رییس مرکز بهداشت خوزستان با حضور در خبرگزاری ایسنا، گفت: عمده کاری که در این مرکز و معاونت بهداشتی دانشگاه انجام می‌شود، ارتقای دانش مردم است. در پدیده‌هایی که مرتبط با سلامتی مردم، رخ می‌دهند، آنچه که تعیین‌کننده سلامت است، آگاهی‌ها، دانش و توانمندی مردم در مراقبت از خودشان است.

به گزارش خبرنگار‌ خبرگزاری دانشجویان ایران‌(ایسنا)‌- منطقه خوزستان- دکتر سیدمحمد علوی اظهار کرد: در اتفاقاتی که به دلیل آلودگی هوا در استان و به خصوص اهواز رخ داد، انجام اطلاع‌رسانی‌های مکرر در جهت کاهش آسیب‌ها بسیار موثر بود.

وی ادامه داد: در حالی که آلودگی‌ها کم نشده است، میزان ابتلای مردم کاهش یافته و این ناشی از انعکاس اخبار مربوط به سلامتی، هشدار و توصیه‌هایی است که به موقع انجام شد. خوشبختانه در این زمینه تمام ارگان‌های ذی‌ربط و رسانه‌ها در آگاهی‌بخشی جامعه تلاش کردند.

تاثیر آگاهی بر حفظ سلامت شهروندان

رییس مرکز بهداشت خوزستان گفت: مشکلات مهمی که در حوزه سلامت داریم، مشکلات رفتاری هستند. البته اکنون نگرش نسبت به بیماری‌ها مانند سابق نبوده و پزشک تنها به فکر درمان نیست. در حال حاضر، پزشکی می‌تواند در حوزه سلامت موفق باشد که بتواند در تعیین عواملی که بر زندگی اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی مردم تاثیر دارد، نقش ایفا کند.

علوی تصریح کرد: بسیاری از بیماری‌های قرن حاضر، بیماری‌های ناشی از سبک زندگی است. رفتارهایی که داریم ما را در معرض قرار می‌دهد. بنابراین رسانه‌ها در ارتباط با حفظ و ارتقای سلامتی، نقش بسیار تعیین‌کننده‌ای دارند زیرا در حقیقت یک دانشگاه ملی هستند و می‌توانند اطلاعاتی که مردم به سختی در مراجعه به مشاور یا پزشک به دست می‌آورند را به راحتی و رایگان از طریق رسانه‌ها که بیشتر دیجیتال و آنلاین هستند، کسب کنند.

وی افزود: خواسته ما این است که واقعیت‌ها به مردم منتقل شوند و در جهت بزرگ‌نمایی و سیاه‌نمایی نیستیم. هدف ما این است که بتوانیم به موقع ارتقای دانش مردم را به گونه‌ای رقم بزنیم که آنها را از دچار شدن به بیماری‌ها مصون بداریم.

رییس مرکز بهداشت خوزستان اظهار کرد: مردم بدانند که بعضی مواقع ممکن است ارگان‌ها محدودیت‌هایی در اعمال برخی تصمیم‌ها داشته باشد ولی بسیار راحت می‌شود از طریق خودآگاهی، سلامت خود را حفظ کنند.

اتفاقی که پس از باران افتاد

علوی در خصوص آلودگی‌های هوا و ایجاد مشکلات تنفسی پس از بارش باران گفت: این حادثه غیرمنتظره بود و موارد مشابه را در سال‌های قبل نداشتیم. روز اول که این اتفاق رخ داد، فرضیه‌ها و گمانه‌زنی‌های مختلفی صورت گرفت ولی آن‌چه که مسلم بود دانشگاه بنا به رسالتی که داشت، نمی‌توانست دست روی دست بگذارد تا علت مشخص شود. مهم این بود که بتواند سانحه‌دیدگان را سامان دهد و پذیرش و درمان کند. کار بسیار سنگین و عظیمی را دانشگاه انجام داد که به تایید همه مسئولان رسید. به طوری که فرماندار اهواز از آن به عنوان یک کار جهادی نام برد.

وی افزود: مساله مهم در این رابطه این است که باید به طور ریشه‌ای علت این مشکل مشخص شود. فایده این دانستن این است که از وقوع اتفاقات مشابه جلوگیری شود. البته پدیده‌های زیست محیطی، پدیده‌های بسیار پیچیده‌ای هستند و به راحتی نمی‌توان علت آن را مشخص کرد.

رییس مرکز بهداشت خوزستان گفت: اکنون تیم‌های تحقیقاتی زیادی در دانشگاه از جمله مراکز تحقیقاتی بیماری‌های ریه‌، زیست‌محیطی، ریزگردها و عوامل زیست‌محیطی، مشغول کار هستند. همچنین بنا به تقاضا، تیم‌های تحقیقاتی از وزارت بهداشت به خوزستان اعزام شدند اما اشکالی که این اطلاعات دارند، این است که تمامی اطلاعات جمع‌آوری شده توسط این تیم‌ها بعد از حادثه بوده است. یعنی چند روزی از حادثه گذشته بود که تیم‌های تحقیقاتی اطلاعات را جمع آوری کردند و لازم بود در آغاز حادثه و زمانی که هزاران نفر به درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها مراجعه کردند این تیم‌ها حضور می‌داشتند.

مراجعه 25 هزار بیمار تنفسی به بیمارستان‌ها

وی گفت: برای همه باور این اتفاق سخت است که 25 هزار بیمار بر اثر این مشکل مراجعه کرده‌اند و وقتی صحبت از این اتفاق می‌شود، می‌گویند مدارک شما کجا هستند؟

علوی ادامه داد: زمانی که این اتفاقات رخ می‌دهد بیمارستان‌ها در صدد این هستند که بیماران را سامان دهند. رییس وقت دانشگاه تاکید داشت که مردم نباید در مراکز درمانی معطل کارت صادر کردن و تشکیل پرونده شوند و باید به سرعت به مردم رسیدگی شود. بنابراین بیمارانی بودند که سرویس دریافت کردند، ولی جایی ثبت نمی‌شد.

وی افزود: بنابراین اگر بخواهیم روی اسناد و مدارک ثبت شده متمرکز شویم، ممکن است به این تعداد بیمار پرونده ثبت شده نداشته باشیم. به طور نمونه در بمباران دزفول چند نفر به بیمارستان مراجعه کردند؟ آمار دقیقی وجود ندارد. چون زمانی که مردم در شرایط اضطرار مراجعه کنند، مراجعه آنان مانند حالت عادی ثبت نمی‌شود. مسئولان استان حجم مراجعات مردم را مشاهده کردند. بنابراین وقتی بخواهیم پس از گذشت 20 روز از حادثه به آن رسیدگی کنیم، مشخص است که اسناد بسیاری از وقایع و حقایق وجود نداشته باشد.

شواهد زمان بارندگی در دست نیست

علوی اظهار کرد: زمانی می‌توانیم یک کار تحقیقاتی خوب انجام دهیم که شواهدی از قبل وجود داشته باشیم. وضعیت پیش از وقوع این حوادث مشخص نیست بنابراین اگر بخواهیم علمی بررسی کنیم، باید وضعیت قبل از بارش باران و وقوع این اتفاق برای ما مشخص باشد و از نوع آلاینده‌ها و میزان آنها مطلع باشیم.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز عنوان کرد: داشتن شواهد لحظه بارندگی بسیار مهم است و باید نمونه‌ای از بارش اولیه باران در آن روز برداشته می‌شد که این کار انجام نشد. بنابراین مقداری کاستی‌هایی در برخورد با حادثه داریم. آنچه که واضح است اهواز شهر آلوده‌ای است و این را ما نمی‌گوییم، سازمان حفاظت محیط زیست بارها آلودگی هوای اهواز را اعلام کرده است.

آن‌چه برای سامان‌دهی مشکل انجام شد

وی افزود: با اتحاد و همکاری همه مسئولان، استانداری، ستاد بحران، سازمان حفاظت محیط زیست، هواشناسی و دانشگاه علوم پزشکی، این وضعیت در خوزستان سامان داده شد و همه کمر همت بستند تا این مشکل به صورت ریشه‌ای حل شود.

رییس مرکز بهداشت خوزستان تصریح کرد: البته طبیعت هم به کمک ما آمد و ریزگردها کاهش یافته‌اند. فکر نمی‌کنم در کاهش ریزگردها کاری کرده باشیم. شاید شرایط طبیعت و اکوسیستم و پرآب کردن تالاب‌ها به کاهش ریزگردها کمک کرده باشند، ولی آن‌چه که مهم است این است که مساله آلودگی هوا برای مسئولان ضرورت پیدا کرده و این امیدواری وجود دارد که آلودگی هوا برای همیشه گریبان استان خوزستان را رها کند.

وی ادامه داد: نمایندگان مجلس، مسئولان استان و حتی صنایع هم برای کاهش آلودگی هوا وارد عمل شدند و این امیدواری مردم را افزایش می‌دهد. به طور نمونه پدیده سوزاندن نیشکر پس از هشدارهای مکرری که داده شد، کاهش یافت. همچنین لاستیک‌سوزی که در سطح وسیعی در اطراف شهر اهواز صورت می‌گرفت، گرچه اذغان نمی‌کنیم که قطع شده ولی کمتر شده است.

بالاخره آلودگی باران از چه بود؟

علوی اظهار کرد: تمام ارگان‌ها از جمله اداره‌کل حفاظت محیط زیست نهایت تلاش خود را در این زمینه انجام می‌دهند و بر اساس استانداردهایی که دارند آلاینده‌ها را اندازه می‌گیرد. عموما 5 تا 6 آلاینده را اندازه می‌گیرند منتهی این آلاینده‌ها، آلاینده‌هایی هستند که در زمان فعلی اندازه گرفته می‌شود، در حالی که بحث اینجا است که آلاینده‌ها باید در زمان بارندگی اندازه گرفته شوند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: همچنین ممکن است آلاینده‌هایی که منجر به وقوع مشکلات تنفسی برای شهروندان شدند، جزو آلاینده‌های تعریف شده نباشند. البته فرضیه‌های مختلفی در این باره وجود دارد، یکی از فرضیه‌ها این بود که ممکن است این آلاینده‌ها ناشی از اوزن باشند چون رعد و برق هم در زمان بارندگی اتفاق می‌افتد و به علت فعل و انفعالات فتوشیمیایی که در هوا رخ می‌دهد؛ اوزن بر روی اکسیژن تاثیر گذاشته و پس از آن، این اکسیژن شدیدا یونیزان است و می‌تواند ترکیبات دیگر را بشکند، بنابراین شدت آلرژی‌زایی و تحریک را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از فرضیه‌ها این بود که با توجه به پدیده‌ای که در سال 1950 در انگلستان رخ داد و باران اسیدی باریده بود، تصور می‌شد که باران اهواز نیز باران اسیدی است. البته بلافاصله مشخص شد این باران اسیدی نبوده زیرا آثار، تبعات و عوارضی که باران اسیدی دارد، این باران نداشت، بنابراین فرضیه باران اسیدی رد شد.

رییس مرکز بهداشت خوزستان گفت: فرضیه دیگری که مطرح شد فرضیه اسپر قارچی (کولن گیاهی) بود که با تعریفی که از این پدیده می‌شود، این پدیده در بهار رخ می‌دهد. البته در پاییز برگ‌ها دچار قارچ‌زدگی می‌شوند. این هم یکی از فرضیه‌هاست، ولی باید اثبات شود.

علوی اظهار کرد: فرضیه دیگر، دودهای ناشی از سوزاندن نیشکر بود. یکی از عواملی که موجب آلودگی می‌شود، همین است ولی در آن روزها نیشکر سوزانده نشده بود و در روستاهای اطراف مزارع نیشکر نیز اتفاقی مانند شیوع تنگی نفس در اهواز رخ نداد و مشکل بیشتر متوجه شهرها بود.

وی تصریح کرد: فرضیه دیگری که مطرح شد این بود که گفته شد ممکن است این حادثه ناشی از سپر یونی باشد. سپر یونی، تاسیساتی است که برای مقابله با ریزگردها در 25 کیلومتری حمیدیه مستقر کرده بودند که ما بلافاصله این موضوع را رد کردیم چون در آن زمان، سپر یونی غیرفعال بود. موارد مختلف دیگری نیز مطرح شد مانند این که گفته شد این آلودگی‌ها، آلودگی‌های صنعتی برخی کارخانجات اطراف اهواز یا ناشی از فلزهای چاه‌های نفتی باشند.

هیچ فرضیه‌ای ثابت نشد!

وی افزود: همه اینها فرضیه است و برای اثبات آنها دلیل لازم داریم. بنابراین باید آلاینده‌ها اندازه‌گیری شوند و با عدد و رقم نشان دهیم و این در اختیار ما نیست. خود صنایع و کارخانجات باید دستگاه‌ها و فیلترهایی داشته باشند که ذرات را اندازه گیری کنند. این پدیده، پدیده پیچیده‌ای است و هنوز علت خاصی برای آن یافت نشده است.

رییس مرکز بهداشت خوزستان گفت: با توصیه‌ها و هشدارهای مختلفی که به مردم و حتی صنایع برای کاهش آلاینده‌ها داده شد، در بارندگی سومی که رخ داد با مشکل چندانی مواجه نبودیم و مشکل کنترل شد. این وظیفه مراکز تحقیقاتی و پژوهشی است که این مشکل را پیگری کنند کما این‌که اکنون در حال کار در این زمینه هستند.

اطلاع‌رسانی به موقع‌ به کمک مردم آمد

علوی عنوان کرد: با توجه به گسترش حادثه، اطلاع‌رسانی و هماهنگی بیمارستان‌های دانشگاهی و بیمارستان‌های غیردانشگاهی کمک بسیار خوبی در سامان‌دهی مراجعه‌کنندگان کرد. این یک حادثه غیرمترقبه بود و همه پرسنل بیمارستان‌ها از متخصص تا پرستار اعتراضی نداشتند و همه به دنبال خدمت‌رسانی به مردم بودند اما نباید غافل بود که این اتفاق فشاری را به بیمارستان‌ها وارد کرد.

لزوم کمک به مجموعه بهداشت و درمان در زمان حوادث

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز ادامه داد: هر بیماری با توجه به گران بودن تجهیزات، به طور متوسط، هر ویزیت حدود 50 هزار تومان برای بیمارستان هزینه داشت، حدود 25 هزار بیمار مراجعه‌کننده را در نظر بگیرید اگر هر بیماری 50 هزار تومان هزینه داشته باشد، حدود یک میلیارد تومان هزینه می‌شود. زمانی که حادثه‌ای رخ می‌دهد مردم باید رایگان درمان شوند. در آن زمان از یک طرف خدمات رایگان ارایه شد و از طرف دیگر در اعتبارات دانشگاه موردی به نام حوادث غیرمترقبه وجود نداشت.

وی اظهار کرد: دانشگاه جندی شاپور در این حادثه خدمات‌رسانی بسیاری کرده و و از نظر اعتباری آسیب دیده است، انتظار است از اعتبارات ستاد بحران یا اعتبارات بلایای طبیعی، اعتباری در اختیار دانشگاه قرار گیرد که حداقل تجهیزات خود را ترمیم کند.

رییس مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: حجم کار در این حادثه به گونه‌ای بود که نیروی ما را فرسوده کرد ولی اینها جبران نشد. البته امید است مسئولان خارج از استان و تراز اول کشور نگاهی به دانشگاه علوم پزشکی اهواز داشته باشند تا این مسایل را جبران کنند و دانشگاه را برای خدای نکرده حوادث بعدی آماده کنند. به هر حال استان خوزستان یک استان ژئوپلتیک است.

وی گفت: استان خوزستان یک استان مرزی است و در طول سال، هزاران نفر در قالب کاروان‌های راهیان نور به این استان اعزام می‌شوند که باید خدمات بهداشتی و درمانی به آنها ارایه شود.

علوی تصریح کرد: سال گذشته از سلیمانیه عراق بیماری وبا وارد کشور شد ولی آیا کسی از خود پرسید که چرا استان خوزستان حتی یک مورد از وبا، این بیماری خطرناک، نداشت؟ مشکل کار در حوزه بهداشت این است که وقتی فعالیتی در این حوزه به خوبی انجام می‌شود می‌گویند، موردی نبوده است و به حجم کار توجهی نمی‌شود. در این حادثه آلودگی هوا نیز به علت خدمات گسترده‌ای که ارایه شد، خوشبختانه هیچ گونه تلفات جانی نداشت.

وی اظهار کرد: آمار بی‌رحم است، کسانی که در خارج از استان هستند از این‌که در بین 25 هزار مراجعه‌کننده هیچ تلفاتی وجود نداشت، تعجب کرده و واقعیت این میزان بیمار تنفسی را باور نمی‌کنند.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز بیان کرد: تصور کنید اگر تلفاتی در این حادثه آلودگی هوا رخ می‌داد چه اتفاقی می‌افتاد؟ کار بهداشت این‌گونه است، وقتی کار خوب انجام می‌شود قدر کار خوب را نمی‌دانند و وقتی در اثر نارسایی‌ها و کمبودها اتفاقی رخ می‌دهد، همه به دنبال مقصر می‌گردند.

وی به گزارش 100 روزه وزیر بهداشت اشاره کرد و گفت: گزارش بسیار خوبی ارایه شد، به کنترل بیماری وبا در کشور نیز به خوبی اشاره شد. اگر بیماری وبا وارد کشوری شود و آن کشور را خود را آماده نکند، می‌تواند فاجعه به بار آورد. همچنین در حالی که وبا، بیماری بومی استان خوزستان است ولی تابستان امسال حتی یک مورد از این بیماری در خوزستان مشاهده نشد. در مراقبت‌هایی که صورت گرفت و با شناسایی مهاجران و کنترل آنها و کنترل آب‌ها خوشبختانه حتی یک مورد آلودگی در یک انسان بی‌علامت نیز مشاهده نشد. با این حال، متاسفانه اقدامات بهداشتی در سطح جامعه نمود ندارد.

برنامه‌های شهری، سلامت‌محور باشند

رییس مرکز بهداشت خوزستان عنوان کرد: اگر بهداشت و سلامت را ضرورت اصلی دانستیم، تمام کارها براساس همان نگرش پیش خواهد رفت و وقتی برنامه‌ها سلامت‌محور باشد تمام برنامه‌ریزی‌ها در شهر در جهت تامین سلامت شهروندان انجام خواهد شد.

وی افزود: زیربنای برنامه‌های همه ارگان‌ها باید تمیزی و زیبایی باشد. سیاست‌های صدا و سیما را در نظر بگیرید که از یک سو برنامه‌های بهداشتی پخش می‌کند و از طرف دیگر برای درآمدسازی، محصولات و کارهای ضدبهداشتی را تبلیغ می‌کند.

علوی بیان کرد: برای زیباسازی، پاکیزگی و تمیزی، حرکت‌های نمادینی انجام می‌شود و سالی چند بار روز نظافت برگزار می‌شود؛ این‌ها همه نمادین است و باید نهادینه شود. شهر اگر تمیز و بهداشتی باشد هم به زیبایی آن کمک می‌شود و هم در جلب توریسم موثر خواهد بود. همچنین زندگی مردم شهر، زندگی با کیفیتی خواهد بود. البته در خوزستان، طبیعت نیز اندکی در این بحث یار ما نبوده است. زیبایی یک شهر به درختان و آب و هوای آن است.

تغییر اکوسیستم‌ها، عامل آلودگی

وی در ادامه تغییرات اکوسیستم را یکی از عوامل ایجاد آلودگی هوا عنوان کرد و گفت: وقتی برای برخورد با یک پدیده موقت، پدیده دیگری را دخالت می‌دهند، یک اکوسیستم بر هم می‌خورد و اکوسیستم جدیدی به وجود می‌آید، یکی از این نمونه‌ها انتقال آب است که موجب تغییر در اکوسیستم و ایجاد پدیده‌هایی از جمله آلودگی هوا می‌شود.

رییس مرکز بهداشت خوزستان همچنین به هجوم مگس میاز به سایت نگهداری گوزن زرد ایرانی، یکی از گونه‌های جانوری با ارزش کشور اشاره کرد و افزود: تابستان امسال با این پدیده مواجه بودیم که گوزن زرد ایرانی که دولت برای نجات آن از انقراض بسیار زحمت کشید و آن را در بیشه‌های کرخه ابقا کرد، با هجوم مگس میاز، دوباره در معرض انقراض قرار گرفت که این حمله به دلیل تغییرات اکوسیستم، رخ داده بود. وقوع پدیده خشکسالی و خشک شدن تالاب‌ها به دلیل اتفاقاتی است که اطراف ما رخ می‌دهد.

علوی اظهار کرد: اتفاقی که در دریاچه ارومیه رخ داد ناشی از سیکل‌های معیوبی بود که به هم کمک کردند و منجر به این پدیده شدند. اگر دقت کنید می‌بینید که دخالت‌های بشر در این مواردموثر بوده است. سال‌های سال حوضه آبریز ارومیه به اندازه کافی آب داشته است، ولی توسعه کشاورزی و افزایش چند برابری زمین‌های زیر کشت، منجر به کاسته شدن شدید آب و افزایش نمک شد. ایجاد کریستال‌های نمک نیز موجب بخار شدن آب و در نتیجه خشک شدن دریاچه ارومیه شد.

رییس مرکز بهداشت خوزستان گفت: اگر آلایندگی‌ها طبیعی باشد، طبیعت خود را کنترل می‌کند ولی اگر این آلاینده‌ها به دست بشر ایجاد شوند، مخرب خواهند بود. افزایش وسایل نقلیه، سوخت‌های غیراستاندارد و احتراق غیراستاندارد نیز از عوامل آلایندگی‌های ایجاد شده به دست بشر است. از طرف دیگر، سوخت برخی کارخانه‌ها فسیلی است و در نتیجه دود ایجاد شده از این کارخانجات موجب آلودگی هوا می‌شود. توسعه زمانی خوب است که در کنار آن حفاظت محیط زیست صورت بگیرد.

علوی اظهار کرد: اگر گسترش و توسعه صنعت و تولید، بی‌رویه بوده و متناسب با حفظ محیط زیست نباشد، این اتفاق رخ می‌دهد. در قانون آمده است که هر پروژه عمرانی و صنعتی ایجاد شود باید پیوست زیست محیطی داشته باشد. به طور مثال وقتی صنعت پرورش ماهی گسترش می‌یابد و فاضلاب آن وارد کارون شود، چه سودی می‌تواند داشته باشد؟ توسعه زمانی ارزش دارد که با آلایندگی ‌همراه نباشد‌.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: متاسفانه توسعه و پیشرفت با افزایش آلایندگی همراه است که در صورت ادامه این روند، آینده خوبی در انتظار ما نیست.

‌

انتهای پیام