یک کارشناس حوزه ایمنی و حریق ضمن اعلام دستگاه‌ها و سازمان‌های دخیل در پیشگیری از گازگرفتگی هشدارها و توصیه‌هایی را در این رابطه ارائه کرد.

مهندس داود براتی در گفت‌وگو با خبرنگار «حوادث» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با بیان اینکه بر اساس آمار حوادث و سوانح منجر به فوت در سالیان اخیر، همه ساله با رسیدن فصل سرما یا کاهش درجه حرارت هوا، حوادث گازگرفتگی با مونواکسیدکربن تشدید و در مقایسه با سایر ایام سال افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند، گفت: این موضوع همواره موجب دغدغه و نگرانی بسیاری از حلقه‌های مرتبط و از همه مهمتر نیروهای سازمان آتش‌نشانی می‌شود چرا که امدادگران و کارشناسان سازمان‌های آتش‌نشانی بدلیل حضور مستمرامدادرسانی در این حوادث، با نگاهی ژرفانگر این دست حوادث را دنبال می‌کنند اما با توجه به اینکه این حوادث تاکنون بدرستی ریشه‌یابی و مورد کنکاش قرار نگرفته همچنان حکایت حوادث و نگرانی‌ها ادامه دارد.

داود براتی

وی با تاکید براینکه تداوم و تکرار حوادث گازگرفتگی را به لحاظ آمار تلفات جانی بالا، با هیچ‌گونه توجیه و منطقی سازگار نیست، ادامه‌داد: در شرایط کنونی که بحث آلودگی‌هوا مطرح است و از طرفی تعداد و تراکم وسایل گازسوز در واحدهای ساختمانی، با تفکیک کنتورهای گاز و حذف موتورخانه‌های مرکزی، رشد قابل توجهی پیدا کرده بنابراین ارزیابی و آنالیز ریسک خطر گازگرفتگی در شرایط نگران‌کننده‌ای جلوه می‌کند.

این کارشناس حوزه ایمنی و حریق ادامه‌داد: درمقایسه بین شرایط کنونی و سالیان گذشته گرچه با اطلاع‌رسانی به مردم و تلاش برای کاهش خطای انسانی گام‌های موثری توسط سازمان آتش‌نشانی، شرکت ملی گاز و رسانه‌ها برداشته شده اما سایر عوامل موثر در بروز حوادث گازگرفتگی که شامل عوامل محیطی و دستگاه‌های گازسوز از قبیل بخاری، آبگرمکن و پکیچ است، همچنان در شرایط نامناسب یا دارای نواقص و کاستی‌ها مشهود است که در این خصوص شاید دست‌اندرکاران و عناصر مرتبط باور ندارند که گاز شهری از مهمترین کانون‌های خطر در زندگی شهری محسوب می‌شود.

مکانیزم ایمنی وسایل گازسوز ناقص است!

به گفته براتی، شاهد این ادعا وجود نواقص در دودکش بسیاری از ساختمان‌ها، نبود تامین هوای تازه در فضاهای دارای وسایل گازسوز زیاد در بعضی از اماکن و از همه مهمتر اینکه وسایل گازسوز برخلاف استانداردهای معتبر و به روز جهانی در زمان ریسک و خطر بطور خودکار خاموش نمی‌شوند یا سیستم‌ها و مکانیزم ایمنی وسایل گازسوز ناقص است!

این کارشناس حوزه ایمنی و حریق با اشاره به اقداماتی که در سال‌های اخیر از سوی سازمان آتش‌نشانی برای رسیدن به شرایط ایمن و رفع کاستی‌ها در ابعاد و زوایای مختلف انجام شده، تصریح‌کرد: متاسفانه علیرغم این اقدامات و پیگیری‌ها، روند تکامل و حرکت چرخ پیشگیری از حوادث گازگرفتگی بسیار کند و در تعارض با اصول و موازین ایمنی است.

وی با اشاره به شرایط فصلی و روند کاهش درجه حرارت هوا، به ایسنا گفت: در این فرصت کوتاه چاره‌ای نداریم جز اینکه همچون سالیان اخیر، نقش مردم و مصرف‌کنندگان دستگاه‌های حرارتی و گرمایشی با سوخت گاز را مورد توجه قرار دهیم تا با افزایش سطح آگاهی و فرهنگ‌سازی، تاثیرسایر عوامل محیطی و دستگاه‌ها را جبران کنیم اما این رویه و رویکرد با استانداردها و ضوابط و مقررات ایمنی مغایرت دارد و متاسفانه با رویکرد غیراصولی و بدور از انصاف،علت اصلی حوادث را عدم‌رعایت اصول و موازین ایمنی توسط مردم و مصرف‌کنندگان در نظر می‌گیریم.

به گفته معاون سابق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران تجربه و نتایج کنکاش علمی و تخصصی در چگونگی بروز حوادث گازگرفتگی نشان می‌دهد که مهمترین اماکن و واحدهای ساختمانی که ریسک خطر گازگرفتگی را در حد بالا و نگران‌کننده در بردارند عبارتند از واحدهای ساختمانی که سطح زیربنای محدود و کمتر از 65 مترمربع دارند و در آنها چندین وسیله گازسوز نظیر پکیج یا آبگرمکن، بخاری، اجاق‌گاز وجود دارد و مهمتر اینکه با وجود پنجره‌های دو جداره و نبود هر گونه روزنه و دریچه تامین هوا، فاقد گردش هوا در محیط داخلی هستند چرا که در این گونه از واحدهای مسکونی اکسیژن کافی برای سوختن یا احتراق وجود نداشته و با اختلال در کیفیت سوختن، مونواکسیدکربن که گاز بسیار پرخطر و سمی است تولید می‌شود و با توجه به اینکه آستانه خطر آن پائین و درحدود 50 ppm است. در غلظت‌های پائین با تنفس افراد موجب مسمومیت و حتی در دقایقی کوتاه موجب مرگ انسان‌ها می‌شود.

براتی ادامه‌داد: در این واحدهای مسکونی، برای مصون ماندن در مقابل این گاز خطرناک دو فاکتور مهم، شامل پیش‌بینی تامین و گردش هوا در محیط داخلی و همچنین صحت و سلامت دود کش‌ها، نباید فراموش شده و همواره در شرایط مطلوب باشد چرا که در غیر این صورت حوادث گازگرفتگی و تلفات انسانی به سهولت و سرعت رخ می‌دهد.

وی گفت: در بعضی واحدهای قدیمی مسکونی و محیط‌های کارگاهی، آبگرمکن‌ها در محیط محدود با سطح زیربنای کم و جانمائی غیراصولی از قبیل رختکن حمام یا آشپزخانه‌ها قرار داده می‌شوند که با توجه به نبود دریچه تامین هوای تازه و گردش هوا، گاز مونواکسیدکربن در پی سوختن ناقص ناشی از کمبود اکسیژن تولید شده و در مدت کوتاهی غلظت آن به آستانه خطر می رسد که در این‌گونه واحدهای مسکونی و کارگاهی، در مرحله اول بهترین کار این است که آبگرمکن‌های دارای نرخ بالای مصرف گاز شهری و تولید گاز سمی مونو اکسیدکربن را به محل مناسب تحت تهویه طبیعی، انتقال داده شود و در شرایط ایمن نصب شود.

به گفته این کارشناس حوزه ایمنی و حریق صحت و سلامت دودکش‌ها و تامین هوای تازه و گردش هوا در محیط، روشی بسیار مهم و موثر در تحقق اهداف پیشگیری از مرگ خاموش است.

معاون سابق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران تصریح‌کرد: در اغلب کارگاه‌های ساختمانی یا اماکن تولیدی با سطح زیربنای محدود، توجهی به دودکش‌های وسایل گاز سوز نشده و بعضا از وسایل حرارتی از قبیل اجاق گاز و پلوپز بمنظور تامین هوای گرم یا گرمایش محیط استفاده می‌شود که با روشن‌شدن شعله‌ها و در شرایط بکارگیری از ظرفیت بالای آن و کمبود اکسیژن برای فرایند احتراق در شعله‌ها، این ریسک بشدت افزایش می‌یابد.

به گفته وی در این موارد، باید سیستم گرمایش محیط را بهینه‌سازی و از وسایل استاندارد و مطمئن تامین کرد و راه‌هایی را برای تامین هوای تازه از طریق منافذ یا دریچه مخصوص گردش هوا پیش‌بینی کرد و از صحت و سلامت دود کش‌ها نیز مطمئن شد.

معاون سابق پیشگیری سازمان آتش‌نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تهران با بیان اینکه در بعضی واحدهای ساختمانی، دودکش‌ها نصب نشده یا خروجی دودکش بطور وارونه در ظرف محتوی آب قرار می‌گیرد، گفت: در مواردی دیگر از لوله‌های ضعیف آکاردئونی به عنوان دودکش استفاده می‌شود که این موارد خطر گازگرفتگی را افزایش می‌دهد.

به گفته براتی استفاده ازبخاری‌های بدون دودکش یکی دیگر از علل وقوع گازگرفتگی است که نصب آنها در واحدهای مسکونی و به ویژه اطاق خواب‌ها ممنوع و خطرآفرین است.

وی اضافه کرد: برای مصون ماندن در برابر خطر گازگرفتگی، استفاده از لوله‌های فلزی استاندارد، مقاوم و اتصالات مناسب و تعبیه کلاهک H شکل در قسمت انتهائی دودکش (در بام ساختمان) امری حیاتی است.

این کارشناس حوزه حریق و ایمنی ادامه‌داد: در بعضی واحدهای ساختمانی که در طبقات زیرین قرار گرفته‌اند و بطور غیراصولی دود کش‌ها تا بام امتداد نیافته‌اند، پس از خروج از فضای داخل ساختمان در فاصله کوتاهی کلاهک نصب شده یا اساسا بدون کلاهک و با لحاظ زیبائی نمای ساختمان رها شده‌اند که در این موارد ضمن اینکه دودکش بدرستی عمل نمی‌کند و از جنبه دیگر در مواقعی که داخل این واحدها فضای ارتباطی عمودی تا بام وجود دارد این دودکش‌های کوتاه و غیراصولی به شکل معکوس عمل کرده و محصولات احتراق را بداخل فضائی که وسایل گازسوز در آنها نصب شده انتشار می‌دهند که نشانه آن سردبودن بدنه دودکش فلزی در زمان تماس دست است ودر این مواقع اگر یک دریچه از قبیل پنجره و در مختصری باز شود با تامین هوای پرفشار بیرون بداخل فضا، بلافاصله بدنه دودکش گرم می‌شود.

براتی ادامه‌داد: در این موارد در وحله اول باید دودکش بطور اصولی رفع نقیصه شود و تا اصلاح آن، در کوتاه‌مدت در زمان روشن‌بودن وسایل گازسوز الزاما از طریق یک دریچه مطمئن، گردش هوا در محیط داخلی تامین شود.

وی با اشاره به حساسیت و اهمیت ایمنی در بکارگیری وسایل گازسوز گفت: برای کاستن از خطرات و حفاظت از جان انسان‌ها، برای پیشگیری از حوادث گازگرفتگی با مونواکسیدکربن باید از صحت و سلامت دودکش‌ها به منظور انتقال کامل محصولات احتراق به بیرون ساختمان اطمینان حاصل کرده و همواره بر پایداری شرایط ایمنی مراقبت داشته باشیم و از وسایل استاندارد گازسوز و در شرایط مناسب محیطی با توجه به ضوابط، بهره‌گیری کنیم.

این کارشناس حوزه ایمنی و حریق افزود: باید با پیش‌بینی هوای تازه یا گردش‌هوا در محیط‌هائی که با تراکم وسایل گازسوز و دارای پنجره‌های دوجداره هستند اکسیژن فرایند احتراق در شعله‌ها را فراهم و در صورت نیاز به راهنمائی و رفع ابهامات، با خدمات پس از فروش تولیدکنندگان وسایل گازسوز که در اختیار داریم تماس گرفته تا از شرایط ایمن محیط زندگی و کار خود اطمینان حاصل کنیم.

براتی با تاکید بر اینکه رسیدن به سطح مطلوب ایمنی وسایل گازسوز، نیازمند مشارکت همه عناصر و حلقه‌های مرتبط است، گفت: تداوم این مقوله مهم که جان مردم را به خطر انداخته همچنان ریسک بالای آن را در بسیاری از واحدهای ساختمانی به دنبال داد که باید سهم و دانگ خود را در بروز حوادث یا پیشگیری از آن در نظر گرفته و بخوبی نقش خود را ایفا کنیم.

وی متولیان تولید ضوابط و مقررات در راستای توسعه و تکمیل استانداردها و آئین‌نامه‌ها (دفتر تدوین مقررات ملی ساختمان)، اصلاح و بهبود مستمر شیوه‌های بازرسی و نظارت بر رعایت ضوابط و مقررات (سازمان نظام مهندسی و شرکت ملی گاز)، بهبود کیفی وسایل گازسوز از منظر سیستم‌ها و مکانیزم‌های ایمنی، به گونه‌ای که در شرایط ریسک و خطر وسایل گازسوز بطور خودکار از کار افتاده یا روشن نشود (تولیدکنندگان وسایل گازسوز)، برخورد جدی و بازدانده با خاطیان و کسانی که در فراهم‌شدن ریسک بالا و بخطر افتادن جان مردم، با بی‌توجهی به ضوابط و مقررات، نقش دارند (مراجع و مراکز قضائی)، بهبود خدمات پس از فروش تولیدکنندگان وسایل گاز سوز و به ویژه در شرایط فصول سرد هوا برای کاهش ضرایب نایمنی و حفاظت از جان مصرف کنندگان (تولیدکنندگان وسایل گازسوز) را از مهمترین عناصر و حلقه‌های مرتبط در این حوزه برشمرد.

این کارشناس حوزه ایمنی و حریق ابراز امیدواری کرد که با خرد جمعی، مشارکت‌پذیری، احساس وظیفه انسانی و حقوقی، نقش و سهم خود را در تحقق اهداف نجات جان انسان‌ها ایفا کنیم و گفت: باید همواره سخن آیه شریفه قرآن را در نظر داشته باشیم که اگر انسانی را نجات دهیم همانند این است که جامعه‌ای را حیات بخشیده‌ایم.

انتهای پیام