتي هر صاحب ملكي به خود اجازه‌ مي‌دهد، در آن دخل و تصرف كند و آن را خراب يا حتا از آن به‌عنوان زباله‌داني استفاده كند.

نمونه‌ي اين‌گونه تخريب‌ها را مي‌توان در اخبار رسانه‌ها يافت و بارزترين مثال آن، حمام خسرو‌آقا در محدوده‌ي شهرداري منطقه‌ي 3 اصفهان است؛ حمامي كه در سال 1358 ستون‌ها و فضاي داخلي‌اش توسط افرادي ناشناس تخريب شدند و در فروردين‌ 1374، 85 درصد بناي آن توسط عوامل شهرداري از بين رفت. اكنون هم مسؤولان شهرداري پس از تخريب حمام صفوي خسرو‌آقا، در حال اجراي يك شيب راهي در ورودي پاركينگ مجتمع تجاري، كنار بقاياي ساختمان اين حمام است كه باقي‌مانده‌هاي اين بناي تاريخي را از بين مي‌برد.

ساخت‌وساز كنار حمام شاه اصفهان در اواخر سال 1386 توسط مسؤولان بانك كنار اين حمام در شمال شرقي ميدان امام (ره) نمونه‌ي ديگري از بي‌توجهي نسبت به بنايي تاريخي و باارزش در شهر اصفهان است. ساخت‌وسازي كه روي گنبد اين حمام تاريخي انجام شد، سنگيني ساختمان بانك را روي سقف حمام انداخت.

به گزارش ايسنا، حمام صفوي شيخ بهايي نمونه‌ي ديگري از بي‌توجهي‌هاست. هرچند از سال 1385 و شايد زودتر از آن، قول و قرارهايي براي بازسازي و جلوگيري از تخريب اين حمام كه حدود 11 مالك دارد، گذاشته شده بودند، ولي هر سال دريغ از پارسال. اين بنا شايد به‌خاطر كمبود اعتبار و شايد فراموش كردن وجود چنين بنايي در بافت تاريخي اصفهان، شرايط مناسبي ندارد.

ارديبهشت‌ماه‌ امسال، آغاز مرمت در اين حمام تاريخي سر و صداي زيادي برپا كرد و اهالي و كاسب‌هاي محله‌ي درباره‌ي مرمت آن با استفاده از كلنگ‌ و ابزارهاي ديگر توسط دانشجويان تازه‌كار رشته‌ي مرمت اظهار نگراني كردند؛ ولي رييس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان اين قضيه را رد كرد. درحالي‌كه اگر كسي همان زمان از كنار اين حمام عبور مي‌كرد، صداي كلنگي از داخل اين اثر معماري متعلق به دوره‌ي صفوي شنيده مي‌شد.

يك مدرس دانشگاه در اصفهان درباره‌ي وضعيت حمام‌هاي تاريخي شهر تاريخي اصفهان، به خبرنگار ايسنا گفت: در سال‌هاي اخير، روند تخريب حمام‌هاي تاريخي شهر اصفهان دامنه‌دار بوده است، به‌گونه‌اي كه مانند يك غده‌ي سرطاني همين‌طور سر باز مي‌كنند و اين بناهاي تاريخي يكي پس از ديگري خراب مي‌شوند.

عليرضا جعفري‌زند ادامه داد: حمام‌هاي قرارگرفته در بافت تاريخي اصفهان، با وجود اين‌كه نوسازي شده‌اند، ولي حمام‌هايي قديمي هستند.

وي با اشاره به وجود حمامي در پشت مسجد امام (ره) اصفهان، گفت: حمام نظافت يك حمام قديمي نوسازي‌شده متعلق به دوره‌ي قاجار است كه حدود 5/1سال پيش در آن يك بازسازي كامل انجام شد؛ ولي متأسفانه مالك يا مالكان اين حمام، با بي‌توجهي نسبت به آن درحال خراب كردن اين حمام تاريخي هستند.

او حمام خسرو‌آقا را نمونه‌ي ديگري از حمام‌هاي تخريب‌شده در سال‌هاي اخير در اصفهان دانست و بيان كرد: با تخريب بخش‌هايي از اين حمام در دوره‌ي پهلوي، اين بنا به مرور ارزش‌هاي خود را از دست داد، ولي كف و ستون‌هاي آن هم‌چنان پابرجا بودند و مي‌شد، دوباره آن را بازسازي كرد؛ اما متأسفانه شهرداري راه راحت را با طرحي كه براي آن محوطه داد، انتخاب كرد، اين طبيعي است كه فكر كنند، اين حمام يك غده‌ي چركي است كه بايد برداشته شود.

اين كارشناس حوزه‌ي ميراث فرهنگي اظهار داشت: از حدود 10سال پيش تا كنون، تقريبا چهار حمام تاريخي در اصفهان تخريب شده‌اند؛ يك حمام در چهارباغ پايين بود كه محوطه‌ي آن به پاركينگ تبديل شد. بناي ديگر حمام صفوي در مسجد سيد و درست پشت ورزشگاه تختي اصفهان بود. هم‌چنين حمام لنبان از جمله‌ي حمام‌هاي تاريخي تخريب‌شده در اين سال‌هاست.

جعفري‌زند توضيح داد: هريك از محله‌هاي اصفهان براي خود يك حمام جداگانه‌ داشتند كه متأسفانه يكي پس از ديگري بدون دليل تخريب شدند. اكنون فقط حمام‌هايي در امان مانده‌اند كه در بافت بازار قرار دارند، وگرنه حمام‌هاي خارج از محوطه‌ي بازار يكي پس از ديگري تخريب شده‌اند، حتا در بافت‌هاي تاريخي مانند جوباره و ديگر بافت‌هاي اصفهان، آثاري خراب شده‌اند.

او با اشاره به تخريب حمام صفوي قاضي در كنار سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اصفهان در محله‌ي شهشهان، بيان كرد: اين حمام تا چند سال پيش، كاربري داشت، ولي اكنون بخش مردانه‌اش خراب شده است.

جعفري‌زند با اشاره به وضعيت حمام شاه در بازار اصفهان، اظهار داشت: با بازسازي اين حمام در نگاه نخست يك حمام جديد به نظر مي‌رسيد كه همه‌ي ديوار‌ها و بافت تاريخي را در خود داشت و با انجام عمليات نوسازي در اين حمام، اصالت خود را پيدا كرده بود و تا چند سال پيش نيز از آن استفاده مي‌شد.

وي گفت: با توجه به اين‌كه در سراسر دنيا، كشورهاي تاريخي حمام‌هاي قديمي را براي بازديد گردشگران به‌شكل اوليه بازسازي و احيا كرده‌اند و حتا آن‌ها را به‌عنوان پديده‌هاي فرهنگي معرفي مي‌كنند، اين قضيه، اصالت نظافت و بهداشت را نشان مي‌دهد كه چقدر در طول تاريخ به آن اهميت داده مي‌شود.

به اعتقاد او، اهميت دادن به اين نكته در ايران، آموزه‌هاي ديني ايرانيان و پايبندي مردم را به سنت‌ها و باور‌هاي ديني‌شان در زمان‌هاي پيشين نشان مي‌دهد. ما با توجه كردن به اين قضيه، به دنيا نشان مي‌دهيم، كساني هستيم كه به مسائل بهداشتي اهميت مي‌دهيم، نه اين‌كه آثار آن‌ها را تخريب كنيم.

اين باستان‌شناس با اشاره به احياي حمام علي‌قلي‌آقا در اصفهان و تبديل كردن آن به موزه‌ي مردم‌شناسي در سال‌هاي گذشته، تأكيد كرد: احياي اين حمام صفوي سبب ايجاد جاذبه‌اي گردشگري در اصفهان شد و اين به معناي انجام يك كار خوب در اين زمينه است. پس چه بهتر كه ما به جاي تخريب آثار، در اين راستا حركت كنيم كه ضمن تقويت باور‌هاي مذهبي در ايران، با تغيير كاربري اين بناها، آن‌ها را به مكان‌هايي براي جذب گردشگر و سود‌دهي تبديل كنيم.

انتهاي پيام