مجری طرح واکسن‌های آنفلوانزای نوترکیب وسیع‌الطیف با اشاره به نتایج تحقیقات خود در دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله (عج) بر روی واکسن‌های رایج آنفلوآنزا در ایران، مدعی عدم کارایی این واکسن‌ها و اثبات آن در آزمایشات تجربی و کنترل شده خود بر روی موشها از سال 86 تاکنون شد.

دکتر سید محمود ابراهیمی در گفت‌وگو با خبرنگار پژوهشی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) اظهار کرد: از آن جا که ایزوله‌های مختلف آنفلوانزای «آ» از کشوری به کشوری دیگر و نیز منطقه‌ای به منطقه دیگر، فرق دارد، واکسن‌های رایج آنفلوانزا در کشور، علاوه بر این که نقش محافظتی در برابر این بیماری نداشته و عمدتا جنبه تجاری دارند، عامل فشار ایمنی هم هستند.

به گفته عضو هیات علمی دانشگاه بقیه‌ الله (عج)، آزمایش صورت گرفته برای دستیابی به این نتایج بر روی واکسن‌های رایج مصرفی در ایران صورت گرفته و در این آزمایش مشخص شده واکسن‌های وارداتی از تمام انواع آن، در برابر ویروس‌های در گردش ایران نقش محافظتی نداشته و نتایج این تحقیق نیز در ژورنال معتبر ویرولوژی که دارای نمایه پایگاه «پاپ مد» است به چاپ رسیده است.

ابراهیمی با بیان اینکه سه نوع واکسن غیرفعال آنفلوانزا در دنیا وجود دارد، گفت: واکسن های حاوی ویروس کامل در صنعت طیور کاربرد دارد؛ اما واکسن های حاوی ویروس شکسته شده (اسپلیت) و واکسن های حاوی اجزاء (ساب یونیت) به علت واکنش منفی کمتر، مصرف انسانی دارند.

وی با تاکید بر این که اثر محافظتی تمامی واکسن‌های رایج بر پایه «گلیکوپروتئین‌ غشایی» و ناپایدار «هماگلوتینین (HA)» است، تصریح کرد: به طور کلی به دلیل موتاسیون پی در پی، ویروس های آنفلوانزای«آ» هر منطقه با منطقه جغرافیایی دیگر تفاوت هایی دارند؛ لذا به دلیل تغییرات مداومی که از نظر آنتی‌ژنی در این ویروس پدید می‌آید هر ساله واکسن‌های سه گانه ویروس آنفلوانزا مطابق با سویه های جدید و شایع شده همان سال تهیه و تولید می‌شود.

به گفته دکتر ابراهیمی، نقش اصلی در این مورد به سازمان بهداشت جهانی سپرده شده است و سویه‌های جدید اعلام شده از طرف این سازمان برای تهیه واکسن مصرفی در نظر گرفته می‌شود.

وی با بیان این که در کشورهای صنعتی به شرطی که ارتباط مناسب بین آنتی ژن‌های واکسن و ویروس های در گردش برقرار باشد، واکسن های آنفلوانزا تقریباً 70 تا 90 درصد محافظت علیه حالت بالینی بیماری در افراد سالم بالغ ایجاد می کنند، تصریح کرد: این در حالی است که ایزوله های مختلف آنفلوانزای آ، نه تنها از کشوری به کشوری، بلکه منطقه به منطقه نیز با هم فرق دارند. در نتیجه این واکسن‌های رایج هیچ گونه نقش محافظتی در کشورهای وارد کننده نمی‌تواند داشته باشد و بیشتر جنبه تجاری دارند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله با بیان اینکه ادعای تجاری بودن واکسن‌های رایج آنفلوآنزا از لحاظ تئوری نیز قابل اثبات است اظهار کرد: چنانچه این نوع واکسن ها مثل واکسن‌های آبله، سرخک و فلج اطفال نقش موثر و کنترلی داشتند، هر سال جامعه با اپیدمی ها و پاندمی آنفلوانزا مواجه نمی‌شد؛ یا درصد شیوع این بیماری اندکی کاهش می‌یافت؛ بنابراین به جرأت می توان گفت که کمبود واکسن آنفلوانزا در بازار بخاطر تحریم یا مشکلات ارزی، می تواند فرصتی باشد تا مردم و سیاست‌گذاران واردات واکسن، از طریق مقایسه شیوع آنفلوانزای امسال با سال‌های قبل، به عدم کارایی این واکسن‌های تجاری پی ببرند.

وی تاکید کرد: متاسفانه این نوع واکسن‌ها علیرغم عدم کارایی، عامل فشار ایمنی هم هستند. به این دلیل است که گلیکوپروتئین هماگلوتنین موجود در این گونه واکسنها ایمنوژن و عامل تحریک سیستم ایمنی هومورال خیلی خوبی محسوب می شوند. اما تحریک یک جانبه سیستم ایمنی هومورال خود به نوعی باعث «فشار ایمنی» می شود که در آن ویروس آنفلوانزای «آ» طبق قانون بقاء و با موتاسیون‌های پی درپی قصد گریز از این سد دفاعی ناشی از آنتی بادی‌ها را دارد که می تواند باعث اپیدمی ها و پاندمی‌های پی در پی شود.

وی با اشاره به این که مقالات متعددی درباره عدم کارایی واکسن‌های آنفلونزا در جهان منتشر شده است، ادامه داد: متاسفانه همین مشکل و عدم کارایی در مورد واکسن‌های مورد استفاده در صنعت طیور در ایران و جهان نیز صادق است و ویروس آنفلوانزای «آ» با وجود عرضه واکسن‌ها، هر سال بیشترین خسارت را بر این صنعت حیاتی که نقش موثری در امنیت غذایی کشورها دارد وارد می کند.

به گفته دکتر ابراهیمی ویروس آنفلوانزا بزرگترین معضل بهداشتی و اقتصادی تمام کشورها قلمداد می شود و کنترل این ویروس موذی و حتی ساخت واکسنی موثر از آنفلوانزای «آ» که بتواند سیستم ایمنی سلولی و ذاتی را به خوبی تحریک کند از اولویت‌های تحقیقاتی تمام کشورها قلمداد می شود.

انتهای پیام