قلعه خويدک يزد که به شماره 13029 در مرداد سال 84 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده از جمله شاهکارهاي کوير ايران است که با مصالح کاملا بومي و با استفاده از روش‌ها و متد معماري سنتي کوير ساخته شده است.

به گزارش گروه دريافت خبر خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) - منطقه يزد، قلعه خويدک در روستايي به همين نام واقع در شهرستان يزد قرار دارد. اين روستا در 17 کيلومتري جنوب خاوري شهر يزد در مسير راه يزد - بافق قرار گرفته است؛ در جنوب اين آبادي زمين‌هاي نمکي و در سمت شمال شن‌زار و کوير است ضمن آن‌که بلندي اين شهر از سطح دريا 1250 متر است.

بنا بر اعلام نظر "دينيار شهزادي" باستان شناس، ساخت و ساز فعلي بنا مربوط به دوران آل مظفر مي‌باشد که در چندين مرحله نيز پس از آن تعميراتي بر روي بنا انجام شده و در بعضي نقاط از جمله سقف يکي از اتاق‌ها خشت‌هايي با ابعاد معمول پيش از اسلام ديده شده که به احتمال قوي مصالحي است که در ساخت و ساز اوليه بنا در پيش از اسلام به کار برده شده و بعد از تخريب، مجدد از همان مصالح براي تعميرات دوباره بنا استفاده شده است.

در کتب تاريخ يزد متعلق به قرن 9 و 10 هجري به اين قلعه اشاره شده است که مي توان از "تاريخ جديد يزد و جامع مفيدي" نام برد.

بناي ياد شده از معدود قلاع باستاني ايران در استان يزد به شمار مي‌رود و به لحاظ اهميت با ارگ بم قابل مقايسه است.

ديواره اطراف قلعه با ترکيب و چينه با ارتفاعي بيش از 8 متر و با تزييناتي در نماي بيروني ساخته شده است. ضمن آنکه درب ورودي قلعه با طاق هلالي بلند در ضلع جنوبي قلعه واقع شده است.

فضاي داخلي قلعه به صورت چهار رديف اتاقک‌هايي است که سه کوچه در امتداد شمالي – جنوبي، آنها را از هم مجزا مي‌کند و سقف اين اتاق‌ها به صورت آهنگ و اکثرا با قوس هلالي است و بر روي بخشي از کوچه‌ها ساباط‌هايي ديده مي‌شود.

اتاق‌هاي ضلع جنوبي و شرقي به صورت دو طبقه بوده‌اند که سقف طبقه سوم در اکثر موارد فرو ريخته است و در چهار گوشه قلعه برج‌هاي ديدباني تعبيه شده است؛ در اطراف ديوار دو جداره قلعه خندقي به عرض 10 متر وجود داشته است که در حال حاضر پر شده است.

نيکزاد اضافه کرد: بقاياي يک آسياب آبي در جوار قلعه ديده مي‌شود که در مسير قنات بوده و نشان دهنده وجود سيستم آبرساني در قلعه نيز مي باشد و نام بنا برگرفته از نام روستاي محل ساخت است.

بناي اين قلعه باستاني با مساحت تقريبا 2252 متر مربع با خشت و گل احداث شده است و به عنوان قلعه مسکوني و تدافعي در طول سده‌هاي متوالي مورد استفاده بوده است.

با توجه به قدمت بسيار طولاني بنا، تعميراتي که در مراحل مختلف بر روي بنا انجام شده منجر به تغييراتي در بنا نيز شده است. در دهه‌هاي اخير لوله آب شهري تا آستانه ورودي قلعه کشيده است و خندق اطراف قلعه نيز در خيابان سازي دهه‌هاي اخير پر شده است.

هم اينك طرح مرمت و احياء قلعه "خويدك يزد" تهيه و مراحل مرمت آن در حال انجام است.

انتهاي پيام